Aντιμέτωπη με τις σκληρότερες δυτικές κυρώσεις από την έναρξη της ουκρανικής κρίσης, η Ρωσία υιοθέτησε μία χαλαρή δημόσια τοποθέτηση. Αφενός, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δίνει έμφαση στη σημασία της αυτάρκειας και, αφετέρου, μία νέα δημοσκόπηση επιβεβαιώνει την αδιάφορη στάση στην πλειονότητα του ρωσικού πληθυσμού. Πίσω όμως από αυτό το ήρεμο προσωπείο αυξάνεται η ανησυχία στη Ρωσία ότι η αναταραχή στην Ουκρανία και ο νέος γύρος σαφώς σκληρότερων κυρώσεων, που ανακοινώθηκαν την Τρίτη από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, θα έχουν σοβαρές συνέπειες στις σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση για πολλά ακόμη χρόνια και θα καταστρέψουν την οικονομία σε βαθμό που θα το αισθανθεί ακόμη και ο μέσος Ρώσος.
Μέχρι τώρα η τακτική του Πούτιν έμοιαζε να λειτουργεί. Η Ρωσία ενίσχυε το αυτονομιστικό κίνημα στην Ουκρανία, χωρίς να αφήνει ευκρινή αποτυπώματα, ασκώντας έτσι πίεση στο Κίεβο, αποφεύγοντας όμως ταυτόχρονα την αντιπαράθεση με την Ευρώπη, που θα μπορούσε να αποξενώσει την επιχειρηματική ελίτ της Ρωσίας. Αυτή η στρατηγική όμως αρχίζει να καταρρέει υπό τους διαδοχικούς κραδασμούς που έχει δημιουργήσει η κρίση. Ολο συχνότερα γνωστοί επικριτές λένε ότι ο Πούτιν και οι σκληροπυρηνικοί ηγέτες στο Κρεμλίνο παρατράβηξαν το σκοινί, επιμένοντας ότι η Ρωσία, πολύ πιο εξαρτημένη απ’ ό,τι η Σοβιετική Ενωση από το διεθνές εμπόριο και τις παγκόσμιες αγορές, θα μπορούσε να ανθήσει ερήμην της Δύσης. «Δεν περίμεναν ότι η Δύση θα προχωρήσει σε ακραίες κινήσεις, δαπανηρές ενέργειες», λέει ο Νικολάι Πετρόφ, ανεξάρτητος πολιτικός αναλυτής. «Αυτό που συμβαίνει είναι διαφορετικό από αυτό που ήθελαν και περίμεναν», προσθέτει.
Μετά την κατάρριψη
Ο ίδιος και άλλοι ομοϊδεάτες του πιστεύουν ότι η κατάρριψη του μαλαισιανού Μπόινγκ στη νοτιοανατολική Ουκρανία στις 17 Ιουλίου ανέτρεψε την ισορροπία που είχε πετύχει ο Πούτιν ανάμεσα στην κοινή γνώμη, τους σκληροπυρηνικούς εθνικιστές, την υπηρεσία ασφαλείας, τους ολιγάρχες και την πιο φιλελεύθερη επιχειρηματική κοινότητα. «Μέχρι αυτή την καταστροφή οι υπολογισμοί του Πούτιν ήταν αρκετά ικανοποιητικοί, αφού είχε καταφέρει να επικρατήσει στη μάχη τακτικισμών», εκτιμά ο Πετρόφ.
Το Κρεμλίνο υπολόγιζε ότι θα μπορούσε να διατηρήσει την τρέχουσα αστάθεια στην Ουκρανία, ώστε να παραμείνει η χώρα εξαρτημένη από την καλή θέληση της Ρωσίας, εμποδίζοντας παράλληλα την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να επέμβουν με υπερβολική σφοδρότητα στη χώρα.
Ακριβώς πριν από το Σαββατοκύριακο, όταν επιβεβαιώθηκε η πιθανότητα επιβολής πιο σοβαρών κυρώσεων από την Ευρώπη, ο Πούτιν είχε συναντηθεί με συμβούλους του για να τους πει ότι η Ρωσία θα έπρεπε να γίνει πιο αυτάρκης. Αναφερόταν κυρίως στην παραγωγή όπλων, που παλιότερα συντελείτο στην Ουκρανία, αλλά επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς.
«Οποιες κι αν είναι οι δυσκολίες που ενδέχεται να αντιμετωπίσουμε, και, για να είμαι ειλικρινής, δεν βλέπω ιδιαίτερα μεγάλες δυσκολίες», είπε σύμφωνα με τα πρακτικά από την ιστοσελίδα του Κρεμλίνου, «πιστεύω ότι στο τέλος θα αποβούν προς όφελός μας. Κι αυτό επειδή θα μας δώσουν το κίνητρο που χρειαζόμαστε για να αναπτύξουμε την παραγωγή μας σε περιοχές στις οποίες δεν το έχουμε πράξει μέχρι σήμερα».
Στο εσωτερικό της χώρας η γκρίνια για τον υφέρποντα απομονωτισμό έχει γίνει ηχηρότερη. Περίπου το 50% της οικονομίας ελέγχεται από το κράτος και η πίστη όσων διοικούν τέτοιου είδους επιχειρήσεις προς τον Πούτιν παραμένει απόλυτη. Αλλά τα υπόλοιπα αλλάζουν.