Οι τουρκικές προεδρικές εκλογές της 10ης Αυγούστου ανέδειξαν νικητή τον πρωθυπουργό κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τον α΄ γύρο, με ποσοστό 51,96%. Αν και το τελικό αποτέλεσμα υπολείπεται των προβλέψεων των δημοσκοπήσεων, οι οποίες εκτιμούσαν το ποσοστό μεταξύ 55 και 60%, η εκλογή του δεν παύει να αποτελεί ιστορική προσωπική επιτυχία του Τούρκου πρωθυπουργού και ψήφο εμπιστοσύνης στις τουλάχιστον αμφιλεγόμενες επιλογές της κυβερνητικής του πολιτικής τον τελευταίο χρόνο. Συγκρίνοντας την εκλογική επίδοση των κομμάτων στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου με αυτήν των υποψηφίων τους στις προεδρικές εκλογές, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Αναπτύξεως (ΑΚΡ) διατήρησε αλώβητη την εκλογική του βάση των περίπου είκοσι εκατ. ψηφοφόρων, η οποία άρκεσε για την εκλογή του κ. Ερντογάν από τον α΄ γύρο λόγω της μειωμένης συσπειρώσεως των ψηφοφόρων της αντιπολιτεύσεως.
Η επιλογή του κ. Εκμελετίν Ιχσάνογλου ως κοινού υποψηφίου των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολιτεύσεως, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και του Κόμματος Εθνικής Δράσεως (MHP), αποδείχθηκε εκλογικώς ατυχής. Τα αποτελέσματα επαλήθευσαν τις εκτιμήσεις ότι ο κ. Ιχσάνογλου όχι μόνον θα αποτύγχανε να προσελκύσει ψηφοφόρους του ΑΚΡ, αλλά ακόμη και να συσπειρώσει την εκλογική βάση των δύο κομμάτων. Με το 38,33% των ψήφων ο κ. Ιχσάνογλου συγκέντρωσε περίπου πέντε εκατ. ψήφους λιγότερες από το άθροισμα της επιδόσεως των δύο κομμάτων στις δημοτικές εκλογές Μαρτίου. Πολλοί από τους κοσμικούς ψηφοφόρους του CHP που δυσανασχετούσαν με το «ισλαμίζον» προφίλ του κ. Ιχσάνογλου προτίμησαν να απόσχουν από τις εκλογές, ενώ πολλοί ψηφοφόροι του ΜΗΡ που δυσφορούσαν με τα «αριστοκρατικά» στοιχεία της προσωπικότητος του υποψηφίου ψήφισαν τελικώς υπέρ του κ. Ερντογάν. Αποτυγχάνοντας να προσελκύσει συντηρητικούς ψηφοφόρους και μειώνοντας την εκλογική συσπείρωση των δύο κομμάτων, η επιλογή κοινού υποψηφίου για τις προεδρικές εκλογές μάλλον διευκόλυνε την εκλογή Ερντογάν από τον α΄ γύρο. Τέλος, το ποσοστό 9,71% που συγκέντρωσε ο τρίτος υποψήφιος του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) κ. Σελαχατίν Ντεμίρτας αποτελεί σαφή επιτυχία, καθώς υπογράμμισε τη διεισδυτικότητα της υποψηφιότητός του πέραν των ορίων της κουρδικής μειονότητος, καθώς και ότι είναι εφικτή η υπέρβαση του ορίου του 10% για την εκπροσώπηση του κόμματος στην τουρκική βουλή.
Το πρώτο κρίσιμο μετεκλογικό ερώτημα αποτελεί η επιλογή του διαδόχου του κ. Ερντογάν στην πρωθυπουργία. Η ισχυρή στήριξη του εκλογικού σώματος προς του πρόσωπο του κ. Ερντογάν καθιστά πιθανότερη την επιλογή ενός υποψηφίου από τον στενό πυρήνα των επιτελών του Τούρκου πρωθυπουργού. Κατά τούτο, η πιθανότητα επιλογής του απερχομένου προέδρου κ. Αμπντουλάχ Γκιουλ (μέχρι τις χθεσινές του δηλώσεις τουλάχιστον) ή ακόμη και αυτή του αντιπροέδρου της κυβερνήσεως κ. Αλί Μπαμπατσάν, του θεωρούμενου αρχιτέκτονος του οικονομικού «θαύματος» της Τουρκίας κατά την περίοδο 2002-2009, είναι μάλλον απομεμακρυσμένη. Αντιθέτως, πιθανότεροι υποψήφιοι θεωρούνται οι εκ των αντιπροέδρων και υπουργών των κυβερνήσεων Ερντογάν και θεωρούμενοι πλέον «έμπιστοι» και «ελεγχόμενοι» κ. Μεχμέτ Αλί Σαχίν, Μπουλέντ Αρίντς, Μπιναλί Γιλντιρίμ και Αχμέτ Νταβούτογλου. Η διεξαγωγή της τελευταίας προεκλογικής ομιλίας του κ. Ερντογάν στο Ικόνιο, εκλογική περιφέρεια του κ. Νταβούτογλου, κατά το τέλος της οποίας ο υπουργός Εξωτερικών εμφανίστηκε στο βήμα μαζί με τον ομιλητή, ίσως να μην είναι τυχαία.
* Ο δρ Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι επίκουρος καθηγητής του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ.