ΝΤΟΥΧΟΚ. Ο ανιψιός φιλάει ευλαβικά το χέρι αυτού του επιβλητικού pater familias, με την παραδοσιακή κουρδική ενδυμασία. Στα 83 του χρόνια, ο Μουσταφά Νεραουί, πρόεδρος της Ενωσης Βετεράνων Πεσμεργκά, ζυγιάζει τους επισκέπτες του με ένα διαπεραστικό βλέμμα που ακτινοβολεί τη συσσωρευμένη πείρα μιας μυθιστορηματικής ζωής. Βγήκε στο βουνό στα 18 του χρόνια, στο πλευρό του ιστορικού ηγέτη του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος Μουσταφά Μπαρζανί (1903-1979), για να γίνει γρήγορα κάτι σαν γιος του, έμπιστός του, «νούμερο δύο» στη στρατιωτική ιεραρχία των ανταρτών. Διακρίθηκε στον σκληρό ένοπλο αγώνα κατά της Βαγδάτης τη δεκαετία του 1960, ακολούθησε τον Μπαρζανί στην εξορία στο Ιράν μετά την αιματηρή συντριβή της εξέγερσης, πήρε πάλι τα όπλα εναντίον του Σαντάμ και συμμετείχε στον πικρό ενδοκουρδικό εμφύλιο της δεκαετίας του 1990. Παρ’ όλες τις αλλεπάλληλες διαψεύσεις και απογοητεύσεις, διατηρεί μια σχεδόν εφηβική αισιοδοξία.
«Ο Μουσταφά έλεγε και ξανάλεγε στους καινούργιους μαχητές, μέχρι που να τους γίνει βίωμα: Οταν νικάμε, να μην παίρνουν τα μυαλά σας αέρα και να μην υποτιμάτε τον αντίπαλο. Οταν χάνουμε, να μη σας πιάνει πανικός και να σκέφτεστε ότι θα έρθει η καινούργια ευκαιρία, η καινούργια μάχη. Νομίζω ότι αν ζούσε σήμερα, παρ’ όλα όσα τραβάμε, θα ήταν κατά βάση αισιόδοξος. Η εμφάνιση του ΝΤΑΕΣ (του “Ισλαμικού Κράτους”), που είναι μια απειλή όχι μόνο για μας, αλλά για κάθε άνθρωπο που θέλει να λέγεται άνθρωπος, θα αναγκάσει τους ξένους, τους ισχυρούς, να δουν με άλλο μάτι την υπόθεσή μας».
Ο συνομιλητής μου γνωρίζει πολύ καλά ότι ο Μουσταφά Μπαρζανί προσπάθησε να προωθήσει την εθνική υπόθεση των Κούρδων ρίχνοντας κατά καιρούς γέφυρες προς τη Σοβιετική Ενωση (έζησε εξόριστος στην Τασκένδη και τη Μόσχα κάμποσα χρόνια), το Ιράν και την Αμερική. Ολοι χρησιμοποίησαν τους Κούρδους για τους δικούς τους σκοπούς και κάποια στιγμή τους άφησαν στα κρύα του λουτρού. Δεν φοβάται μήπως προδοθεί για άλλη μια φορά;
«Το φοβάμαι», μας λέει, έπειτα από αρκετή περισυλλογή. «Το φοβάμαι, αλλά διατηρώ την ελπίδα μέσα μου. Εμείς οι παλιοί λέγαμε ότι οι Κούρδοι δεν έχουν άλλο πιστό σύμμαχο, εκτός από τα βουνά. Γνωρίζω πολύ καλά ότι οι Αμερικάνοι, οι Γάλλοι, οι Αγγλοι, οι Ρώσοι έρχονται για το πετρέλαιο και τα στρατηγικά τους συμφέροντα, όχι για τα παιδιά του Κουρδιστάν και την ελευθερία. Ακόμη κι έτσι, σήμερα είναι υποχρεωμένοι να μας υποστηρίξουν, γιατί απέναντί μας δεν είναι μια τρομοκρατική οργάνωση, αλλά ένα τρομοκρατικό κράτος που απειλεί και τους ίδιους. Αν και το ΝΤΑΕΣ δεν ξεφύτρωσε, βέβαια, ξαφνικά μέσα στην έρημο. Το καλλιέργησαν και κάποιοι από αυτούς που σήμερα το πολεμούν».
Ποιους εννοεί; «Δεν ξέρω και δεν θέλω να απαντήσω. Αλλά κάτι μέσα μου λέει ότι μάλλον πρέπει να είμαστε ευγνώμονες απέναντι στο ΝΤΑΕΣ. Χάρη σ’ αυτούς τους αδίστακτους εγκληματίες, οι Κούρδοι σήμερα είναι πιο ενωμένοι από κάθε άλλη φορά. Ο Μουσταφά Μπαρζανί δεν διέκρινε Κούρδους του Ιράκ, της Περσίας, της Τουρκίας και της Συρίας. Ενας είναι ο λαός μας, ένας ο αγώνας, ένα θα είναι και το κράτος του Κουρδιστάν που θα μας δικαιώσει. Κι αν δεν το ζήσω εγώ, είμαι βέβαιος ότι θα το ζήσουν τα 11 παιδιά μου».