Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Ουκρανοί εγκατέλειψαν τα σπίτια τους εξαιτίας του πολέμου, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς βρήκαν καταφύγιο στη Ρωσία, όπως αποκαλύπτει σε πρόσφατη έκθεσή του ο ΟΗΕ.
Παροχή βοήθειας
Αντιμέτωπη με αυτό το προσφυγικό κύμα, η Ρωσία εγκαινίασε γιγάντιο πρόγραμμα επανεγκατάστασης, ενθαρρύνοντας τους Ουκρανούς πρόσφυγες να ξαναχτίσουν τις ζωές τους σε μακρινές πόλεις της αχανούς χώρας. Προσφέροντας εργασία, στέγη, συντάξεις και προοπτική απόκτησης υπηκοότητας, τα προγράμματα αυτά –υπό την αιγίδα της Μόσχας– αποσκοπούν στην ανάδειξη της Ρωσίας ως μεγάθυμης δύναμης.
Την ίδια στιγμή, το προσφυγικό κύμα μπορεί να φέρει ταλαντούχους, ειδικευμένους εργαζομένους σε υποβαθμισμένες κοινότητες της χώρας. Η αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Ολγκα Γκαλόντετς λέει: «Σήμερα, 270.000 Ουκρανοί πρόσφυγες βρίσκονται σε ρωσικό έδαφος. Ο αριθμός αυτός είναι τεράστιος. Η πλειονίτητα αυτών των ανθρώπων θα αρχίσει τη διαδικασία επανεγκατάστασης σε περιοχές της ομοσπονδίας μας». Το πρακτικό αποτέλεσμα της κυβερνητικής αυτής πολιτικής ήταν η μεταμόρφωση των προσφυγικών καταυλισμών στα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία σε γεμάτα δραστηριότητα κέντρα προώθησης. Εκεί, πρόσφυγες επιβιβάζονται νυχθημερόν σε τρένα και λεωφορεία με προορισμό τη ρωσική ενδοχώρα, συχνά λίγες μόλις ώρες αφότου διέσχισαν τα σύνορα από την Ουκρανία. Την Κυριακή, οι Αρχές του Ροστόφ, στα σύνορα με τη ΝΑ Ουκρανία, ανακοίνωσαν ότι 42.718 πρόσφυγες είχαν αναχωρήσει με κρατικά έξοδα για άλλες πόλεις της Ρωσίας.
Ακόμη, όμως, και ο αριθμός των προσφύγων αποτελεί αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, με το Κίεβο να καταγγέλλει τη Ρωσία για διόγκωση του αριθμού αυτού, αυξάνοντας τη διπλωματική πίεση. Τα στοιχεία της κ. Γκαλοντέτς είναι, όμως, τα πλέον συντηρητικά απ’ όσα κυκλοφορούν στον δημοσιογραφικό χώρο. Σύμφωνα με την αντιπρόεδρο, 50.000 παιδιά από την Ουκρανία έχουν εγγραφεί σε ρωσικά σχολεία, ενώ 12.800 ενήλικες έχουν ήδη βρει δουλειά χάρη σε κυβερνητικά προγράμματα απασχόλησης. Την ίδια στιγμή, 78.000 Ουκρανοί έχουν καταθέσει αίτηση «προσωρινής παραμονής», που τους δίνει το δικαίωμα σε κρατικό χρηματικό βοήθημα.
Εκτός μεγαλουπόλεων
Η ρωσική κυβέρνηση φιλοδοξεί να κλείσει τα υπαίθρια στρατόπεδα προσφύγων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, πριν από την άφιξη του χειμώνα. Με τις ρωσικές μεγαλουπόλεις, όπως η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη, να είναι «κλειστές» στους πρόσφυγες, οι Αρχές επιλέγουν να στείλουν τους Ουκρανούς σε πόλεις όπως το Μαγκαντάν της Σιβηρίας ή το Γιακούτσκ, την ψυχρότερη κατοικημένη κοινότητα στον κόσμο.
«Περίπου 25% με 30% των Ουκρανών προσφύγων επιθυμούν να επιστρέψουν και γι’ αυτό επιλέγουν να παραμείνουν σε ρωσικές περιοχές κοντά στην Ουκρανία. Οι υπόλοιποι μετακομίζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, απ’ όπου δεν πιστεύω ότι θα επιστρέψουν. Εχω επιβλέψει προσωπικά την αναχώρηση με τρένα 1.500 προσφύγων την ημέρα», λέει ο Ανατόλι Καρόλ, αρμόδιος για την περιοχή του Ροστόφ στο υπουργείο Εκτάκτων Αναγκών.
Οι περισσότεροι πρόσφυγες από τους ερωτηθέντες υποστηρίζουν τους ρωσόφωνους αυτονομιστές και κατηγορούν την κυβέρνηση του Κιέβου για τον πόλεμο.