Την προοπτική μίας ανεξάρτητης Σκωτίας, με απρόβλεπτες οικονομικές και γεωπολιτικές συνέπειες για τη Βρετανία και την Ε.Ε., ενισχύουν οι τελευταίες σφυγμομετρήσεις για το δημοψήφισμα της 18ης Σεπτεμβρίου.
Στις αρχές Ιουλίου, ο πρόεδρος της εταιρείας δημοσκοπήσεων YouGov Πέτερ Κέλνερ έλεγε στην εφημερίδα Financial Times ότι οι Σκωτσέζοι θα ψήφιζαν υπέρ της παραμονής τους στη Βρετανία «με αποφασιστική πλειοψηφία, που θα δώσει τέλος στο ερώτημα της ανεξαρτησίας για πολλές δεκαετίες».
Τις εκτιμήσεις αυτές του κ. Κέλνερ έρχονται, όμως, να διαψεύσουν τα τελευταία στοιχεία, που δίνουν 48% στο ΟΧΙ στην ανεξαρτησία και 42% στο ΝΑΙ. Αν συνυπολογιστεί το ποσοστό των αναποφάσιστων, οι οπαδοί του ΝΑΙ έχουν σημαντικές πιθανότητες νίκης.
Την ίδια στιγμή, η προοπτική μίας ανεξάρτητης Σκωτίας προκαλεί ανησυχία στις αγορές. Για πρώτη φορά, την Τρίτη, οι αγορές αντέδρασαν στα «δυσθεώρητα επίπεδα αβεβαιότητας που σχετίζονται με μία ψήφο υπέρ της ανεξαρτησίας», όπως χαρακτηριστικά είπε ανώτατο τραπεζικό στέλεχος του Σίτι του Λονδίνου στην εφημερίδα Financial Times.
Η αξία των μετοχών βρετανικών εταιριών που έχουν σημαντική έκθεση στη Σκωτία, όπως οι Lloyds και η RBS, σημείωσαν σημαντική υποχώρηση. Οι συνήθως καλά πληροφορημένοι αναλυτές γραφείων στοιχημάτων, οι γνωστοί μπουκμέικερς, δίνουν μόλις 20% πιθανότητες νίκης στους οπαδούς του ΝΑΙ. Παρά ταύτα, οι ειδικοί ομολογούν ότι η καλή εμφάνιση που πραγματοποίησε ο πρωθυπουργός της Σκωτίας Αλεξ Σάλμον στο πρόσφατο τηλεοπτικό ντιμπέιτ έδωσε νέα ώθηση στην εκστρατεία υπέρ της ανεξαρτησίας.
Την ίδια στιγμή, ο σερ Νικ Μακφέρσον, ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, δήλωνε στον βρετανικό Τύπο αυτή την εβδομάδα ότι δημιούργησε ειδική ομάδα εργασίας με στόχο την αντιμετώπιση των ενδεχόμενων οικονομικών επιπτώσεων μίας ψήφου υπέρ της ανεξαρτησίας.
Ιδιαίτερα προβλήματα θα δημιουργούσε, όμως, η σκωτσέζικη ανεξαρτησία στις αμυντικές δομές της Βρετανίας, όπως εξηγεί σε άρθρο του στην εφημερίδα Guardian ο Ρίτσαρντ Νόρτον-Τέιλορ.
Στη Σκωτία, στο λιμάνι Φασλέιν, βρίσκεται, άλλωστε, ο μοναδικός βρετανικός ναύσταθμος πυρηνικών υποβρυχίων Trident, καθώς και η μοναδική αποθήκη πυρηνικών κεφαλών της χώρας.
Σε περίπτωση θετικής ψήφου υπέρ της ανεξαρτησίας, οι τοπικές Αρχές μπορεί να απαιτήσουν την απομάκρυνση υποβρυχίων και πυρηνικών κεφαλών από την περιοχή τους. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αιτήματα απομάκρυνσης τέτοιων συστημάτων και από άλλες κοινότητες της Αγγλίας. Μία τέτοια συζήτηση, όμως, θα προκαλούσε την οργή των ΗΠΑ, που θεωρούν απαραίτητη τη διατήρηση –και ενίσχυση– της βρετανικής πυρηνικής ισχύος.
Παρέμβαση
Τον Απρίλιο, η βρετανική κυβέρνηση παραβίασε άγραφο νόμο που θέλει τους στρατιωτικούς να μην εκφέρουν πολιτικό λόγο, επιτρέποντας στον επικεφαλής του Πολεμικού Ναυτικού, ναύαρχο Τζορτζ Ζαμπέλας να μιλήσει ανοιχτά στον Τύπο. «Η ανεξαρτησία της Σκωτίας θα πλήξει σοβαρά τις ικανότητες του Βασιλικού Ναυτικού, των Βασιλικών Πεζοναυτών και της Βασιλικής Αεροπορίας Ναυτικού. Παρότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα προσαρμοζόταν σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, οι αρνητικές επιπτώσεις της ανεξαρτησίας θα γίνονταν κυρίως αισθητές στην ίδια τη Σκωτία», είπε ο ναύαρχος Ζαμπέλας στην εφημερίδα Daily Telegraph.
Ολοένα και περισσότερα κυβερνητικά στελέχη συνειδητοποιούν την ανάγκη στενής συνεργασίας και συνεννόησης μεταξύ μίας ανεξάρτητης Σκωτίας και του Λονδίνου. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος που θα εμπόδιζε τη Σκωτία να παράσχει σύγχρονη, ευέλικτη στρατιωτική δύναμη, ικανή να διασφαλίσει τα σκωτσέζικα σύνορα και να διαδραματίσει αξιόπιστο ρόλο στην άμυνα των βρετανικών νήσων στο σύνολό τους», λέει ο Σκωτσέζος πανεπιστημιακός Κόλιν Φλέμινγκ, σε πρόσφατο τεύχος του ινστιτούτου Chatham House.