ΕΔΙΜΒΟΥΡΓΟ. «Τι έχει κάνει για εμάς η Σκωτία;» αναρωτιούνται πολλοί Βρετανοί, που εκφράζουν την κόπωσή τους με την εμμονή των ευρωπαϊκών ΜΜΕ για το σημερινό δημοψήφισμα.
Η απάντηση είναι: «Πάρα πολλά». Η Σκωτία είναι άλλωστε η χώρα που προσέφερε στον κόσμο την Ντόλι, το πρώτο κλωνοποιημένο θηλαστικό στην ιστορία, τη γαστρονομική σπεσιαλιτέ «χάγκις» (στομάχι αρνιού, γεμιστό με συκώτι και εντόσθια), το άθλημα του γκολφ και το δημοφιλές βιντεοπαιχνίδι Grand Theft Auto.
Αν λοιπόν η Σκωτία ψηφίσει σήμερα υπέρ της ανεξαρτησίας της, οι κάτοικοί της θα μπορούν να επαίρονται ότι μεταμόρφωσαν τη σύγχρονη ζωή, από την αναισθησία στο χειρουργείο μέχρι την πενικιλίνη, την τηλεόραση και το καζανάκι της τουαλέτας.
Οι ειδικοί προειδοποιούν, όμως, πως οι εξάρσεις εθνικής υπερηφάνειας δεν πρέπει να περιλαμβάνουν τις εφευρέσεις, που αποτελούν κατεξοχήν ομαδική δραστηριότητα. «Είναι πολύ δύσκολο να μιλήσουμε για σκωτσέζικες εφευρέσεις. Οι περισσότερες υπήρξαν αποτέλεσμα ομαδικής εργασίας και προσπάθειας», λέει η Μαρία Καστρίγιο, υπεύθυνη πρόσφατης έκθεσης για την καινοτομία στη Σκωτία. Παρά την προειδοποίηση της κ. Καστρίγιο, οφείλει κανείς να παραδεχθεί ότι για μία τόσο μικρή χώρα, τα επιτεύγματα αυτά είναι εντυπωσιακά.
Στον ιατρικό τομέα, η Σκωτία μπορεί να διεκδικήσει σημαντικές δάφνες. Ο Σκωτσέζος ιατρός Τζέιμς Γιανγκ Σίμσον ανακάλυψε τον 19ο αιώνα την αναισθητική ιδιότητα του χλωροφορμίου, ο Αλεξάντρ Γουντ εφηύρε την υποδερμική σύριγγα, ενώ ο επίσης Σκωτσέζος Αλεξάντρ Φλέμινγκ ανακάλυψε την πενικιλίνη, ενόσω εργαζόταν σε νοσοκομείο του Λονδίνου.
Μεταξύ των βιομηχανικών επιτευγμάτων Σκωτσέζων εφευρετών ξεχωρίζει η ατμομηχανή, έργο του Τζέιμς Ουότ, που μπορεί να χαρακτηρισθεί θρυαλλίδα της βιομηχανικής επανάστασης. Ο Σκωτσέζος Αλεξάντρ Γκράχαμ Μπελ κατέθεσε ευρεσιτεχνία για την τηλεφωνική συσκευή, ενώ η τηλεόραση, εφεύρεση του συμπατριώτη του Τζον Λόουγκι Μπερντ, μεταμόρφωσε για πάντα τις τηλεπικοινωνίες. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνούμε τον Αλεξάντρ Κάμινγκ, ο οποίος εφηύρε το ταπεινό, αλλά υγειονομικά σημαντικό καζανάκι της τουαλέτας.
Οι Σκωτσέζοι δικαιούνται επίσης να διεκδικούν την πατρότητα του ποδηλάτου, καθώς τα πετάλια εφηύρε ο μηχανικός Κερκπάτρικ Μακμίλαν τη δεκαετία του 1830.
Η πληθώρα των εφευρέσεων αυτών αποκαλύπτει τον δημιουργικό πυρετό της εποχής, που ονομάστηκε Σκωτσέζικος Διαφωτισμός και ανέδειξε –μεταξύ άλλων– τη φιλοσοφική και οικονομική ιδιοφυΐα του «πατέρα του καπιταλισμού» Ανταμ Σμιθ. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι οι σύγχρονοι τραπεζικοί λογαριασμοί αποταμίευσης, οι αυτόματες τραπεζικές μηχανές και οι ευκολίες υπερανάληψης αποτελούν όλες επινοήσεις Σκωτσέζων.
Η κ. Καστρίγιο προειδοποιεί, όμως, τους οπαδούς της ανεξαρτησίας, θυμίζοντάς τους ότι οι περισσότερες από τις σπουδαίες εφευρέσεις στη Σκωτία ακολούθησαν την ένωσή της με την Αγγλία, το 1707, που αύξησε τις ευκαιρίες για τους Σκωτσέζους επιστήμονες και επιχειρηματίες.
Στη μεγάλη έκθεση σκωτσέζικης καινοτομίας, που πραγματοποιήθηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη στο Εδιμβούργο, ειδική μνεία εξασφάλισαν τα πρόσφατα επιτεύγματα Σκωτσέζων επιστημόνων και δημιουργών, όπως η ομάδα γενετιστών του Ινστιτούτου Ρόζλιν του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου πίσω από το κλωνοποιημένο πρόβατο Ντόλι το 1996, αλλά και οι σχεδιαστές της εταιρείας βιντεοπαιχνιδιών Rock Star, δημιουργοί του παγκοσμίως διάσημου παιχνιδιού Grand Theft Auto.