Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε την Πέμπτη ότι η χώρα του υπέμεινε μια δύσκολη χρονιά, αλλά υποσχέθηκε ότι θα προωθήσει μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική και οικονομικούς στόχους παρά τις προσπάθειες της Δύσης να αποδυναμώσει τη Μόσχα. Ο Πούτιν χρησιμοποίησε την ετήσια ομιλία του για την «Κατάσταση του Εθνους» για να επιβεβαιώσει την πρόθεση του Κρεμλίνου να αποκαταστήσει το στάτους της Ρωσίας ως μεγάλης δύναμης και να καθησυχάσει τους Ρώσους πολίτες ότι αντιμετωπίζει τις ανησυχητικές οικονομικές δοκιμασίες. Ενδεικτική της δεινής θέσης της χώρας του είναι και η απόφασή του να «παγώσει» τον αγωγό South Stream, την οποία ανακοίνωσε στη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αγκυρα.
Πριν από την ομιλία υπήρξαν φήμες στη Ρωσία κατά πόσον ο Πούτιν θα επέλεγε να συμπαραταχθεί με τους συντηρητικούς, που επιζητούν μια σύγκρουση με τη Δύση παρά το οικονομικό κόστος, ή τους φιλελευθέρους, που πιστεύουν ότι ακριβώς αυτή η στάση ευθύνεται για την καταστροφή της Σοβιετικής Ενωσης.
Ο Πούτιν έκανε τελικά και τα δύο, υιοθετώντας σκληρή στάση στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, αλλά δεσμευόμενος ταυτόχρονα να εφαρμόσει πολιτικές που θα βοηθήσουν τις μικρομεσαίες ρωσικές επιχειρήσεις. Οι περισσότεροι φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι η ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα είναι το κλειδί για την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων της Ρωσίας, με δεδομένο ότι το κράτος ελέγχει το 55% της οικονομίας.
Ο Ρώσος ηγέτης χρησιμοποίησε τον ίδιο οργισμένο τόνο φωνής τον οποίο τόσο συχνά υιοθετεί σε δημόσιες τοποθετήσεις του απ’ όταν ξέσπασε η ουκρανική κρίση, τον Μάρτιο. Η Δύση αντέδρασε στην προσάρτηση της Κριμαίας και τη σύγκρουση στην Ουκρανία, αλλά ο Πούτιν επέμεινε ότι τα γεγονότα αυτά είναι απλώς προσχήματα. «Δεν είναι μόνο μια νευρική αντίδραση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους έναντι της θέσης μας στα γεγονότα και στο πραξικόπημα στην Ουκρανία», είπε στην αρχή της 70λεπτης ομιλίας του. «Αν όλα αυτά δεν είχαν συμβεί, θα είχαν βρει ένα διαφορετικό τρόπο να περιορίσουν τη Ρωσία», συμπλήρωσε, κατηγορώντας τη Δύση ότι ακολουθεί την ίδια πολιτική «επί δεκαετίες, αν όχι αιώνες». «Οποτε η Δύση αντιλαμβάνεται ότι η Ρωσία γίνεται υπερβολικά ισχυρή, καταφεύγει σε τέτοια μέτρα», πρόσθεσε.
Ο Πούτιν απέρριψε την άποψη πως η λαϊκή εξέγερση στο Κίεβο, την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, ήταν αρκετή για να ανατρέψει έναν πρόεδρο φίλα διακείμενο στο Κρεμλίνο. Κατηγόρησε την Ουάσιγκτον ότι χειραγώγησε τις εξελίξεις, λέγοντας ότι στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων δεν ήταν ποτέ σίγουρος αν έπρεπε να απευθυνθεί στους Ουκρανούς ή στις ΗΠΑ. Διάνθισε τις ομιλίες του με τις συνήθεις αναφορές πως η Ρωσία θα παραμείνει ο παγκόσμιος θεματοφύλακας των συντηρητικών αξιών. Ταυτόχρονα, όμως, ανέφερε ότι η Ρωσία δεν θέλει να παλινορθώσει το σιδηρούν παραπέτασμα, ότι η χώρα του είναι ανοιχτή στον κόσμο και πως δεν πρόκειται να προωθήσει την παράνοια και την καχυποψία, αναζητώντας εχθρούς. Ολα αυτά θα εκπλήξουν ορισμένους, ειδικά τους εργαζομένους σε μη κυβερνητικές οργανώσεις που έχουν χαρακτηριστεί «ξένοι πράκτορες» τα τελευταία χρόνια και των οποίων οι οργανώσεις διώχθηκαν ή υποχρεώθηκαν να πληρώσουν υπέρογκες φορολογικές δαπάνες.
Ο Πούτιν έκανε μία μικρή αναφορά στα γεγονότα στο Γκρόζνι, όπου το βράδυ της Τετάρτης έχασαν τη ζωή τους 19 άτομα σε συγκρούσεις μεταξύ αστυνομικών και αυτονομιστών. Η Ρωσία είναι ικανή να αντιμετωπίσει την απειλή από τέτοιου είδους τρομοκρατία, είπε. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του εστιάστηκε στην οικονομία. Επειτα από 15 χρόνια ευημερίας υπό τον Πούτιν, οι Ρώσοι ανησυχούν σφόδρα ότι το επίπεδο ζωής τους θα καταρρεύσει λόγω των φθινουσών τιμών του πετρελαίου αλλά και των προβλημάτων που έχουν προκαλέσει οι δυτικές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, ως απάντηση στην προσπάθεια αποσταθεροποίησης της Ουκρανίας από τη Μόσχα.
Ο Πούτιν είπε ότι η χώρα του θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει την τρέχουσα σύγκρουση με τη Δύση για να προσπαθήσει να ανασυγκροτήσει την οικονομία της και να γίνει πιο αυτάρκης σε τρόφιμα, φάρμακα και τεχνολογία.
Οι οικονομικές του προτάσεις περιελάμβαναν από ασυλία προς οποιονδήποτε επαναπατρίσει τον πλούτο του, πάγωμα της φορολογίας για τέσσερα χρόνια και κίνητρα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο Πούτιν είπε ότι η πτώση του ρουβλίου, από 33 το δολάριο στις αρχές του έτους σε 53 σήμερα, προκλήθηκε κυρίως από κερδοσκόπους. Η κυβέρνηση γνωρίζει ποιοι είναι, είπε με μάλλον απειλητικό ύφος.
Κάθε βδομάδα και χειρότερα…
Ο Ρώσος ηγέτης αναγνώρισε πως ο πληθωρισμός είναι πρόβλημα και κάλεσε τις περιφερειακές κυβερνήσεις να βοηθήσουν στην αναχαίτιση των τιμών των τροφίμων. Ενώ δεν αγνοεί τα τρέχοντα οικονομικά προβλήματα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν υπεισήλθε σε λεπτομέρειες για τη σοβαρότητά τους. Η οικονομία βυθίζεται, με την κυβέρνηση να παραδέχεται για πρώτη φορά αυτήν την εβδομάδα ότι η χώρα θα αντιμετωπίσει ύφεση του χρόνου.
Η οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί κατά τουλάχιστον 0,8% αντί να αναπτυθχεί κατά 1,2%, όπως αρχικά προβλεπόταν. Ανεξάρτητοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η ύφεση μπορεί να κυμανθεί μεταξύ 2%-3%.
Κάθε βδομάδα φέρνει μία σειρά νέων δυσμενών οικονομικών εξελίξεων. Η ρωσική οικονομία, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές πετρελαίου, έχει βασίσει τον προϋπολογισμό της σε μία τιμή τουλάχιστον 100 δολαρίων το βαρέλι. Τώρα η τιμή έχει βυθιστεί στα 70 δολάρια.
Το ρούβλι έχει υποτιμηθεί έναντι του δολαρίου και του ευρώ, χάνοντας το ένα τρίτο της αξίας του. Ο συνολικός πληθωρισμός ανέρχεται στο 9% και περίπου στο 20% για τρόφιμα μετά τη διακοπή ρωσικών εισαγωγών κρέατος, γαλακτοκομικών, φρούτων και λαχανικών από τη Δύση. Η φυγή κεφαλαίων αναμένεται να αγγίξει φέτος τα 128 δισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι το χειρότερο πρόβλημα είναι τα ιλιγγιώδη επιχειρηματικά δάνεια ύψους 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς οι κυρώσεις έκοψαν την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε δυτικές πιστώσεις.