Ως εργαζόμενος για την απογραφή στο Αφγανιστάν, ο Χαλιντουντίν έχει βρεθεί στην αιχμή των προσπαθειών της κυβέρνησης να πείσει όλους τους κατοίκους της χώρας να αποκτήσουν επώνυμο – ένα φιλόδοξο εγχείρημα που θα αλλάξει τις συμβάσεις της ονοματοδοσίας, τυποποιώντας τες.
Κάθε μέρα, ο Χαλιντουντίν, που νομίζει ότι είναι 28 χρόνων (οι Αφγανοί πρέπει να διαλέξουν και ημερομηνία γενεθλίων) χτυπάει πόρτες. Μια απογραφή είναι περίπλοκη υπόθεση ακόμη και σε ανεπτυγμένες χώρες, αλλά στο Αφγανιστάν υπάρχουν ιδιαίτερες προκλήσεις, όπως το να αποφύγει κανείς τους Ταλιμπάν ή να βρει τον δρόμο του στις απόμακρες κοιλάδες των βουνών Παμίρ και Χιντού Κους, όπου ζουν αμέτρητοι Αφγανοί.
Αλλά το μεγαλύτερο εμπόδιο ίσως είναι πολιτισμικό. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν επώνυμα, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν την ημερομηνία γέννησής τους και οι γυναίκες κατά κανόνα δεν μιλούν αν λείπουν οι άνδρες τους, όπως συνήθως συμβαίνει στη διάρκεια της ημέρας, όταν δουλεύουν τα συνεργεία απογραφής.
Η μεγάλη αφγανική απογραφή ξεκίνησε μετά από μακρές καθυστερήσεις και κατασπατάληση διεθνούς βοήθειας ύψους εκατομμυρίων. Οι αξιωματούχοι ελπίζουν ότι το εγχείρημα θα αποτρέψει την επανάληψη λαθροχειριών στις κάλπες, όπως αυτές που έγιναν στις φετινές προεδρικές εκλογές.
Κάθε συνεργείο απογραφής περιλαμβάνει έναν άνδρα και μία γυναίκα, οι οποίοι περνούν πολύ χρόνο μπροστά από κλειστές πόρτες. «Ο πατέρας λείπει, γι’ αυτό δεν μπορούν να ανοίξουν» είπε ο επιβλέπων Μασούντ Ραχμάνι, μπροστά από ένα διαμέρισμα στα σοβιετικής κατασκευής συγκροτήματα Μικροραγιόν, όπου κατοικεί η μεσαία τάξη της πρωτεύουσας. Οταν χτύπησε την πόρτα, ακούστηκε αναταραχή από μέσα. Σε άλλη γειτονιά, μια γυναίκα άνοιξε την πόρτα, μόνο και μόνο για να δώσει στο συνεργείο ένα τηλέφωνο. Ηταν ο σύζυγός της, που τους είπε να περάσουν αργότερα.
Μέχρι στιγμής στην Καμπούλ έχουν απογραφεί περίπου 70.000 άτομα – μόλις το 2% του πληθυσμού. Αισιόδοξοι Αφγανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι η καταγραφή όλων των κατοίκων της χώρας θα χρειαστεί χρόνια.
«Πιστεύουμε ότι σε πέντε χρόνια θα έχουμε καλύψει το 70% του πληθυσμού» είπε ο διευθυντής του προγράμματος, Χομαγιούν Μοχτάατ. Κανείς δεν ξέρει πόσους κατοίκους έχει το Αφγανιστάν. Η τελευταία απογραφή, το 1979, βρήκε 14,6 εκατ. ανθρώπους. Το ληξιαρχείο διαθέτει σήμερα στοιχεία για 17 εκατομμύρια πολίτες.
Κάθε όνομα είναι γραμμένο σε ένα βιβλίο, στοιβαγμένο σε μεταλλικά ράφια σε τέσσερα σκονισμένα δωμάτια, στην έδρα της υπηρεσίας. Εδώ έρχονται όσοι θέλουν να βγάλουν διαβατήριο, να καταταγούν στον στρατό ή να δηλώσουν τον γάμο τους. Οι υπάλληλοι δηλώνουν με υπερηφάνεια ότι πάντα βρίσκουν αυτό που ψάχνουν, εκτός αν ο πολίτης έχει την ατυχία να είναι γραμμένος στην πρώτη ή την τελευταία σελίδα του βιβλίου, που έχει φθαρεί με τα χρόνια.
Ο κ. Μοχτάατ εικάζει ότι η απογραφή θα μετρήσει 35 με 40 εκατομμύρια Αφγανούς, οι οποίοι θα λάβουν καινούργιο δελτίο ταυτότητας με τσιπάκι και βιομετρικά στοιχεία.
Πολλοί ανησυχούν μήπως οι κάρτες αναστατώσουν την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων της χώρας, αποδεικνύοντας π.χ. ότι οι μειονότητες είναι μικρότερες από όσο τώρα ισχυρίζονται. Αλλά για τους περισσότερους, το πιο δύσκολο είναι η δήλωση του ονόματος. Ενώ χώρες όπως το Ιράν ή η Τουρκία επέβαλαν τη χρήση επωνύμων στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, αυτό δεν έγινε στο Αφγανιστάν. Υπεύθυνη είναι η απομόνωση πολλών χωριών της ορεινής χώρας αλλά και η ιστορική αδυναμία των κεντρικών κυβερνήσεων που συνήθως επιβάλλουν τη χρήση επωνύμων για να ελέγχουν καλύτερα τον πληθυσμό, να εισπράττουν φόρους και να καλούν στρατευσίμους.