Μία πολύ σημαντική συζήτηση άνοιξε στη Γαλλία την επαύριο των επιθέσεων στο σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo, σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι Γάλλος και κατά πόσον μπορεί αυτός ο ορισμός να συμπεριλάβει τον διαρκώς αυξανόμενο μουσουλμανικό πληθυσμό.
Στον πυρήνα της η συζήτηση διερευνά κατά πόσο η γαλλική ταυτότητα έχει ενσωματώσει έναν κοσμικό τρόπο ζωής, τόσο ώστε η χώρα να αδυνατεί να τιμήσει τα ιδανικά της καθώς μεταλλάσσεται σε μια πολυσυλλεκτική κοινωνία, στην οποία το Ισλάμ καταλαμβάνει πρωτεύουσα θέση.
Τόσο το δίκαιο όσο και η παράδοση επιβάλλουν την έλλειψη διακρίσεων με βάση τη φυλή, τη θρησκεία ή το φύλο αρκεί οι πολίτες να υπηρετούν τα τρία ιδεώδη της Γαλλικής Δημοκρατίας: την ελευθερία, την ισότητα και την αδελφότητα. Πρόκειται για προσέγγιση που χρονολογείται από τη Γαλλική Επανάσταση, ριζωμένη στη γαλλική ζωή. Σε αυτήν ακριβώς την προσέγγιση δόθηκε φωνή στις ογκώδεις διαδηλώσεις που ακολούθησαν τις δολοφονίες των σκιτσογράφων, από ακραίους μουσουλμάνους.
Ωστόσο, τόσο αυτά τα ιδανικά όσο και η Γαλλική Δημοκρατία ίσως να φαντάζουν υπερβολικά απόμακρα και κενά στους μουσουλμάνους, που παραδοσιακά δεν διακρίνουν αποστάσεις μεταξύ της θρησκείας και της δημόσιας ζωής. Συχνά θεωρούν αυτές τις αξίες ξένες, ίσως και βλάσφημες, ενώ πιστεύουν ότι τους επιβάλλονται ως μία μορφή πολιτισμικής αποικιοκρατίας και συχνά υποκρύπτουν φυλετικές και θρησκευτικές διακρίσεις.
Σε μέρη όπως το Κλισί-Σου-Μπουά, ένα φτωχό προάστιο μεταναστών στην Πόλη του Φωτός, είναι αισθητό το χάσμα ανάμεσα στα πολιτικά διδάγματα της Γαλλικής Δημοκρατίας και στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Μία δεκαετία από την εξέγερση κατά της αστυνομίας και του κράτους, που ξεκίνησε εδώ γεννώντας υποσχέσεις για αλλαγή, η ζωή έχει χειροτερέψει. Σήμερα καταγράφονται αύξηση της εγκληματικότητας και της ανεργίας, ένδεια και αποξένωση, ενώ κερδίζουν έδαφος οι ακραίοι ισλαμιστές. Οι νέοι εδώ περιγελούν τα ιδανικά της ελευθερίας, ισότητας και αδελφότητας. Δεν αισθάνονται ούτε ίσοι ούτε απολύτως ελεύθεροι και δεν συμμερίζονται την ανάγκη εθνικής αλληλεγγύης. Σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι στις φτωχογειτονιές των μεταναστών πολλοί αρνήθηκαν να τηρήσουν ενός λεπτού σιγή για τα θύματα του Charlie Hebdo.
Η ανεργία στο Κλισί προσεγγίζει το 40%. Πρόκειται για μία από τις φτωχότερες γαλλικές πόλεις, με τον μισό πληθυσμό κάτω των 20 ετών. Υπάρχει οικιστικό πρόβλημα, ενώ μέχρι πέρυσι δεν υπήρχε γραφείο εύρεσης εργασίας. Το προάστιο απέχει μόλις δέκα χιλιόμετρα από το κέντρο του Παρισιού. Και όμως δεν υπάρχει κατάλληλο οδικό δίκτυο ή σταθμός Μέσων Μαζικής Μεταφοράς παρά τις χιλιοδιατυπωμένες υποσχέσεις. Η αποξένωση των νέων είναι αναπόφευκτη.
Η Γαλλία διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό μουσουλμάνων στην Ευρώπη και τον μεγαλύτερο αριθμό ατόμων που ταξίδεψαν στο Ιράκ και στη Συρία για τζιχάντ. Η προσπάθεια, όμως, δημιουργίας τέτοιων ακραίων στοιχείων βασίζεται σε πράγματα τα οποία είναι γαλλικά, όχι μόνο τη φτώχεια και την περιθωριοποίηση, αλλά και την προσβολή που ένιωσαν ακόμα και μουσουλμάνοι που δεν τηρούν τις θρησκευτικές παραδόσεις από τα σκίτσα του Μωάμεθ και την πλήρη υποστήριξη της Γαλλικής Δημοκρατίας στους σκιτσογράφους.
Η Μαριάμ Κισέ, αναπληρώτρια δήμαρχος του Κλισί, επισημαίνει πως η Γαλλία δυσκολεύεται να αλλάξει. «Η ενσωμάτωση και η μετανάστευση είναι ταμπού που βρίσκονται στο επίκεντρο του προγράμματος του Εθνικού Μετώπου και της Δεξιάς.
Πρέπει να αποτελέσουν εθνικά ζητήματα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα έτσι ώστε να μπορεί κάποιος να ταξιδεύει όπου θέλει και να τηρεί τις επιταγές της θρησκείας του όποτε και όπως θέλει ακριβώς όπως οι άλλοι. Και βέβαια να έχει μία δουλειά».