Στις 12 Απριλίου, ο 25χρονος Αφροαμερικανός Φρέντι Γκρέι συνελήφθη από την αστυνομία της Βαλτιμόρης για κατοχή μαχαιριού.
Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του σε αστυνομικό τμήμα, ο Γκρέι έπεσε σε κώμα και μεταφέρθηκε στα επείγοντα τοπικού νοσοκομείου. Εκεί, οι ιατροί διαπίστωσαν βαριές κακώσεις στη σπονδυλική του στήλη και στο λάρυγγα, ενώ παρά την εγχείρηση στην οποία υπεβλήθη, ο νέος άνδρας πέθανε μία εβδομάδα αργότερα, στις 19 Απριλίου.
Παρά τους ισχυρισμούς των αστυνομικών ότι δεν κακοποίησαν τον Γκρέι, αυτόπτες μάρτυρες της σύλληψής του έκαναν λόγο για ξυλοδαρμό πριν ακόμη ο Γκρέι υποχρεωθεί να μπει στο πίσω κάθισμα του περιπολικού.
Ο θάνατός του προκάλεσε έκρηξη οργής στην αφροαμερικανική κοινότητα, με αλλεπάλληλες διαδηλώσεις και μικρής κλίμακας ταραχές, μέχρι την κηδεία του, στις 27 Απριλίου, όταν τα επεισόδια επεκτάθηκαν σε όλη σχεδόν τη Βαλτιμόρη, με λεηλασίες καταστημάτων, εμπρησμούς και συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις. Ο κυβερνήτης του Μέριλαντ, Λάρι Χόγκαν, κήρυξε την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και επέλεξε να καλέσει την εθνοφρουρά, επιβάλλοντας στρατιωτικό νόμο, με απαγόρευση κυκλοφορίας τις νυχτερινές ώρες. Τα έκτακτα μέτρα είχαν διάρκεια τριών ημερών, έως και την 30ή Απριλίου.
Η έκρηξη οργής στη Βαλτιμόρη, όμως, δεν αποτέλεσε απροσδόκητο φαινόμενο. Η αστυνομική δύναμη της πόλης έχει αναμειχθεί σε 109 ανθρωποκτονίες από τις αρχές του 2014, όπως αποκάλυψαν οι Times της Νέας Υόρκης, ενώ η δημαρχία από το 2011 δαπάνησε 6 εκατ. δολάρια σε εξωδικαστικούς συμβιβασμούς προς όφελος θυμάτων αστυνομικής βίας, στη συντριπτική τους πλειονότητα Αφροαμερικανοί.
Οι κάτοικοι της υποβαθμισμένης δυτικής Βαλτιμόρης αισθάνονται ότι η πολιτεία τούς έχει εγκαταλείψει, αφήνοντας τις συνοικίες τους έρμαια εμπόρων ναρκωτικών και τους ίδιους χωρίς την παραμικρή επαγγελματική διέξοδο. Οι σπάνιες εμφανίσεις της αστυνομίας στις ζώνες αυτές συνοδεύονται σχεδόν πάντα από κρούσματα αστυνομικής βίας.
Πολλά τα περιστατικά
Η αστυνομία της πόλης έχει πολλάκις κατά το παρελθόν κατηγορηθεί για αναίτια βία, ενώ η δημαρχία –πολιτικός προϊστάμενος της αστυνομικής δύναμης– είχε οικειοθελώς εντάξει το σώμα στο πρόγραμμα μεταρρύθμισης του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Μεταξύ των θυμάτων αστυνομικής βίας στην πόλη περιλαμβάνονται 15χρονο αγόρι στο ποδήλατό του, 26χρονη έγκυος, μάρτυρας ξυλοδαρμού, 50χρονη γυναίκα που πουλούσε εισιτήρια εκκλησιαστικής λοταρίας, 65χρονος διάκονος και 87χρονη γιαγιά, που έσπευσε να βοηθήσει τον εγγονό της. Εκθεση ανεξάρτητης αρχής, που δημοσιεύθηκε πέρυσι, έκανε λόγο για το «φρικτό ανθρώπινο κόστος» της αστυνομικής αυθαιρεσίας.
Παρά τις εύστοχες δηλώσεις του Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος υπογράμμισε ότι η ένταση στις σχέσεις αστυνομίας και αφροαμερικανικής κοινότητας χρονολογείται από τη δεκαετία του 1960, για να βγει για μία ακόμη φορά στην επιφάνεια στις μέρες μας, οι μαύροι στις ΗΠΑ –όπως φάνηκε και νωρίτερα φέτος στο Φέργκιουσον του Μιζούρι– νιώθουν ότι οι προσδοκίες που είχε δημιουργήσει η εκλογή ενός Αφροαμερικανού προοδευτικού προέδρου δεν εκπληρώθηκαν.
Οι αιχμηρές δηλώσεις της υποψήφιας για το χρίσμα των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον περί επιτακτικής ανάγκης μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης, αλλά και του επικεφαλής της Δημοκρατικής μειοψηφίας στη Γερουσία, Χάρι Ριντ, που έθιξε το ζήτημα της ενδημικής οικονομικής ανισότητας σε βάρος των μαύρων, δεν πρόκειται να αποδειχθούν ικανές να αποκλιμακώσουν την ένταση.