Η σφαγή χιλιάδων μουσουλμάνων της Βοσνίας–Ερζεγοβίνης στη Σρεμπρένιτσα, τον Ιούλιο του 1995, εξακολουθεί να στοιχειώνει το πολυεθνικό βαλκανικό κράτος. Καθώς οδεύουμε προς την 20ή επέτειο της χειρότερης θηριωδίας που έχει διαπραχθεί επί ευρωπαϊκού εδάφους μετά το Ολοκαύτωμα, ο πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, Μίλοραντ Ντόντικ, ζήτησε χθες τη συγκρότηση διεθνούς επιτροπής για την εξακρίβωση της αλήθειας γύρω από τα εφιαλτικά γεγονότα του 1995.
Σύμφωνα με τον κ. Ντόντικ, «υπάρχει ασυμφωνία» ανάμεσα στην εκτίμηση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) περί 8.000 θυμάτων και στο «γεγονός» ότι «περίπου 4.000 άνθρωποι έχουν ταφεί ύστερα από τόσο πολλά χρόνια». Ο πρόεδρος των Σερβοβοσνίων –οι οποίοι διαθέτουν τη δική τους αυτόνομη Δημοκρατία στο ομόσπονδο κράτος– αναγνώρισε ότι «είναι πολύ άβολο να γίνεται αναφορά σε αριθμούς» και ότι πρόκειται «για ένα πολύ επώδυνο ζήτημα», επέμεινε όμως ότι εάν δεν υπάρξει ακριβής εκτίμηση των γεγονότων, το θέμα «θα παραμένει αντικείμενο εικασιών».
Ο Μίλοραντ Ντόντικ αναγνώρισε ότι η σφαγή μουσουλμάνων στη Σρεμπρένιτσα από ομοεθνείς του ήταν «τεράστιο και βαρύτατο έγκλημα, το μαζικότερο που διεπράχθη στον χώρο αυτό». Υποστήριξε, όμως, ότι «δεν μπορεί να παρουσιάζεται η ιστορία για τη Σρεμπρένιτσα μονόπλευρα και να λέγεται μόνο ότι δολοφονήθηκαν εκεί αρκετές χιλιάδες Βόσνιοι μουσουλμάνοι, χωρίς να λέγεται επίσης ότι δολοφονήθηκαν άλλοι τόσοι Σέρβοι». Προσέθεσε, δε, ότι δεν συμφωνεί με τον χαρακτηρισμό «γενοκτονία», κάτι που αρμόζει στο έγκλημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εναντίον των Αρμενίων, αλλά όχι στον βοσνιακό εμφύλιο.
Το Διεθνές Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία έχει θέσει στα εδώλια των κατηγορουμένων 20 άτομα για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν μέσα και γύρω από τη Σρεμπρένιτσα, έναν προστατευόμενο από κυανόκρανους του ΟΗΕ θύλακο των Βόσνιων μουσουλμάνων, ο οποίος κατελήφθη εξ εφόδου από δυνάμεις των Σερβοβοσνίων. Από αυτούς έως σήμερα έχουν καταδικασθεί οι 15, ενώ ένας εκ των κατηγορουμένων απηλλάγη. Στις τέσσερις υποθέσεις που παραμένουν εκκρεμείς περιλαμβάνονται οι δίκες του πρώην προέδρου της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, Ράντοβαν Κάραζιτς, και του στρατιωτικού διοικητή του, Ράτκο Μλάντιτς. Η ετυμηγορία για τον Κάραζιτς αναμένεται τον προσεχή Οκτώβριο, ενώ και ο Μλάντιτς υπολογίζεται ότι θα ακούσει την απόφαση των δικαστών πριν εκπνεύσει το 2015.
Τον περασμένο μήνα, κατέστη τελεσίδικη η καταδίκη σε ισόβια κάθειρξη του Ζντράβκο Τόλιμιρ, υπαρχηγού του Μλάντιτς και επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών των Σερβοβοσνίων. Εξάλλου, στις 30 Απριλίου, ολλανδικό δικαστήριο απέρριψε αίτημα συγγενών τριών εκ των θυμάτων στη Σρεμπρένιτσα να προσαχθούν σε δίκη ο (απόστρατος) Ολλανδός στρατηγός Τομ Κάρεμανς και άλλα δύο μέλη των Ολλανδών κυανόκρανων, οι οποίοι κατηγορούνταν ότι παρέδωσαν στους Σερβοβόσνιους τους μουσουλμάνους που υποτίθεται ότι προστάτευαν.
Τον περασμένο Μάρτιο, οι Αρχές της Σερβίας συνέλαβαν οκτώ υπόπτους για συμμετοχή στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, οι οποίοι θα οδηγηθούν σύντομα σε σερβικό δικαστήριο. Ηταν η πρώτη φορά που το Βελιγράδι ανέλαβε πρωτοβουλία για τη δίωξη Σέρβων που φέρονται αναμεμειγμένοι στη σφαγή.