ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ. Στην παραδοχή ότι οι σχεδιαζόμενες επιχειρήσεις εναντίον των διακινητών στη Λιβύη μπορεί να έχουν ως συνέπεια αυξημένες μεταναστευτικές ροές προς την Ισπανία και την Ελλάδα («τη Δυτική και Ανατολική Μεσόγειο») προχώρησαν οι επικεφαλής της στρατιωτικής επιτροπής της Ε.Ε. Αυτό περιγράφεται σε έγγραφο που διέρρευσε χθες μέσω των WikiLeaks.
«Πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τον σχεδιασμό της επιχείρησης ότι οι επιχειρήσεις πάταξης των μεταναστευτικών ροών στην Κεντρική, Νότια Μεσόγειο μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση των ροών σε άλλες περιοχές, ιδιαίτερα στη Δυτική και Ανατολική Μεσόγειο», αναφέρει το έγγραφο που συνέταξε η στρατιωτική επιτροπή της Ε.Ε. (EUMC) στις 12/5/2015. Πιο ένθερμη υποστηρίκτρια της ανάληψης στρατιωτικής δράσης για την ανακοπή των μεταναστευτικών ροών είναι η κυβέρνηση Ρέντσι. Στην Ιταλία θα βρίσκεται η έδρα της νέας ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης Μεσογείου.
«Η ανάληψη στρατιωτικής δράσης πρέπει να σχεδιαστεί με προσοχή, ιδιαίτερα στα χωρικά ύδατα της Λιβύης ή στις ακτές της, ώστε να μην αποσταθεροποιήσουμε την πολιτική διαδικασία στη χώρα με την πρόκληση παράπλευρων απωλειών, να μην παρενοχλήσουμε τις θεμιτές οικονομικές δραστηριότητες και να μη δώσουμε την εντύπωση ότι έχουμε διαλέξει πλευρά», αναφέρει το κείμενο. Το ζήτημα της «παρενόχλησης θεμιτών δραστηριοτήτων» αφορά κυρίως την αλιεία, αφού τα σκάφη που χρησιμοποιούν οι διακινητές είναι συχνά αλιευτικά και η επιχείρηση μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του λιβυκού αλιευτικού στόλου.
Η επιχείρηση θα έχει μονοετής και θα ακολουθήσει αξιολόγηση. «Ο πολιτικός στόχος (end state) δεν είναι σαφώς προσδιορισμένος. Ζητείται περαιτέρω πολιτική καθοδήγηση. Υπάρχουν όμως κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη των στρατιωτικών στόχων. Ενας ενδεικτικός τελικός στόχος είναι να μειωθεί σημαντικά η ροή προσφύγων και μεταναστών και οι δραστηριότητες των διακινητών. Ο στόχος της πρώτης φάσης πρέπει να είναι η επαρκής κατανόηση του επιχειρηματικού μοντέλου των διακινητών, της χρηματοδότησης, των οδών που ακολουθούνται, των σημείων επιβίβασης, των δυνατοτήτων και της ταυτότητάς τους, ώστε να μπορέσουν να ξεκινήσουν οι δραστηριότητες αποτροπής με τη μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχίας και το μικρότερο ρίσκο», περιλαμβάνει το έγγραφο, σημειώνοντας ότι εγείρονται «περίπλοκα νομικά ζητήματα».
Στις επιχειρήσεις δεν θα μετέχουν μόνο ευρωπαϊκά αλλά και νατοϊκά σκάφη, «αν τυγχάνει να βρίσκονται στην περιοχή, εν πλω για άλλους προορισμούς». Συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για «ανταλλαγή πληροφοριών και συντονισμό στη χρήση στρατιωτικού υλικού με τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, την Αφρικανική Ενωση, τον Αραβικό Σύνδεσμο και τρίτες χώρες, μεταξύ άλλων την Αίγυπτο, την Τυνησία και -όταν είναι εφικτό- με μια νομιμοποιημένη κυβέρνηση στη Λιβύη».
«Η προστασία των δυνάμεων είναι πρωταρχικής σημασίας σε όλες τις φάσεις, αλλά θα έχει ιδιαίτερη σημασία όταν οι δυνάμεις μας βρεθούν αντιμέτωπες με εχθρικούς διακινητές και όταν πρόκειται για επιχειρήσεις εντός του χώρου κυριαρχίας της Λιβύης», σημειώνει η στρατιωτική επιτροπή, τονίζοντας ότι είναι αναγκαίο να υπάρξει μια «εκτίμηση απειλής» που θα ανανεώνεται τακτικά και να καθοριστούν «κανόνες εμπλοκής, ιδίως για την κατάσχεση πλοίων που δεν συμμορφώνονται, για την εξουδετέρωση των πλοίων και των περιουσιακών στοιχείων των διακινητών, για περιστάσεις όπως η διάσωση προσφύγων, η προσωρινή κράτηση όσων απειλούν τις επιχειρησιακές δυνάμεις και τη διαχείριση προσφύγων, μεταναστών και διακινητών».
Στο έγγραφο γίνεται μνεία για το ότι «η επιχείρηση θα συμμορφώνεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, το ανθρωπιστικό δίκαιο και το δίκαιο περί προσφύγων», αλλά ζητάει τη χάραξη επικοινωνιακής στρατηγικής για να μη θιγεί η εικόνα της Ε.Ε. σε περίπτωση που οι επιχειρήσεις οδηγήσουν σε θανάτους στη θάλασσα ή στις ακτές της Λιβύης. «Αναγνωρίζουμε τον κίνδυνο για τη φήμη της Ε.Ε. που μπορεί να σχετίζεται με κινήσεις που μπορεί να γίνουν αντιληπτές ως παραβιάσεις από την ευρωπαϊκή δύναμη… ή την πιθανή αρνητική επίδραση σε περίπτωση που αποδοθούν, ορθά ή λανθασμένα, απώλειες ζωών σε πράξεις ή παραλείψεις της».