Το νέο πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία μετά τις εκλογές της περασμένης Κυριακής, γεννά ερωτήματα για τη σταθερότητα της γειτονικής χώρας, τις προοπτικές για την οικονομική της ανάπτυξη, και θέτει υπό αμφισβήτηση την παντοδυναμία του Ταγίπ Ερντογάν. Παράλληλα, προκαλεί έναν εύλογο προβληματισμό για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων καθώς η ιστορία διδάσκει ότι σε περιόδους πολιτικής αβεβαιότητας στη γειτονική χώρα, η Ελλάδα και η Κύπρος προσφέρονται για εξαγωγή εσωτερικών τριβών και εντάσεων.
Η απώλεια της αυτοδυναμίας από το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έπληξε τον πρόεδρο Ερντογάν, που με τον αυταρχισμό του προκάλεσε την οργή μεγάλου μέρους της κοινωνίας, όπως φυσικά και τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος παραιτήθηκε έπειτα από μόλις δέκα μήνες στο αξίωμά του στο οποίο αναρριχήθηκε όταν ο Ερντογάν μεταπήδησε στην προεδρία.
Αντιμέτωπος με την ανατροπή του πολιτικού σκηνικού που επί δεκατρία χρόνια διασφάλιζε την παντοδυναμία του, ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να διατηρήσει τον έλεγχο των εξελίξεων, φορώντας τον θεσμικό μανδύα της ουδετερότητας που επιβάλλει η θέση του προέδρου, κάτι όμως που δεν είχε κάνει στο διάστημα που βρίσκεται στο κορυφαίο πολιτειακό αξίωμα. Μετά την παραίτηση του Νταβούτογλου, ο Ερντογάν κάλεσε τα κόμματα να κινηθούν με υπευθυνότητα και να σχηματίσουν κυβέρνηση συνεργασίας. Οι πρώτες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης ήταν αρνητικές, αλλά οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται. Αν αποβούν άκαρπες, θα προκηρυχθούν νέες εκλογές εντός 45 ημερών.
Ενδεχόμενη συμμετοχή του κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) στην κυβέρνηση θα δημιουργούσε ένα δύσκολο περιβάλλον στις ελληνοτουρκικές σχέσεις καθώς εκφράζει ακραίες θέσεις και συχνά εκτοξεύει απειλές κατά της Ελλάδας και της Κύπρου. Το ΜΗΡ υποστηρίζει ότι η ευρωπαϊκή πορεία δεν είναι αυτοσκοπός, ζητεί από την Ε.Ε. να αναγνωρίσει τις «εθνικές ευαισθησίες» της Τουρκίας, και στο πλαίσιο αυτό απορρίπτει συμβιβασμούς στο Κυπριακό και το Αρμενικό.
Το θολό πολιτικό περιβάλλον στη γειτονική χώρα εμφανίζεται τη στιγμή που και στην Ελλάδα επικρατεί μεγάλη αβεβαιότητα με διχαστικού χαρακτήρα εσωτερικές τριβές και την οικονομία να απειλείται με χρεοκοπία, σκηνικό που δεν λειτουργεί αποτρεπτικά σε ενδεχόμενες επιθετικές βλέψεις συγκεκριμένων κύκλων της Τουρκίας. Επιπροσθέτως, ένα περιβάλλον ακυβερνησίας στην Τουρκία θα καθυστερήσει και πτυχές της συνεργασίας της χώρας με την Ε.Ε., εξέλιξη που επίσης δεν λειτουργεί υποβοηθητικά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό. Μόλις, την περασμένη Πέμπτη, η Κομισιόν εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες» για τη συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, και την κάλεσε να αποφεύγει «κάθε είδους απειλή ή ενέργεια στρεφόμενη κατά κράτους-μέλους, ή αιτία τριβής ή ενέργειες, που θα μπορούσαν να βλάψουν τις καλές σχέσεις γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση διαφορών».
Σε μια κίνηση που από κάποιους ερμηνεύθηκε ως «άνοιγμα» προς τους κεμαλιστές, ο πρόεδρος Ερντογάν συναντήθηκε με τον πρώην ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Ντενίζ Μπαϊκάλ, ο οποίος είναι το παλαιότερο μέλος της νέας εθνοσυνέλευσης που προέκυψε από τις εκλογές της περασμένης Κυριακής και ο προσωρινός πρόεδρος του Σώματος μέχρι την εκλογή του νέου προέδρου. Στη συνάντηση συζητήθηκαν πιθανά σενάρια συνεργασίας.
Το G20 στην Αττάλεια
Ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να εκπέμψει θεσμική ωριμότητα αλλά και συνέχεια του κράτους, με στόχο να μην πληγεί η δική του επιρροή, αλλά και η εικόνα της Τουρκίας ως ανερχόμενης οικονομικής δύναμης -τον Νοέμβριο θα φιλοξενήσει στην Αττάλεια τη σύνοδο κορυφής του G20- στην οποία έχει οικοδομήσει τις φιλοδοξίες του για έναν ηγεμονικό περιφερειακό ρόλο. Στο πλαίσιο αυτό θέλει να υπάρξει το ταχύτερο δυνατό κυβέρνηση, προσβλέποντας σε έναν αναβαθμισμένο ρόλο για τον ίδιο, που θα απορρέει όχι από την αναθεώρηση του συντάγματος, την οποία προς το παρόν αδυνατεί να επιβάλει, αλλά από τις εξισορροπητικές ανάγκες που γεννά το νέο πολιτικό σκηνικό όπου κανένα κόμμα δεν διαθέτει αυτοδυναμία.
Το ΑΚΡ απώλεσε 9% των ψήφων και 69 έδρες (έλαβε 41% και 258 έδρες) και παρότι κέρδισε με διαφορά, είναι ο μεγάλος χαμένος. Στους ηττημένους συμπεριλαμβάνεται και το CHP που δεν επωφελήθηκε της πτώσης του ΑΚΡ και περιορίσθηκε στο 25% και 132 έδρες. Μεγάλος νικητής ήταν το φιλοκουρδικό HDP με 13% και 80 έδρες, ενώ στους κερδισμένους συγκαταλέγεται και το ακροδεξιό MHP που εισέπραξε μέρος των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων του κυβερνώντος κόμματος και αύξησε το ποσοστό του στο 16%.
Προκλήσεις στο Αιγαίο
Ηδη, η συμπεριφορά της Αγκυρας μετά τις εκλογές προβληματίζει. Την περασμένη Τρίτη, το τουρκικό κατασκοπευτικό πλοίο «Tσαρνταλί» εισήλθε στο πεδίο βολής Ανδρου κατά τη διάρκεια ελληνικής άσκησης με πραγματικά πυρά. Την Πέμπτη, η Αγκυρα εξέδωσε οδηγία προς ναυτιλλομένους (NAVTEX) με την οποία δέσμευσε για ασκήσεις μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου, μεγάλη περιοχή στο μέσο του Αιγαίου -μεταξύ Λέσβου, Αϊ-Στράτη, Αλοννήσου και Σκύρου- παρόμοια με αυτή που είχε δεσμεύσει και τον Φεβρουάριο, αλλά τότε είχε συμπεριλάβει στις συντεταγμένες και μέρος της Λήμνου, κίνηση που επέτρεψε στον υπ. Εξωτερικών Ν. Κοτζιά, να πετύχει την απόσυρσή της έπειτα από κινητοποίηση προς τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Η νέα δέσμευση έρχεται στην καρδιά της τουριστικής περιόδου και ενώ έχουν ξεκινήσει συνομιλίες για ΜΟΕ. Η Αγκυρα εξέδωσε NAVTEX και για πόντιση από το ιταλικό σκάφος EXPLORA υποθαλάσσιων καλωδίων από αύριο μέχρι τις 18 Ιουνίου, σε περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελλορίζου εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, που αμφισβητεί η Τουρκία.
Τέλος, ενώ οικοδομείται νέο κλίμα στην Κύπρο μετά την εκλογή Ακιντζί στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, η Αγκυρα εξέδωσε NAVTEX για έρευνες του «Μπαρμπαρός» βορειοδυτικά της νήσου, αν και όχι εντός της κυπριακής ΑΟΖ.