Ψάχνετε για κατοικία; Ενα μικρό χωριό της Σικελίας έχει να σας προτείνει κάτι αχτύπητο: σπίτια σε συμβολική τιμή. Παρότι αυτό ακούγεται ως μοναδική ευκαιρία, όσοι ενδιαφερθούν, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι ιδιοκτησίες στο ορεινό χωριό Τζάντζι είναι στην πλειονότητά τους κατεστραμμένες, αποτέλεσμα εγκατάλειψης πολλών δεκαετιών. Οποιος αποφασίσει να αποκτήσει ένα σπίτι στο χωριό, έχει την υποχρέωση να το επισκευάσει και να το καταστήσει κατοικήσιμο, εντός τεσσάρων ετών.
Η πρωτότυπη προσφορά του δήμου έχει ήδη προσελκύσει δεκάδες οικογένειες παγκοσμίως, οι οποίες αναζητούν φθηνή εξοχική κατοικία, ενώ η πρωτοβουλία έδωσε νέα πνοή στην τοπική οικονομία, αναβιώνοντας την οικοδομή. «Το Τζάντζι εθεωρείτο πολύ απομακρυσμένο από τη θάλασσα για να αποτελέσει τουριστικό μαγνήτη», λέει ο Τζιουζέπε Φεραρέλο, δήμαρχος του χωριού. Η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, όμως, απέδωσε καρπούς, με πολλές ακόμη κοινότητες στα ορεινά της Σικελίας να εξετάζουν το ενδεχόμενο να μιμηθούν το Τζάντζι.
Τη δεκαετία του 1950, το κεφαλοχώρι Τζάντζι είχε πληθυσμό 16.000 ανθρώπους ενώ ο αριθμός αυτός δεν ξεπερνά σήμερα τις 7.000. Τα μεταναστευτικά κύματα από τα τέλη του 19ου, χάρη σε ευφυείς ταξιδιωτικούς πράκτορες, οι οποίοι υπόσχονταν «Γη της Επαγγελίας» στις ΗΠΑ, αφαίμαξαν τον τοπικό πληθυσμό. Τη δεκαετία του 1890, το Τζάντζι διέθετε τρεις πράκτορες, οι οποίοι εκπροσωπούσαν ισάριθμες εταιρείες επιβατικών πλοίων, όλα τους με προορισμό τις ΗΠΑ. Τα αρχεία του Ελις Αϊλαντ δείχνουν ότι 1.700 κάτοικοι του Τζάντζι αποβιβάστηκαν στη Νέα Υόρκη μεταξύ 1892 και 1924. Μετά το 1930, η Αργεντινή έγινε ο προτιμητέος προορισμός των κατοίκων της ορεινής κοινότητας.
Πολλά από τα σπίτια του χωριού είναι χτισμένα στον ρυθμό «παλιαρόλε». Τα σπίτια αυτά θυμίζουν μικρούς πύργους, με το ισόγειο να είναι φτιαγμένο ώστε να στεγάζει τα γαϊδούρια της οικογένειας, ο πρώτος όροφος τις κότες και κατσίκες, ενώ ο αγρότης ζούσε στον τρίτο.
Αλλο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι επίδοξοι ιδιοκτήτες είναι το περίπλοκο κληρονομικό δίκαιο της Σικελίας και το ενδεχόμενο υποθηκών, παλαιών δανείων ή φορολογικών εκκρεμοτήτων που επιβαρύνουν τα ακίνητα. Παρ’ όλα αυτά, η πρωτοβουλία αποδείχθηκε αποτελεσματική, με πάνω από 100 σπίτια να έχουν αποδοθεί σε νέους ιδιοκτήτες.
Στο Πιεμόντε της βόρειας Ιταλίας, η κωμόπολη Καρέτζα Λιτζούρε προσπάθησε να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της εγκατάλειψης, προσφέροντας εγκαταλελειμμένες κατοικίες. Η προσπάθεια, όμως, ναυάγησε λόγω γραφειοκρατικών προσκομμάτων και ανυπέρβλητων νομικών δυσκολιών στην απαλλοτρίωση ακινήτων, ιδιαίτερα όταν ορισμένοι κληρονόμοι αναμείχθηκαν.
Ο δήμος του Τζάντζι ξεπέρασε τον σκόπελο αυτό, φροντίζοντας να μην προβεί σε απαλλοτριώσεις, για να ενεργήσει απλώς ως μεσάζων μεταξύ κληρονόμων και επίδοξων αγοραστών, προσφέροντας κίνητρα υπό μορφή απαλλαγών από δημοτικούς φόρους και επιδοτήσεις σε ορισμένα από τα απαιτούμενα έργα. Οι περισσότεροι νέοι ιδιοκτήτες στο Τζάντζι είναι Σικελοί που αναζητούν μια ήσυχη εξοχική κατοικία. Πολλοί είναι Ιταλοί του Βορρά, ενώ αρκετοί προέρχονται από χώρες της Ευρώπης, το Αμπου Ντάμπι και τα Αραβικά Εμιράτα. Οι περισσότεροι απασχολούν ντόπιους τεχνίτες και οικοδόμους για την ανακαίνιση των σπιτιών, προσφέροντας αναγκαία πνοή στην οικονομία.
Η λίστα αναμονής για τα υπόλοιπα 200 σπίτια είναι τέτοια που η δημαρχία μπορεί πια να επιλέγει τους νέους ιδιοκτήτες. «Δεν διαλέγουμε τους ιδιοκτήτες ανάλογα με το εισόδημά τους. Θέλουμε να ξέρουμε τι θα κάνουν με τα σπίτια και να δώσουμε ζωή στην κοινότητά μας», λέει ο Φεραρέλο.
Προτεραιότητα έχουν όσοι επίδοξοι ιδιοκτήτες επιθυμούν να δημιουργήσουν βιώσιμη επιχείρηση στο χωριό. Αυτό το κριτήριο επέτρεψε στην εταιρεία Wendhers από τη Φλωρεντία να αποκτήσει εννέα σπίτια στο Τζάντζι, με στόχο να φτιάξει πολυτελή ξενώνα 22 διαμερισμάτων στο κέντρο του.