Τα δεδομένα στον συριακό εμφύλιο έχουν αλλάξει άρδην μετά την καθοριστική απόφαση της Ρωσίας να στείλει δυνάμεις που θα υποστηρίξουν σε πρώτη φάση το καθεστώς Ασαντ και σε δεύτερη φάση την ομαλή μετάβαση προς μια συμφωνημένη λύση συγκυβέρνησης των διαδόχων του Ασαντ με τα «ορθολογικά» στοιχεία της συριακής αντιπολίτευσης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες, όπως αποκάλυψε ο διεθνής μεσολαβητής Μάρτι Αχτισάαρι, είχαν απορρίψει ασυζητητί παρόμοια πρόταση της Ρωσίας το 2012, τώρα δείχνουν διατεθειμένες να την εξετάσουν.
Αύριο ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα θα συνομιλήσει με τον Ρώσο Βλαντιμίρ Πούτιν στη Νέα Υόρκη για πρώτη φορά μετά το 2013, οπότε ξέσπασε η ψυχροπολεμική αντιπαράθεση των δύο λόγω Ουκρανίας.
Από τη συγκεκριμένη συνομιλία και από την τύχη της ρωσικής παρέμβασης συνολικότερα, μπορεί να κριθεί αν ο συριακός εμφύλιος θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια ή αν η σύγκρουση που έχει διαλύσει τη χώρα, μετατρέποντας τους μισούς κατοίκους της σε πρόσφυγες, θα μπει σε τροχιά πιθανής εκτόνωσης.
Το 2012, η ρωσική πρόταση είχε ατυχήσει, επειδή επικρατούσε η αισιοδοξία μεταξύ των αντιπάλων του Ασαντ πως επίκειται η κατάρρευσή του. Η Σαουδική Αραβία και τα άλλα καθεστώτα του Κόλπου που στήριζαν σουνίτες αντάρτες απέρριπταν μια λύση συγκυβέρνησης, που θα υποχρέωνε τους σουνίτες σε συγκυβέρνηση με τους αλεβίτες (σιίτες) διαδόχους του Ασαντ. Ανάλογη ήταν και η στάση των ΗΠΑ.
Τρία χρόνια αργότερα, στα χρυσοποίκιλτα παλάτια του Περσικού Κόλπου επικρατεί η ίδια προσμονή άμεσης ανατροπής του Ασαντ, ενώ η απογοήτευση από τη ρωσική ανάμειξη προσφέρει… ατάκες όπως αυτές που αίφνης στηλιτεύουν τις έξωθεν παρεμβάσεις στη Συρία. (Την τελευταία τετραετία, στο έδαφος της Συρίας έχουν στείλει στρατεύματα ή έχουν εξαπολύσει βομβαρδισμούς οι ΗΠΑ, η Βρετανία, το Ισραήλ, το Ιράν, η Χεζμπολάχ, η Τουρκία, ενώ καθοριστική, όπως προαναφέρθηκε, είναι η επίσημη και ανεπίσημη στήριξη της ίδιας της Σαουδικής Αραβίας, καθώς και του Κατάρ προς τις διάφορες ομάδες ισλαμιστών και τζιχαντιστών.)
Οι Σαουδάραβες θεωρούν ότι τα τανκς, τα αεροπλάνα και οι στρατιώτες από τη Ρωσία «ρίχνουν λάδι στη φωτιά» του συριακού εμφυλίου, αλλά αυτό θα ισχύσει μόνο αν το Ριάντ δώσει εντολή στους αντάρτες που ελέγχει να ανοίξουν πόλεμο με τους Ρώσους σε συριακό έδαφος. Ηδη το Ισραήλ και οι ΗΠΑ δημιούργησαν δομές στρατιωτικού συντονισμού με τη Ρωσία, προκειμένου να μην υπάρξουν μεταξύ τους θερμά επεισόδια σε συριακό έδαφος.
Η ρωσική επέμβαση σημαίνει ότι για μία ακόμη φορά η ανατροπή του Ασαντ αναβάλλεται, τα σχέδια για επιβολή από τη Δύση και την Τουρκία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων μπαίνουν στο συρτάρι, άρα ήρθε επιτέλους η στιγμή για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ, ακόμη και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζέρεμι Χάμοντ, φαίνεται να το έχουν αποδεχθεί αυτό, το ίδιο και ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν (αρκεί η Αγκυρα να μπορεί ανενόχλητη να βομβαρδίζει τους Κούρδους της Συρίας). Η επιμονή, αντιθέτως, ότι οι διαπραγματεύσεις θα αρχίσουν μόνο όταν φύγει ο Ασαντ είναι ένας κομψός τρόπος να ανακοινώνει κανείς στον συριακό λαό ότι τα βάσανά του δεν έχουν τέλος.
Οι ΗΠΑ σε δίλημμα
Η Ουάσιγκτον, λοιπόν, βρίσκεται μπροστά σε ένα πολύ σκληρό δίλημμα. Μπορεί να ακολουθήσει την ίδια πολιτική, ελπίζοντας ότι ο Ασαντ θα ανατραπεί από τους «σωστούς» ισλαμιστές, όχι από τους τζιχαντιστές του ISIS. Μπορεί να συνεχίσει τις άκαρπες προσπάθειες εκπαίδευσης μετριοπαθών ανταρτών (την περασμένη εβδομάδα, ο στρατηγός Λόιντ Οστιν κατέθεσε στο Κογκρέσο ότι το πρόγραμμα εκπαίδευσης ανταρτών που κόστισε 500 εκατ. δολάρια απέδωσε 4 – 5 μαχητές). Ή μπορεί να συζητήσει μια συμβιβαστική λύση, όπως αυτή που προτείνει η Ρωσία μέσα από την οποία ίσως θα μπορούσε να αποφευχθεί η ολοκληρωτική κατάρρευση κάθε έννοιας οργανωμένου κράτους στη Συρία – και, παρεμπιπτόντως, να γεφυρωθεί το χάσμα στις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία που άνοιξε η Ουκρανία.