Η μεγαλύτερη εταιρεία της Γερμανίας έπαιζε με τον αέρα που αναπνέουν οι άνθρωποι. Είναι συγκλονιστικό και σε ιστορικό πλαίσιο είναι καταστροφικό. Το σκάνδαλο της Volkswagen είναι κάτι παραπάνω από απογοητευτικό. Είναι μια από αυτές τις στιγμές όπου αμφισβητείται ολόκληρη η κουλτούρα ενός έθνους, σε αυτή την περίπτωση η κουλτούρα ευσυνείδητης εντιμότητας, αποδοχής των κανόνων, αξιοπιστίας, περιβαλλοντικής ευαισθησίας και εξιλαστήριας αφοσίωσης στο κοινό καλό. Η Γερμανία δεν είναι ποτέ απλώς αυτό που φαίνεται. Υπάρχει ένταση μεταξύ της ευταξίας και των παρορμήσεών της. Η τυπικότητα μπορεί να κρύβει φρενίτιδα.
Μεταπολεμικά τα ευρωπαϊκά έθνη και οι ΗΠΑ αφιέρωσαν όλη τους την ενέργεια ώστε να διασφαλίσουν ότι η Γερμανία δεν θα ξαναγίνει ποτέ παντοδύναμη. Η ανησυχία τους αυτή αντανακλάται στο γερμανικό Σύνταγμα, στην ομοσπονδιακή δομή της χώρας, στη συμμετοχή της στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, όλα αυτά ήταν περιοριστικά μέτρα σχεδιασμένα ώστε να αποτρέψουν αυτό που έγινε: η Γερμανία να κυριαρχεί στην Ευρώπη. Η Ευρώπη χρειάζεται ηγεσία, αλλά η Γερμανία διστάζει να ηγηθεί όπως και οι Ευρωπαίοι διστάζουν να καθοδηγηθούν από έναν Γερμανό καγκελάριο. Αυτή τη στιγμή, όταν όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα προς τη γερμανική ηγεσία, έρχεται η εταιρεία που ίσως ταυτίζεται περισσότερο από κάθε άλλη με τη Γερμανία να εγκαταστήσει στα αυτοκίνητά της τεχνολογία που επιτρέπει την εξαπάτηση όσον αφορά τις εκπομπές καυσαερίων, να γεμίσει την ατμόσφαιρα με δηλητηριώδεις ρύπους και να διακηρύξει στην ουσία ότι δεν δίνει δεκάρα για την υγεία των ανθρώπων στην προσπάθειά της να γίνει η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο. Ο κ. Μάρτιν Βίντερκορν, επικεφαλής της VW επί οκτώ χρόνια, δήλωσε ότι δεν έχει κάνει κάποιο λάθος. Το λέει ο άνθρωπος που επέβλεπε το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία της εταιρείας, μια τεραστίων διαστάσεων, πολύχρονη εξαπάτηση που τη διαδέχθηκε επίμονη συσκότιση των πραγματικών γεγονότων όταν την έφεραν προ των αποδείξεων της ενοχής της.
Ο κ. Βίντερκορν έχει δίκιο όταν λέει ότι η VW «χρειάζεται μια νέα αρχή». Η ταχύτητα με την οποία ορίστηκε ο διάδοχός του από το εσωτερικό της εταιρείας δίνει την εντύπωση ότι δεν εξέτασαν το ενδεχόμενο να απευθυνθούν σε εξωτερικούς υποψηφίους. Ο κ. Ματίας Μίλερ, πρώην επικεφαλής της Porsche, μπορεί να αποδειχθεί ο καλύτερος υποψήφιος για τη θέση, ωστόσο ο διορισμός του γεννάει υποψίες για βολική συμφωνία και προσπάθεια πρόχειρης λύσης, όταν η εταιρεία πρέπει να αξιολογήσει ωμά πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα τόσο άσχημα. Η VW δεν είναι η πρώτη εταιρεία στον κόσμο που προδίδει την εμπιστοσύνη και περιφρονεί την κοινωνία ώστε να βγάλει χρήματα. Δεν υπάρχει κάτι ειδικά γερμανικό σε αυτή τη συμπεριφορά. Υπάρχει όμως κάτι στο χάσμα μεταξύ της δηλωμένης ηθικής εντιμότητας και της απερίσκεπτης παραβατικότητας. Υπάρχει κάτι ειδικά γερμανικό μεταξύ του υψηλού πνεύματος και της χαμερπούς διαγωγής, υπάρχει κάτι ειδικά γερμανικό και στις καταστροφικές συνέπειες που έχει. Η Volkswagen θα πρέπει να έχει κατά νου το μέγεθος της καταστροφής καθώς προσπαθεί να αποκαταστήσει τη ζημιά που προκάλεσε στους πελάτες της, στον εαυτό της και στη Γερμανία. Η Γερμανία ήταν μάλλον αμείλικτη σε σχέση με την Ελλάδα για την απάτη με τα δημόσια οικονομικά της, τη φοροδιαφυγή, τον νεποτισμό κ.λπ. Είχε στοιχεία για αυτό. Ομως η συνταγή της Γερμανίας «να μοιάζετε περισσότερο στην εργατική, ειλικρινή, αξιόπιστη και ενάρετη Γερμανία και να το πετύχετε μόνο μέσω της λιτότητας» ήταν υπερβολικά άκαμπτη. Και τώρα όλες αυτές οι νουθεσίες περί εξαπάτησης θυμίζουν χοντρή υποκρισία. Η ηγεσία από τη νέα Γερμανία θα αποτύχει αν δεν αντισταθεί στον πειρασμό να παραδίδει μαθήματα. Είναι καιρός για σοβαρή ενδοσκόπηση από μέρους των Γερμανών. Είναι απαραίτητο αν θέλεις να ηγείσαι.