Σε σημείο καμπής εισέρχεται η προσφυγική κρίση, τόσο για τους ίδιους τους πρόσφυγες, που μένουν εκτεθειμένοι σε όλο και σκληρότερες καιρικές συνθήκες, όσο και για την κοινωνία της Γερμανίας, της χώρας στην οποία κατευθύνονται οι περισσότεροι πρόσφυγες και μετανάστες. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του ΟΗΕ, η φετινή χρονιά θα κλείσει με 700.000 διασχίσεις της Μεσογείου και του Αιγαίου, ενώ τουλάχιστον ίδιος, αν όχι μεγαλύτερος, αριθμός αναμένεται το 2016. Οι συνολικές φετινές αφίξεις όμως μόνο στη Γερμανία υπολογίζονται στις 800.000, λόγω της επιπρόσθετης εισόδου προσφύγων και μεταναστών από το Κόσοβο και άλλες βαλκανικές χώρες.
Η πίεση των συνθηκών αποτυπώθηκε στον νόμο για την επίταξη ανεκμετάλλευτων εμπορικών ακινήτων προκειμένου να στεγαστούν πρόσφυγες, τον οποίο ψήφισε την Παρασκευή η Βουλή του Αμβούργου. Ο νόμος προβλέπει ότι οι ιδιοκτήτες των επιταγμένων ακινήτων θα αποζημιώνονται με ενοίκιο στις τρέχουσες τιμές της αγοράς, ενώ η ισχύς των διατάξεων εκπνέει το 2017. Ανάλογη νομοθεσία έχει ψηφιστεί στο Βερολίνο, παρά τις διαμαρτυρίες Φιλελευθέρων και Χριστιανοδημοκρατών περί «ιερότητας της ιδιοκτησίας».
Η ανάγκη για τη νομοθεσία αυτή έγινε σαφής στα μέσα της εβδομάδας, καθώς οι ξενώνες προσφύγων, τα ξενοδοχεία, τα αθλητικά κέντρα, ακόμη και οι καταυλισμοί με αντίσκηνα δεν είχαν άλλο χώρο και περίπου 500 πρόσφυγες κοιμήθηκαν στον δρόμο, έξω από τα γραφεία της υπηρεσίας ασύλου του Αμβούργου. Αν αυτό συνεχιστεί, σε λίγο οι αρχές θα μαζεύουν το πρωί τους παγωμένους κατά δεκάδες.
Επίσης, όμως, όσο οι αρχές προσπαθούν να βρουν λύσεις για τα άμεσα προβλήματα των προσφύγων αγνοώντας τα άμεσα προβλήματα της όλο και αυξανόμενης μερίδας φτωχών Γερμανών, τόσο θα αυξάνονται οι κοινωνικές εντάσεις και θα ξυπνούν τα φαντάσματα του παρελθόντος. Μπροστά στη φρικτή αυτή προοπτική, οι αρχές της Γερμανίας βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα καθοριστικό δίλημμα.
Θα ανοίξουν τις στρόφιγγες της χρηματοδότησης ώστε να μην καταρρεύσουν τα συστήματα υγείας, παιδείας, κοινωνικών παροχών, λαϊκού αθλητισμού και οι παροχές στέγης και επιδομάτων ανεργίας ή θα παραμείνουν προσκολλημένες στην πολιτική των μηδενικών ελλειμμάτων, κινδυνεύοντας να αποκτήσουν υγιέστατα δημοσιονομικά σε φόντο κοινωνικής αναταραχής; Θα προχωρήσουν σε πολιτικές ουσιαστικής αναδιανομής και φορολόγησης του πλούτου, προκειμένου να βρεθούν τα απαιτούμενα κονδύλια ή θα συνεχίσουν να υποδαυλίζουν τις εντάσεις μεταξύ ντόπιων και νεοαφιχθέντων, με προτάσεις όπως το να μην κατοχυρώνεται για τους εργαζόμενους πρόσφυγες ο κατώτατος μισθός;
Μέχρι στιγμής, στον δημόσιο λόγο της Γερμανίας επικρατεί η ψευδαίσθηση ότι δεν θα χρειαστούν αποφάσεις που να θίγουν την ιεραρχία του πλούτου για να εξασφαλιστεί η κοινωνική ειρήνη, επειδή υπάρχει λύση για τη συγκράτηση των προσφυγικών ροών. Η υποτιθέμενη αυτή λύση είναι η ενίσχυση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. και η δημιουργία των περίφημων κέντρων υποδοχής «hotspots» στην Ελλάδα και στην Ιταλία.
Ομως, δημοσιεύματα του περιοδικού Spiegel αυτή την εβδομάδα αποκάλυψαν ότι σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης όπως η τωρινή, ούτε καν η Γερμανία, ένα οργανωμένο κράτος που διαθέτει κατά βάση χερσαία σύνορα, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ακριβώς πόσοι και ποιοι εισέρχονται στη χώρα. Αξιωματούχοι παραδέχθηκαν στο περιοδικό ότι ο φόρτος εργασίας είναι τόσο μεγάλος, που δεν καταγράφονται με όλες τις λεπτομέρεις (αποτυπώματα, φωτογραφίες, ανάστημα) οι νεοεισερχόμενοι.
Σύμφωνα με τα έγγραφα του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών, που περιήλθαν εις γνώσιν του περιοδικού, τη Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη της περασμένης εβδομάδας εισήλθαν από τα νότια σύνορα της Γερμανίας 32.000 άνθρωποι, ενώ καταγράφηκαν και ανακοινώθηκαν 10.000.
Αυτό λοιπόν που δεν κατορθώνουν σήμερα οι γερμανικές αρχές θα το κατορθώσουν αύριο οι ελληνικές, με τις γνωστές τεράστιες δυσκολίες των θαλάσσιων συνόρων. Και αφού καταγραφούν οι πρόσφυγες από τις ελληνικές αρχές, πώς θα παρεμποδιστεί η κίνησή τους προς τη Γερμανία; Πόσες εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, άραγε, πιστεύουν οι γερμανικές αρχές ότι θα φιλοξενήσουν αυτά τα «hotspots»;
Τι ζητάει ο Ερντογάν από τις Βρυξέλλες
Από τα 11 εκατομμύρια εκτοπισμένους του συριακού εμφυλίου, τα 4 εκατομμύρια βρίσκονται εκτός Συρίας και από αυτούς, τα 2 εκατομμύρια έχουν καταφύγει στην Τουρκία. Περίπου 300.000 ζουν σε 27 καταυλισμούς προσφύγων, ενώ οι υπόλοιποι 1,7 εκατ. έχουν διασκορπιστεί σε όλη τη χώρα. Στην αυριανή του επίσκεψη στις Βρυξέλλες, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θα ζητήσει από την ευρωπαϊκή ηγεσία ανταλλάγματα προκειμένου να φροντίσει ότι αυτά τα 2 εκατομμύρια θα παραμείνουν στη χώρα.
Η Γερμανία είναι πρόθυμη να προσφέρει χρηματοδότηση, όμως, όπως εκτιμά ο Τούρκος αναλυτής Σινάν Ουλγκέν σε άρθρο του στους New York Times, «το μόνο κίνητρο που θα διασφαλίσει την μακροπρόθεσμη συνεργασία της Τουρκίας είναι η κατάργηση της βίζας για τα ταξίδια Τούρκων πολιτών στην Ε.Ε.». Οι διαβουλεύσεις για την άρση των περιορισμών ξεκίνησαν πέρυσι, αλλά ο Ουλγκέν αμφιβάλλει κατά πόσον οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συμβιβαστούν ποτέ με την ιδέα να προσφέρουν ελεύθερη μετακίνηση σε 75 εκατομμύρια Τούρκους.
«Για να το θέσουμε ωμά», καταλήγει ο Τούρκος αναλυτής, «οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει τώρα να διαλέξουν ανάμεσα στο να επιτρέψουν στους Τούρκους πολίτες να ταξιδεύουν ελεύθερα στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή στην προοπτική να φύγουν ακόμη εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες από την Τουρκία και να εισέλθουν παρανόμως στην Ευρώπη».