Τον κεντροδεξιό κυβερνητικό συνασπισμό του πρωθυπουργού Πέδρο Πάσος Κοέλιο έδιναν στην πρώτη θέση οι δημοσκοπήσεις για τις σημερινές βουλευτικές εκλογές στην Πορτογαλία. Παρ’ όλα αυτά, όμως, ο συνασπισμός, αποτελούμενος από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και το Λαϊκό Κόμμα, δεν αναμένεται να καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση χωρίς τη συμμετοχή κάποιων εκ των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Από την πλευρά τους, οι Σοσιαλιστές υπέστησαν σοβαρό ηθικό πλήγμα από τις δικαστικές περιπέτειες και την κράτηση του πρώην πρωθυπουργού Ζοζέ Σόκρατες, που κατηγορείται για ξέπλυμα «βρώμικου» χρήματος, διαφθορά και διακεκριμένη φοροδιαφυγή.
Σε αντίθεση, όμως, από την Ελλάδα και την Ισπανία, η Πορτογαλία –παρά τις μεγάλες διαδηλώσεις κατά της πολιτικής οικονομικής λιτότητας– δεν διαθέτει κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς ικανό να απειλήσει την κυριαρχία του παραδοσιακού πολιτικού κόσμου, όπως επισημαίνει σε μελέτη του το γαλλικό ερευνητικό κέντρο Fondation Robert Schuman. Η χώρα τους τελευταίους μήνες είδε την ίδρυση τεσσάρων νέων κομματικών σχηματισμών, οι οποίοι δεν αναμένεται ωστόσο να στερήσουν σημαντικό ποσοστό ψήφων από τα μεγάλα κόμματα. Το L/TDA (Ελεύθεροι/Ωρα να προχωρήσουμε) φιλοδοξεί να αντλήσει ψήφους από την Αριστερά, ενώ τρία καινούργια κόμματα διεκδικούν ψήφους από το κέντρο του πολιτικού φάσματος: το Juntos Pelo Polvo (Μαζί για τον λαό), το Nos, Cidadaos! (Εμείς, οι πολίτες) και το ευρωσκεπτικιστικό Δημοκρατικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.
Απούσα η ριζοσπαστική τάση
«Η Πορτογαλία δεν ανέδειξε κόμμα ικανό να συσπειρώσει τους δυσαρεστημένους. Παρότι η διστακτική στάση των Σοσιαλιστών και οι κατηγορίες εναντίον τους ως “συνεργατών” της τρόικας θα μπορούσαν να έχουν ευνοήσει τη δημιουργία ενός αριστερού, ριζοσπαστικού κόμματος, αυτό δεν συνέβη», λέει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Λισσαβώνας, Σορομέντο Μάρκες.
Πολλοί λόγοι κρύβονται πίσω από την αδυναμία εμφάνισης αριστερής ριζοσπαστικής τάσης. Ενας από αυτούς είναι ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα της χώρας απορροφά μεγάλο μέρος των αριστερών δυσαρεστημένων ψηφοφόρων. Αλλος λόγος για την απουσία «αξιόμαχου» αριστερού κόμματος είναι η έλλειψη χαρισματικής ηγετικής φυσιογνωμίας, ικανής να συσπειρώσει το κύμα δυσαρέσκειας. Την ίδια στιγμή, το εκλογικό σύστημα της Πορτογαλίας καθιστά ιδιαίτερα δυσχερή την εκπροσώπηση «μικρών» κομμάτων και κατ’ επέκταση την πρόσβασή τους στη δημόσια χρηματοδότηση.
Τέλος, οι ευρωπαϊκές έρευνες δείχνουν ότι η πολιτικοποίηση των Πορτογάλων είναι κατά πολύ μικρότερη από εκείνη των άλλων Νοτιοευρωπαίων, ενώ το ενδιαφέρον για την πολιτική υστερεί και αυτό σημαντικά μεταξύ των πολιτών. Αντιμέτωπο με τις επιπτώσεις της κρίσης, υψηλό ποσοστό Πορτογάλων επιλέγει την αποχή από τις κάλπες, παρά την ψήφο αμφισβήτησης. «Οπως γίνεται συχνά με πολλές τάσεις και ρεύματα, ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη απαιτεί πολλά χρόνια για να μεταλαμπαδευθεί στην Πορτογαλία», επισημαίνει ο κοινωνιολόγος Ελίσιο Εστάνκε.