Ανεβαίνει ο υδράργυρος στο θερμόμετρο των σινοαμερικανικών σχέσεων, ύστερα από την ανακοίνωση του Αμερικανού υπουργού Αμυνας Αστον Κάρτερ ότι πρόκειται να επισκεφθεί αεροπλανοφόρο της χώρας του στα ταραγμένα νερά της Θάλασσας της Νότιας Κίνας – ενέργεια που χαρακτηρίζεται ως παράνομη από το Πεκίνο.
Η ένταση στις σχέσεις των δύο μεγάλων δυνάμεων ανέβηκε απότομα την περασμένη εβδομάδα, όταν αμερικανικό αντιτορπιλικό έπλευσε σε απόσταση μικρότερη των δώδεκα ναυτικών μιλίων από τεχνητό νησί της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, όπου οι Κινέζοι κατασκευάζουν αεροδρόμιο, με πιθανή στρατιωτική χρήση. Η Ουάσιγκτον επιμένει ότι υπερασπίζεται την «ελευθερία της ναυσιπλοΐας» σ’αυτήν τη θαλάσσια ζώνη, απ’ όπου περνάει κάθε χρόνο ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου εμπορίου, της τάξης των πέντε τρισ. δολαρίων.
Ωστόσο, το Πεκίνο θεωρεί ότι πρόκειται για έμπρακτη αμφισβήτηση των κινεζικών, κυριαρχικών δικαιωμάτων. Στο περιθώριο περιφερειακής σύσκεψης ασφαλείας χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού, που ολοκληρώθηκε χθες στην Κουάλα Λουμπούρ της Μαλαισίας, ο Κινέζος υπουργός Αμυνας, στρατηγός Τσανγκ, προειδοποίησε τον Αμερικανό ομόλογό του ότι η χώρα του «θα υπερασπιστεί την εδαφική της ακεραιότητα και ότι αυτό αποτελεί κόκκινη γραμμή».
Η Κίνα αλλά και αρκετές ακόμη χώρες της περιοχής (Μαλαισία, Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Μπρουνέι) έχουν εγείρει εδαφικές αξιώσεις επί νησίδων και υφάλων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας – αξιώσεις που ενίοτε επικαλύπτονται και συγκρούονται. Ιδιαίτερα η Κίνα έχει μετατρέψει υφάλους σε ολόκληρα τεχνητά νησιά με επιχωματώσεις, ενώ ταυτόχρονα κατασκευάζει χερσαίους διαδρόμους που συνδέουν ορισμένα εξ αυτών με την ηπειρωτική ενδοχώρα. Η δυναμική αυτή παρέμβαση οδηγεί βαθμιαία στην ανατροπή του στάτους κβο στον Δυτικό Ωκεανό, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες κυριαρχούσαν χωρίς αντίπαλο επί 70 χρόνια.
Οι διαφωνίες μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας τορπίλισαν τη σύνοδο υπουργών Αμυνας του ΑΣΕΑΝ και χωρών του Ειρηνικού, η οποία έληξε χθες χωρίς να καταστεί δυνατή η έκδοση κοινού ανακοινωθέντος. Η αμερικανική πλευρά ισχυρίζεται ότι «αρκετές χώρες» συνέπλευσαν μαζί της. Αντίθετα, το κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Σινούα υποστήριξε ότι μεμονωμένες χώρες έξω από την περιοχή τορπίλισαν τη σύνοδο, επιμένοντας να συμπεριληφθούν στο σχέδιο ανακοινωθέντος που είχε συμφωνηθεί πρόσθετα στοιχεία, δηλαδή αναφορές στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, που δεν ήταν αποδεκτές από το Πεκίνο.
Κατά την επίσκεψή του στο πυρηνοκίνητο, αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Ρούζβελτ», ο Αστον Κάρτερ θα συνοδεύεται από τον υπουργό Αμυνας της Μαλαισίας Χισαμουντίν Χουσεΐν. Πάντως, από αμερικανικής πλευράς διευκρινίστηκε ότι το αεροπλανοφόρο δεν πρόκειται να προσεγγίσει κάποια από τις νησίδες επί των οποίων προβάλλει εδαφικές αξιώσεις η Κίνα, γεγονός που συνέβαλε ώστε να περιοριστούν σε σχετικά ήπιους τόνους οι αντιδράσεις του Πεκίνου.
Επισήμως, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαβεβαιώνουν τόσο την Κίνα όσο και τους γείτονές της ότι δεν σκοπεύουν να πάρουν θέση έναντι των συγκρουόμενων εδαφικών διεκδικήσεων στην περιοχή και συνιστούν την αποφυγή ενεργειών που μπορούν να κλιμακώσουν τις εντάσεις.