Σε μια εποχή που η Ευρώπη είναι διχασμένη λόγω της προσφυγικής κρίσης, των πρόσφατων οικονομικών κραδασμών και του ουκρανικού προβλήματος, η μετεξέλιξη της εμφύλιας σύρραξης στη Συρία σε έναν ευρωπαϊκό πόλεμο εγείρει νέες προκλήσεις για τη Γηραιά Ηπειρο. Ο καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Κινγκς Κόλετζ του Λονδίνου, Αναντ Μένον, ισχυρίζεται ότι το «Ισλαμικό Κράτος» επιτίθεται σε μια στιγμή που η ενότητα της Ε.Ε. είναι ήδη βαριά τραυματισμένη από την παρατεταμένη οικονομική κρίση, τη ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία και την προσπάθεια της Βρετανίας να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με την Ενωση. Διχασμένοι είναι, άλλωστε, οι Ευρωπαίοι και στο ζήτημα της υποδοχής ή απόκρουσης των μεγάλων προσφυγικών ροών από τη Μέση Ανατολή. «Το "Ισλαμικό Κράτος" σπρώχνει μια ανοιχτή πόρτα. Αν στόχος τους είναι να διαιρέσουν τους Ευρωπαίους, αυτό συμβαίνει ήδη. Κοιτάξτε τι λένε: πως αυτή η επίθεση είναι πράξη εκδίκησης για τη γαλλική επέμβαση στη Συρία. Αυτό επηρεάζει τη βρετανική συζήτηση για την εμπλοκή στη Συρία και καθιστά τους Γερμανούς ακόμη πιο αλλεργικούς στη χρήση βίας.
Η Ευρώπη είναι πολύ εύθραυστη αυτήν τη στιγμή». Κατά τη γνώμη του, διευρύνεται το χάσμα Βορρά-Νότου, αφού Ιταλία και Ελλάδα είναι και οι χώρες που επιβαρύνονται περισσότερο από τη μαζική έλευση προσφύγων. Μέσα σε αυτό το κλίμα δεν υπάρχει ευρωπαϊκή συναίνεση αν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί περισσότερη βία κατά του «Ισλαμικού Κράτους», ούτε για το πώς θα αντιμετωπιστεί η άφιξη τόσων ανθρώπων που αναζητούν μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη. Η έννοια των ανοιχτών συνόρων και της ελεύθερης μετακίνησης των πολιτών, θεμελιώδεις αξίες του ευρωπαϊκού οράματος, αμφισβητούνται σήμερα όσο ποτέ. Σε έκτακτες συνόδους κορυφής, η Ε.Ε. ανακοινώνει λύσεις για την προσφυγική κρίση που ελάχιστα επηρεάζουν τη δραματική κατάσταση στις χώρες υποδοχής. Πάνω από 700.000 άνθρωποι έχουν φτάσει στην Ε.Ε. φέτος, και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν εμφανιστεί ανίκανοι να διαχειριστούν το πρόβλημα, παρά τις δεσμεύσεις για σχέδια επανεγκατάστασης και συστήματα ποσοστώσεων. Χθες, τα Σκόπια επανέλαβαν την απειλή για την κατασκευή φράχτη στα σύνορα με την Ελλάδα, καθώς το Συμβούλιο Κρατικής Ασφάλειας εμφανίστηκε έτοιμο να δώσει τη σχετική εντολή για την κατασκευή του. Στόχος δεν είναι το κλείσιμο των συνόρων, όπως διευκρινίστηκε, αλλά ο περιορισμός των προσφυγικών ροών σε συνάρτηση με τους πρόσφυγες που αναμένεται να υποδεχθούν οι ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες φιλοδοξούν να φτάσουν.
Πολλές ανατολικοευρωπαϊκές χώρες εμφανίζονται διστακτικές στην εφαρμογή αυτών των σχεδίων, τα οποία θα τις υποχρεώσουν να υποδεχθούν περισσότερους πρόσφυγες. Το ουγγρικό Κοινοβούλιο έχει ήδη απορρίψει το πρόγραμμα, και η Σλοβακία σκοπεύει να προσφύγει δικαστικά κατά των αποφάσεων της Ε.Ε. Εξίσου διστακτική εμφανίζεται η νέα κυβέρνηση της Πολωνίας. Μπορεί η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ και το υπουργικό συμβούλιο στο Βερολίνο να πασχίζουν να αποσυνδέσουν το προσφυγικό από τις τρομοκρατικές επιθέσεις, αλλά η πολιτική των ανοιχτών θυρών, που ακολούθησε μέχρι σήμερα, συναντά την αντίδραση της Βαυαρίας, η οποία είναι και η βασική πύλη εισόδου των νεοφερμένων στη χώρα. Παρόλο που ο εμφύλιος στη Συρία μεταφέρθηκε με τον πλέον βίαιο τρόπο στο Παρίσι τις τελευταίες ημέρες, ολόκληρη η Ευρώπη είναι συγκλονισμένη από τον ήχο αφύπνισης που σήμανε. «Αυτό που είναι καινούργιο είναι ότι η Ευρώπη πέρασε μια μακρά περίοδο, από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, πιστεύοντας ότι ζει σε έναν ασφαλή κόσμο. Τώρα διαπιστώνει ότι είναι στο μέσον μιας απίστευτα επικίνδυνης γειτονιάς», επισημαίνει ο Ρόμπιν Νίμπλετ, διευθυντής του Τσάταμ Χάους.