Πριν περίπου 10-12 γενεές άνθισαν πάλι οι παλιές προσδοκίες για έναν καινούργιο άνθρωπο σ'έναν καλύτερο κόσμο. Η ελπίδα κορυφώθηκε με νέες τολμηρές ιδέες και θεσμούς που, μαζί με την υλική πρόοδο, θα έφερναν και ηθική πρόοδο. H μόρφωση θα έφερνε την καλοσύνη, η γνώση τη φώτιση, η ευημερία τη χορτασιά και την ειρήνη.
Η προσδοκία για πρόοδο εκπληρώνεται σήμερα στην επιστήμη, την ιατρική, την τεχνολογία και – για πολλούς – στο βιοτικό επίπεδο. Όσο για την ηθική πρόοδο, μπορεί όπως και παλαιότερα να την φέρvει η αγωγή, που όμως δύσκολα αντέχει στον πειρασμό και στο φόβο, όπως πρώτος έδειξε ο Θουκυδίδης.
Το σημερινό μέλλον διαφέρει απο το χτεσινό διότι η δύναμη της τεχνολογίας εξασφαλίζει πλέον πως οι λάθος πολιτικές λ.χ. για τα πυρηνικά, το κλίμα ή τους μικροοργανισμούς θα έχουν συνέπειες που είναι και βαρίες και οικουμενικές.
Τις πολιτικές που χτίζουν το μέλλον τις υλοποιούν οι επιστάτες και τις εμπνέουν οι νοηματοδότες.
Οι επιστάτες είναι τα ανώτερα και μεσαία στελέχη του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα που ορίζουν την τροχιά τού μέλλοντος. Εκεί, σ'αυτό το 5% περίπου του πληθυσμού, βρίσκονται οι ικανότεροι άνθρωποι της γης κι εκεί ζητά ν'ανέλθει η φιλόδοξη και ταλαντούχος νιότη.
Χάρη στη μόρφωσή του, ο επιστάτης μπορεί να δει το γενικό συμφέρον, τον πλατύ ορίζοντα που αφορά το μέλλον του πλανήτη και τις επόμενες γενεές. Ταυτόχρονα βλέπει και το μερικό συμφέρον, έναν ορίζοντα πιο στενό και πιο σύντομο, ίσα όσο χρειάζεται για ν'απολαύσει πλούσιους καρπούς και ν'αποφύγει τις παρεπόμενες ζημιές. Τα κίνητρα που τον ωθούν προς τον έναν ή τον άλλον ορίζοντα δεν έχουν την ίδια δύναμη κι επιρροή. Υπάρχει ασυμμετρία ανάμεσα στα ευγενή και τα βάναυσα πάθη, όπως δείχνει παντού η εμπειρία, απο την πολιτική μέχρι τον αθλητισμό.
Στους επιστάτες και στους λαούς, η σκέψη λειτουργεί με τα νοήματα και τα κριτήρια που αντλούν απο τους παλαιότερους και σύγχρονους νοηματοδότες. Συνήθως οι ιδέες τους κινούνται ανάμεσα σε δυο πόλους. Έναν απαιτητικό πόλο που ζητά ευθύνη κι αυτοσυγκράτηση, ειλικρίνεια και ρεαλισμό – μια σημερινή μορφή της έκκλησης τού Τσώρτσιλ για αίμα, ιδρώτα και δάκρυα. Και έναν παρηγορητικό πόλο που προσφέρει όραμα και αυταπάτη, διεκδικήσεις και δικαίωση, άρτο και θεάματα.
Αν θα επικρατεί ο πλατύς ορίζοντας ή ο στενός, εξαρτάται απο τους πολιτισμούς που δεσπόζουν στον πλανήτη: τον λεγόμενο "Δυτικό" μαζί με τους δυο ανερχόμενους, τον "Ασιατικό" (κυρίως της Κίνας) και τον "Ισλαμικό". Ενώ αναγκαστικά συνυπάρχουν, τους χωρίζουν αγεφύρωτες διαφορές. Λ.χ. η κριτική σκέψη είναι δομικό στοιχείο σε έναν πολιτισμό και η βεβαιότητα σε άλλον. Μια άλλη διαφορά είναι η θέση της θρησκείας στον Ισλαμικό πολιτισμό και η μορφή της ελευθερίας στον Ασιατικό.
Με αυτά τα δεδομένα το δύσκολο ζητούμενο απο το διεθνές σύστημα είναι να ρυθμίζει τη συνύπαρξη τών κρατών ώστε να υποστηρίζουν το γενικό συμφέρον, στο επίπεδο τού πλανήτη.