Σημαντική επιτυχία για τις διωκτικές αρχές του Μεξικού, αλλά και του προέδρου Νιέτο, αποτελεί η σύλληψη του αρχηγού του καρτέλ των ναρκωτικών, Χοακίν «Ελ Τσάπο» Γκουζμάν –υπεύθυνου για εκατοντάδες ανθρωποκτονίες– την περασμένη εβδομάδα στην πόλη Λος Μότσις στις ακτές του Ειρηνικού.
Η σύλληψη του δισεκατομμυριούχου «Ελ Τσάπο», ο οποίος δραπέτευσε τον Ιούλιο από φυλακή υψίστης ασφαλείας της χώρας, μέσω μιας σήραγγας ενάμισι χιλιομέτρου, είναι γεγονός ενώ αυτός πρόκειται να εκδοθεί στις ΗΠΑ, ύστερα από την ολοκλήρωση των σχετικών νομικών διαδικασιών.
Στοιχεία φαρσοκωμωδίας προσδίδει, πάντως, στην υπόθεση η εμπλοκή του Αμερικανού ηθοποιού Σον Πεν και της διάσημης στο Μεξικό συναδέλφου του, Κέιτ ντελ Καστίγιο. Ο Πεν, ο οποίος δημοσίευσε εκτενή συνέντευξή του με τον «Ελ Τσάπο» στο περιοδικό Rolling Stone, μία ημέρα μετά τη σύλληψη του ναρκο-βαρώνου, φέρεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στον εντοπισμό του καταζητούμενου. «Ελ Τσάπο» και Πεν συναντήθηκαν τον Οκτώβριο σε αφιλόξενη περιοχή της γενέτειρας του μεγαλεμπόρου ναρκωτικών, την πολιτεία της Σιναλόα, χάρη στη μεσολάβηση της Ντελ Καστίγιο.
Η πρόθεση του «Τσάπο» να ξαναδεί την ευειδή Ντελ Καστίγιο, αλλά και η ματαιόδοξη απόφασή του να διηγηθεί την προσωπική του ιστορία για το γύρισμα κινηματογραφικής ταινίας, επέτρεψαν στις μεξικανικές αρχές να τον εντοπίσουν. Σε δημοσιεύματα του αμερικανικού Τύπου, όμως, η επιτυχία αυτή αποδίδεται εν μέρει στη συμμετοχή ειδικών δυνάμεων και της υπηρεσίας δίωξης ναρκωτικών DEA των ΗΠΑ. Σε μήνυμά του στο Twitter, λίγες ώρες μετά τη σύλληψη του «Ελ Τσάπο», αξιωματούχος της DEA έγραφε: «Η σύλληψη αποτελεί μία ακόμη απόδειξη της αποφασιστικότητας των χωρών μας να εξασφαλίσουν ότι οι οικογένειες των θυμάτων του Γκουζμάν θα δικαιωθούν».
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ
Παρότι η αμερικανική κυβέρνηση απέφυγε να δώσει λεπτομέρειες για την ενδεχόμενη συμμετοχή της στον εντοπισμό και στη σύλληψη του «Ελ Τσάπο», η συνήθως καλά πληροφορημένη ιστοσελίδα SOFREP έγραψε αυτή την εβδομάδα ότι ομάδα της Δύναμης Δέλτα και πράκτορες της DEA συμμετείχαν στην επιχείρηση. Το άρθρο αναφέρει ότι η Ομάδα Δέλτα συμμετείχε σε «συμβουλευτικό ρόλο» χωρίς να εμπλακεί ενεργά στην επιχείρηση σύλληψης, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις ειδικές δυνάμεις του μεξικανικού ναυτικού.
Η εμπλοκή αμερικανικών διωκτικών υπηρεσιών σε μεγάλες υποθέσεις ναρκωτικών στη Λατινική Αμερική δεν αποτελεί καινοτομία. Πριν από 24 χρόνια, το 1992, η Ουάσιγκτον ανέπτυξε ολιγομελή ομάδα της DEA, υπό καθεστώς άκρας μυστικότητας, στην Κολομβία, σε μια προσπάθεια εξόντωσης του διαβόητου επικεφαλής του καρτέλ κοκαΐνης του Μεντεγίν, Πάμπλο Εσκομπάρ, το «προϊόν» του οποίου πλημμύριζε την αμερικανική αγορά και αφού ο Εσκομπάρ είχε πάψει να είναι χρήσιμος ως χρηματοδότης ακροδεξιών ένοπλων ομάδων.
Για περισσότερο από ένα έτος, ομάδες της στρατιωτικής JSOC (Ενιαία Επιχειρησιακή Διοίκηση Στρατού), της επίλεκτης Ομάδας Δέλτα και κομάντος της SEAL Team 6 του αμερικανικού ναυτικού διαδέχονταν η μία την άλλη, συνεργαζόμενες με τις διωκτικές αρχές της κολομβιανής κυβέρνησης. Παρότι ο ρόλος των Αμερικανών έπρεπε να περιορισθεί στην εκπαίδευση των Κολομβιανών, οι κομάντος των ΗΠΑ συνόδευαν συχνά τους συναδέλφους τους σε αποστολές στη ζούγκλα της χώρας, όπως αποκάλυψε σε περυσινό βιβλίο του ο δημοσιογράφος Σον Νέιλορ.
Υπόθεση Εσκομπάρ
Στις 2 Δεκεμβρίου 1993, ο Πάμπλο Εσκομπάρ εντοπίστηκε, χάρη στην παρακολούθηση τηλεφωνικών συνομιλιών, και σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια επιχείρησης για τη σύλληψή του.
Το 1989, η επιχείρηση «Δίκαιος σκοπός» στον Παναμά είχε οδηγήσει σε αιματηρή εισβολή στη χώρα από άνδρες της Ομάδας Δέλτα, των Ρέιντζερς του αμερικανικού στρατού και άλλα μέλη των ειδικών δυνάμεων, για τον εντοπισμό και τη σύλληψη του πάλαι ποτέ συμμάχου των ΗΠΑ, δικτάτορα στρατηγού Μανουέλ Νοριέγκα. Ο στρατηγός, ο οποίος εκμεταλλεύθηκε για χρόνια τη θέση του και την εύνοια της Ουάσιγκτον στο πρόσωπό του, για να εξάγει μεγάλες ποσότητες κοκαΐνης στις ΗΠΑ, συνελήφθη από αμερικανικές δυνάμεις τον Ιανουάριο του 1990.
Οπως έχει αποδείξει στο σημαντικό βιβλίο του «Η πολιτική της ηρωίνης στη ΝΑ Ασία» ο Αμερικανός δημοσιογράφος Αλφρεντ Μακόι, οι πόλεμοι των ΗΠΑ κατά των ναρκωτικών στην Ασία και τη αμερικανική ήπειρο υπήρξαν ανέκαθεν ευκαιριακοί, με την Ουάσιγκτον να στρέφεται συχνά κατά πρώην «υπαλλήλων» της, όταν αυτοί παύουν να εξυπηρετούν τους γεωπολιτικούς ή οικονομικούς στόχους της.