Το 2016 ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς για το Κυπριακό. Στις αρχές του νέου έτους, στα πεδία της διπλωματίας και της επικοινωνίας μια σειρά ενθαρρυντικών μηνυμάτων σχετικά με την τελική λύση του Κυπριακού έχουν καλλιεργήσει την ελπίδα στις δύο κοινότητες της νήσου. Η ελληνοκυπριακή πλευρά εκφράζει μια συγκρατημένη αισιοδοξία σε ό,τι αφορά το μέλλον του προβλήματος. Η τουρκοκυπριακή ηγεσία θεωρεί ενδεχόμενη τη λύση του Κυπριακού εντός των επομένων μηνών. Την ίδια στάση τηρεί και η Αγκυρα, η οποία ζητεί από τη διεθνή κοινότητα και τη Λευκωσία «θετικά βήματα και πρωτοβουλίες» για την άμεση λύση του προβλήματος.
Το ενθαρρυντικό και θετικό κλίμα στο Κυπριακό ενίσχυσαν οι πρόσφατες επαφές του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών και του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ με τους εκπρόσωπους της τουρκικής κυβέρνησης. Ο Νίκος Κοτζιάς και ο αρχηγός της κυπριακής αντιπολίτευσης, Αντρος Κυπριανού, είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν πολύτιμες απόψεις και ιδέες με την κορυφή της πολιτικής εξουσίας της γειτονικής χώρας. Στο πλαίσιο της ιστορικής επίσκεψής του στην Τουρκία, ο κ. Κυπριανού έστειλε θετικά μηνύματα για το μέλλον του Κυπριακού. Από τη μεριά της, η τουρκική πλευρά ζήτησε από το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα της Κύπρου να υποστηρίξει το «Ναι» σε ένα ενδεχόμενο νέο δημοψήφισμα για τη λύση του Κυπριακού.
Οι προαναφερόμενες εξελίξεις έρχονται σε μια στιγμή κατά την οποία έχουν εντατικοποιηθεί οι παρασκηνιακές κινήσεις και επαφές στο διεθνές επίπεδο για το Κυπριακό. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της πρόσφατης Συνόδου του Νταβός, ελληνοκυπριακή ηγεσία, τουρκοκυπριακή πλευρά και Τουρκία καθώς και διάφοροι διεθνείς παράγοντες είχαν την ευκαιρία να βολιδοσκοπήσουν αλλήλους σχετικά με τις ευκαιρίες και τις προοπτικές λύσης.
Από το Νταβός στις δύο πλευρές της Πράσινης Γραμμής του νησιού έφτασε η πληροφορία ότι ο ΟΗΕ και το ΔΝΤ μελετούν διάφορα σενάρια, τα οποία εστιάζουν στην «οικονομική πτυχή» της λύσης. Ο ΟΗΕ ξεκαθαρίζει ότι η προοπτική της διεθνούς χρηματοδότησης της λύσης αποτελεί μία από τις προτεραιότητές του. Την ίδια στιγμή, οι ηγεσίες του Νίκου Αναστασιάδη και του Μουσταφά Ακιντζί ανταλλάσσουν σε διπλωματικό επίπεδο σημαντικά μηνύματα. Διά στόματος του εκπροσώπου της κυβέρνησης, Νίκου Χριστοδουλίδη, η Λευκωσία ξεκαθαρίζει ότι παρά το γεγονός ότι δεν έχει φτάσει ακόμη η στιγμή της λύσης, το θετικό κλίμα στις συνομιλίες συνεχίζεται.
Από την πλευρά του, ο κ. Ακιντζί αφήνει να εννοηθεί ότι πλέον δεν υπάρχουν μεγάλα εμπόδια για την τελική λύση του Κυπριακού. Κατά την άποψη του κ. Ακιντζί, η λύση ανοίγει τον δρόμο για τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου διά μέσου της Τουρκίας στις δυτικές αγορές. Ακόμη, ανοίγει τον δρόμο για τη σύσφιγξη των σχέσεων της Ελλάδας και της Κύπρου με την Τουρκία.
Θέτοντας επί τάπητος και συνδυάζοντας τα προαναφερόμενα, ο αναγνώστης της «Κ» ενδέχεται να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι η λύση του Κυπριακού προβλήματος, είναι πλέον προ των πυλών. Παρά το θετικό κλίμα στις συνομιλίες και τα ενθαρρυντικά μηνύματα από τις εμπλεκόμενες πλευρές, οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και οι πληροφορίες της «Κ» μας υποχρεώνουν να εστιάσουμε στο Κυπριακό Ζήτημα με μια πιο προσεκτική ματιά.
Καχυποψία
Τι συμβαίνει λοιπόν; Τι είδους κλίμα επικρατεί αυτή την περίοδο στο παρασκήνιο του Κυπριακού; Απαντώντας στο συγκεκριμένο ερώτημα, καλούμαστε να εστιάσουμε την προσοχή σε δύο σημαντικές παραμέτρους.
Πρώτα από όλα, οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά μας επιβάλλουν την επικέντρωση στο κλίμα έλλειψης εμπιστοσύνης το οποίο εξακολουθεί να διέπει τις διμερείς σχέσεις. Παράλληλα, τα όσα διαδραματίζονται στο προσφυγικό ζήτημα μας βοηθούν να κατανοήσουμε την έλλειψη εμπιστοσύνης και συνεργασίας σε επίπεδο ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Την ίδια ακριβώς καχυποψία συναντάμε και στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Και η ελληνοκυπριακή ηγεσία δεν έχει πεισθεί για τους τελικούς στόχους της τουρκοκυπριακής και κυρίως της τουρκικής πλευράς στη νέα περίοδο του Κυπριακού.
Η δεύτερη σημαντική διάσταση της νέας περιόδου στο Κυπριακού σχετίζεται με την πορεία των διαπραγματεύσεων. Αυτή τη στιγμή, οι συνομιλίες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στο κεφάλαιο του περιουσιακού. Η τουρκοκυπριακή πλευρά ζητεί από την ελληνοκυπριακή κοινότητα να αποδεχθεί ότι μετά τη λύση η πλειοψηφία των εδαφών και του πληθυσμού στο βόρειο κομμάτι του νησιού θα είναι τουρκοκυπριακή. Η ελληνοκυπριακή πλευρά απορρίπτει κατηγορηματικά το σχετικό αίτημα της τουρκοκυπριακής πλευράς. Ακόμη, στο πεδίο του περιουσιακού, η ηγεσία του κ. Αναστασιάδη ζητεί την άμεση επιστροφή της Καρπασίας και κυρίως της Μόρφου. Η τουρκοκυπριακή πλευρά δεν εμφανίζεται πρόθυμη να συζητήσει το εν λόγω σενάριο. Την ίδια στιγμή, η ηγεσία του κ. Ακιντζί εξακολουθεί να απαιτεί τη διαιώνιση της παρουσίας του τουρκικού στρατού στο νησί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το τουρκικό Προεδρικό λαμβάνοντας υπόψη του τις προαναφερόμενες πτυχές του Κυπριακού τονίζει ότι ο Μάρτιος αποτελεί κομβικό σημείο για τις συνομιλίες. Μέχρι τότε οι δύο πλευρές καλούνται να καταλήξουν σε μια συμφωνία σχετικά με συγκεκριμένες γεφυρωτικές και συμβιβαστικές προτάσεις.