H οργή της εκλογικής βάσης είναι αυτή που οδήγησε τον Τεντ Κρουζ στη νίκη στην Αϊόβα, ενώ το ίδιο συναίσθημα –μεταξύ των Δημοκρατικών ψηφοφόρων αυτή τη φορά– στέρησε μια ξεκάθαρη νίκη από τη Χίλαρι Κλίντον.
Οι προκριματικές εκλογές της Αϊόβας υπήρξαν μια πιστή απεικόνιση της «πυρωμένης Αμερικής», ενός τόσο αποξενωμένου εκλογικού σώματος, που επέλεξε έναν επιθετικό ευαγγελικό χριστιανό, οπαδό της κατεδάφισης του «πωρωμένου και διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος». Το εκλογικό σώμα έστειλε επίσης σαφές μήνυμα στην ηγεσία των Δημοκρατικών ότι δεν είναι πρόθυμο να ξεπεράσει την οργή του κατά της Γουόλ Στριτ και των επιχειρήσεων, για να στέψει χωρίς αντιδράσεις μια φυσιογνωμία του κομματικού σωλήνα που έχει σωρεύσει εκατομμύρια από ομιλίες της σε εκδηλώσεις μεγάλων τραπεζών.
Τα αποτελέσματα της νύκτας της Δευτέρας επιβεβαιώνουν ότι, παρά τη διεύρυνση του πολιτιστικού και πολιτικού χάσματος μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, το αίσθημα ανυπομονησίας και αηδίας απέναντι σε αυτό που χαρακτηρίζουν «στημένο» πολιτικό σύστημα είναι κοινό μεταξύ των ψηφοφόρων.
Για τους Ρεπουμπλικανούς, ο εχθρός είναι ο κυβερνητικός παρεμβατισμός, που πνίγει τα δικαιώματα και συρρικνώνει τα πορτοφόλια τους. Για τους Δημοκρατικούς, ο αντίπαλος είναι η δομική ανισότητα της οικονομίας, που σμικρύνει τις απολαβές και τις φιλοδοξίες τους. «Πρόκειται για το εκλογικό σώμα με το μεγαλύτερο άγχος που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια», λέει ο Ντέιβιντ Γκέργκεν, σύμβουλος τεσσάρων προέδρων και από τα δύο κόμματα.
Ο θρίαμβος του Κρουζ, σε συνδυασμό με την αξιόλογη εμφάνιση του Μπέρνι Σάντερς, απέδειξε ότι το αίσθημα απογοήτευσης και οργής έχει απλωθεί εξίσου και στα δύο κόμματα. «Το γεγονός ότι ο νικητής των Ρεπουμπλικανών εκπροσωπεί την άκρα Δεξιά, ενώ ο "ηθικός νικητής" των Δημοκρατικών προέρχεται από την άκρα Αριστερά είναι εντυπωσιακό. Πρόκειται για σαφή ψήφο κατά του οικονομικού κατεστημένου», λέει ο κ. Γκέργκεν.
Από τις πρώτες κιόλας ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας, μία ενοχλητική ερώτηση έχει τεθεί και στα δύο κόμματα: Σε μια χώρα όπως οι ΗΠΑ, ποιος εκπροσωπεί την εργατική τάξη των λευκών.
Η κ. Κλίντον δεν κατάφερε να αναδειχθεί σε εκπρόσωπο των πολιτών αυτών, λες και το κοστούμι του λαϊκισμού, που προσπάθησε να ενδυθεί, δεν της έκανε. Παρά τα πλεονεκτήματα των μεγάλων προεκλογικών κεφαλαίων και του κομματικού μηχανισμού, δεν πέτυχε να πείσει ότι βρίσκεται στο πλευρό των ψηφοφόρων αυτών. Τη μερίδα αυτή ψηφοφόρων εξέφρασε επιτυχώς ο Μπέρνι Σάντερς, οι καταγγελίες του οποίου για τους άπληστους πλουτοκράτες και την οικονομική ανισότητα αποτέλεσαν το επίκεντρο του μηνύματός του.
Ο Τεντ Κρουζ
Από την πλευρά των Ρεπουμπλικανών, ο Κρουζ προσπάθησε να εμφανίσει τον εαυτό του ως σωτήρα της αδικημένης εργατικής τάξης, καταγγέλλοντας το «καρτέλ» της Ουάσιγκτον, που αθετεί τις υποσχέσεις ριζοσπαστικής μεταρρύθμισης επιλέγοντας τον συμβιβασμό. Η θρησκευτική του ευσέβεια του επέτρεψε να συνδεθεί με τους ψηφοφόρους που επέλεξαν να αγνοήσουν τις σπουδές του στα «καλά» πανεπιστήμια και τη σταδιοδρομία του στην Ουάσιγκτον. Η αξιοπιστία του ως σταυροφόρου κατά των επιχειρήσεων είναι, ωστόσο, αμφίβολη: η σύζυγός του είναι στέλεχος της Goldman Sachs και η εκστρατεία του για τη Γερουσία χρηματοδοτήθηκε από γενναιόδωρο τραπεζικό δάνειο.