Η μέχρι στιγμής σημαντικότερη προκριματική εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ ανέδειξε με καταφανή τρόπο το αγεφύρωτο ρήγμα στους κόλπους του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.
«Αν οι Ρεπουμπλικανοί ήταν αεροπλάνο και ένας επιβάτης του κοίταζε από το παράθυρο, θα έβλεπε κομμάτια της ατράκτου να αποκολλώνται και θα αναρωτιόταν πότε θα πέσει και ο κινητήρας» λέει ο Τιμ Παουλέντι, πρώην κυβερνήτης της Μινεσότας και υποψήφιος για το χρίσμα του κόμματος το 2012.
Παρά τις αποφασιστικές νίκες, που κατάφερε ο Ντόναλντ Τραμπ σε επτά πολιτείες την Τρίτη, μοιάζει ανίκανος να συσπειρώσει γύρω του τους ψηφοφόρους του κόμματος, καθώς ηγετικά στελέχη των Ρεπουμπλικανών καταγγέλλουν την άρνησή του να καταδικάσει μέλη της Κου Κλουξ Κλαν. Την ίδια ώρα, εκλεγμένοι Ρεπουμπλικανοί καλούν τους ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν τον Τραμπ, ενώ πιστοί ψηφοφόροι του ιστορικού κόμματος δηλώνουν ευθαρσώς ότι θα επιλέξουν την αποχή, εάν ο Τραμπ εξασφαλίσει το χρίσμα.
Πρόκειται για το σημαντικότερο ιδεολογικό σχίσμα στο κόμμα, μετά το 1964, όταν η συντηρητική πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών είχε αναδείξει το γερουσιαστή της Αριζόνας, Μπάρι Γκολντουότερ, στο συνέδριο. «Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Το κόμμα του 1964 είχε υποστεί ριζική και μόνιμη μετάλλαξη» λέει ο ιστορικός Ρίτσαρντ Νόρτον Σμιθ.
Παρότι οι επιτυχίες του Τραμπ την Τρίτη υπογραμμίζουν την ισχύ του, οι νίκες του Τεντ Κρουζ σε Οκλαχόμα και Τέξας αποκαλύπτουν το δίλημμα του κόμματος: η έλλειψη συμφωνίας για το ποιος θα μπορούσε να είναι ο πλέον αξιόπιστος αντίπαλος του Τραμπ και τα ασφυκτικά στενά χρονικά περιθώρια για την ανάδειξή του.
Στο μεταξύ, τα πολιτισμικά και ιδεολογικά ρήγματα, που διανοίγονται στο κόμμα, μπορεί να απαιτήσουν μία και πλέον γενιά για να γεφυρωθούν, όπως επισημαίνουν ηγετικά στελέχη των Ρεπουμπλικανών, ιστορικοί και πολιτικοί αναλυτές. Ολοι τους συμφωνούν μάλιστα ότι ο Τραμπ αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για μία ακόμη προεδρική τετραετία των Δημοκρατικών.
«Η προσφορά του χρίσματος στον Ντόναλντ Τραμπ θα ήταν το καλύτερο δώρο που θα μπορούσε να κάνει το Ρεπουμπλικανικό κόμμα στη Χίλαρι Κλίντον» λέει ο Μπόμπι Τζίνταλ, πρώην κυβερνήτης της Λουιζιάνας.
Ο Σκοτ Ρίγκελ, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων από τη Βιρτζίνια κάλεσε τη Δευτέρα τους ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν τον Τραμπ, τον οποίο χαρακτήρισε «παλικαρά, ανάξιο της στήριξής μας», ενώ η κυβερνήτης του Νιου Μέξικο, Σουζάνα Μαρτίνεζ, δεσμεύθηκε να μην στηρίξει τον Τραμπ, εάν αυτός εξασφαλίσει το χρίσμα.
Οι Δημοκρατικοί βρίσκονται τώρα έτοιμοι να εκμεταλλευθούν την ευνοϊκή συγκυρία: την υπό ανάκαμψη οικονομία με τα ποσοστά απασχόλησης να ενισχύονται, έναν Δημοκρατικό πρόεδρο με ποσοστό αποδοχής που πλησιάζει το 50% θετικών γνωμών και μία μάχη για τον διορισμό μέλους του Ανώτατου Δικαστηρίου με τους Ρεπουμπλικανούς να επιδίδονται σε τακτικές παρεμπόδισης.
Κάθε εσωκομματική κίνηση με στόχο τη στέρηση του χρίσματος από τον Τραμπ θα μπορούσε, όμως, να προκαλέσει κύμα αντιδράσεων από τους οπαδούς του. Η καθηγήτρια ιστορίας του Μπόστον Κόλετζ, Χέδερ Κοξ Ρίτσαρντσον προβλέπει βίαιο ρήγμα στο κόμμα και τη διαίρεσή του σε δύο πτέρυγες: τη σκληροπυρηνική συντηρητική, εκφραζόμενη από τον πάλαι ποτέ υποψήφιο για το χρίσμα Πατ Μπιουκάναν, τον Νιουτ Γκίνγκριτς και τον Τραμπ, καθώς και μία μετριοπαθή πτέρυγα, που θα αντλεί τα ιδεολογικά της ερείσματα από τον Θίοντορ Ρούζβελτ, τον Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και τον Νέλσον Ροκφέλερ.
Εφιαλτικό σενάριο
Για την ώρα, η απέχθεια μερίδας των ψηφοφόρων του Ρεπουμπλικανικού κόμματος προς τον Τραμπ απειλεί με εφιαλτικό σενάριο για τις εκλογές της 8ης Νοεμβρίου: τη μαζική φυγή των ψηφοφόρων, οι οποίοι -όπως και τα ανώτατα στελέχη του κόμματος- δεν μπορούν να αποδεχθούν την ιδέα ενός ελάχιστα σοβαρού μεγιστάνα των κατασκευών ως εκπροσώπου τους.
«Εκτιμώ ότι οι καιροί είναι ιδιαίτερα δυσάρεστοι για το Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Ο Τραμπ είναι μία σπάνια διχαστική προσωπικότητα. Αν κερδίσει το χρίσμα στο συνέδριο, μάλλον θα αναγκασθώ να ψηφίσω τη Χίλαρι Κλίντον» λέει ο 72χρονος Ντέιβιντ Φίλιπς, παλαιό στέλεχος του κόμματος από την κωμόπολη Εϊβον του Κονέκτικατ.