ΑΓΚΥΡΑ. Τέσσερις ημέρες πριν από τη συμφωνηθείσα έναρξη των επιστροφών προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα προς την Τουρκία, επικρατεί αβεβαιότητα στη γείτονα χώρα για το πόσοι θα φθάσουν, με ποιον τρόπο θα διαχειριστεί η πολιτεία τις υποθέσεις τους και πού θα στεγαστούν. Επίσης, άγνωστο είναι πόσοι πρόσφυγες θα μετεγκατασταθούν απευθείας από την Τουρκία στην Ευρώπη και αν η προοπτική της νόμιμης οδού θα είναι αρκετά ρεαλιστική ώστε να αποτρέψει δεύτερες και τρίτες προσπάθειες διάσχισης του Αιγαίου.
Στη συμφωνία της 18ης Μαρτίου ανάμεσα στην Ε.Ε. και στην Τουρκία προβλέπεται ότι η Τουρκία θα αρχίσει από τις 4 Απριλίου να δέχεται πρόσφυγες και μετανάστες από την Ελλάδα. Ως αντάλλαγμα, η Αγκυρα θα λάβει οικονομική βοήθεια, ταχύτερη κατάργηση της βίζας για την είσοδο Τούρκων πολιτών στην Ε.Ε. και άνοιγμα ενός κεφαλαίου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων που δεν θίγει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Τούρκοι αξιωματούχοι είπαν ότι οι πρώτοι πρόσφυγες και μετανάστες που θα επιστρέψουν στην Τουρκία θα μεταφερθούν στο Ντικιλί, βορείως της Σμύρνης, αλλά δεν είναι σαφές πού θα μείνουν. «Ανησυχούμε ότι ούτε το Ντικιλί, αλλά ούτε και οι υποδομές της περιοχής είναι έτοιμες αν μείνουν εδώ», είπε ο δήμαρχος της πόλης Μουσταφά Τοσούν. «Δεν έχουμε πληροφόρηση από τις Αρχές, ακούμε μόνο φήμες».
Ο περιφερειάρχης Μουσταφά Ναζμί Σετζγκίν δήλωσε στην εφημερίδα «Χαμπερτούρκ» ότι δεν σχεδιάζεται η δημιουργία κλειστών εγκαταστάσεων αλλά μόνο κέντρου καταγραφής, από το οποίο οι πρόσφυγες και οι μετανάστες θα στέλνονται στη Σμύρνη και άλλες πόλεις εντός 24 ωρών. Η συμφωνία προβλέπει ότι για κάθε έναν πρόσφυγα και μετανάστη που επιστρέφει στην Τουρκία, η Ε.Ε. θα δέχεται έναν αεροπορικώς.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η πρώτη πτήση, που θα μεταφέρει 40 Σύρους στη Γερμανία, θα γίνει την ερχόμενη εβδομάδα, αλλά δεν έχει υπάρξει επίσημη ανακοίνωση, γιατί αναμένεται να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες.
Η τουρκική Ερυθρά Ημισέληνος υπολογίζει ότι θα στεγάσει τους πρώτους που θα επιστρέψουν σε ξενοδοχεία, αλλά αυτό θα γίνει δυσκολότερο, καθώς θα πλησιάζει η αιχμή της τουριστικής περιόδου. Η οργάνωση κατασκευάζει επίσης χώρο φιλοξενίας 5.000 ατόμων.
Οι Αρχές θεωρούν ότι κάποιοι Σύροι μπορεί να επιστρέψουν στα μέρη της Τουρκίας στα οποία κατοικούσαν πριν συγκεντρώσουν τα χρήματα που απαιτούνταν για να πληρώσουν τους διακινητές και να αποτολμήσουν το ταξίδι στην Ευρώπη. Αλλοι είναι πιθανό να αναζητήσουν, αμέσως μετά την επιστροφή τους, διακινητές για να προσπαθήσουν και πάλι.
Οσοι δεν κατάγονται από τη Συρία θα στέλνονται πίσω στις χώρες τους με βάση τα πρωτόκολλα επανεισδοχής που έχει υπογράψει η Αγκυρα με πολλές χώρες και αυτά που διαπραγματεύεται με άλλες, όπως το Αφγανιστάν, το Μπανγκλαντές, η Ερυθραία και η Σομαλία.
Αυτό σημαίνει ότι για κάποιους η επιστροφή από την Ελλάδα στην Τουρκία ισοδυναμεί με επιστροφή από την Τουρκία στην εμπόλεμη ζώνη από την οποία κατάγονται. «Δεν θεωρούμε την Τουρκία ασφαλή χώρα για πρόσφυγες και ανθρώπους που ζητούν άσυλο», είπε η ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας Ιρέμ Αρφ. «Εχουμε καταγράψει υποθέσεις υποχρεωτικών επαναπατρισμών στη Συρία, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν».
Οι επιστροφές προϋποθέτουν ταχύτατη εξέταση των αιτήσεων ασύλου που τυχόν θα υποβληθούν στην Ελλάδα, ενώ σε διαδικασίες ασύλου-εξπρές προσανατολίζεται και η Αυστρία. Σύμφωνα με χθεσινή ανακοίνωση του Αυστριακού υπουργού Αμυνας Χανς Πέτερ Ντοσκότσιλ, οι αιτήσεις ασύλου στο εξής θα υποβάλλονται μόνο στα αυστριακά σύνορα, όχι στους αστυνομικούς σταθμούς όλης της χώρας, ενώ το πόρισμα θα βγαίνει εντός μιας ώρας και όσοι απορρίπτονται θα στέλνονται αμέσως πίσω.