ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ. Τη δυνατότητα να επαναφέρουν με συνοπτικές διαδικασίες την υποχρέωση των Τούρκων πολιτών να ζητούν βίζα για την είσοδό τους στην Ε.Ε. ζητούν οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας. Η κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες τον Ιούνιο είναι το υπ’ αριθμόν ένα αίτημα της Αγκυρας και αυτό από το οποίο εξαρτάται η συμμόρφωσή της προς τους όρους της συμφωνίας για το προσφυγικό. Εν αναμονή της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάργηση της βίζας στις 4 Μαΐου, οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας αναζητούν τρόπους να «σερβίρουν» την εξέλιξη αυτή στην κοινή γνώμη, καθιερώνοντας «χειρόφρενο», δηλαδή τη δυνατότητα να μπει η συμφωνία στον «πάγο» ταχύτατα, εφόσον υπάρξει πρόβλημα.
Οπως ανέφερε η ιστοσελίδα Politico, το χειρόφρενο θα ενεργοποιείται σε περίπτωση που αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των Τούρκων που φθάνουν ως τουρίστες αλλά δεν φεύγουν ή ο αριθμός αιτήσεων ασύλου από Τούρκους υπηκόους ή σε περίπτωση που η Τουρκία απορρίπτει τα αιτήματα επανεισδοχής υπηκόων της που υποβάλλουν ευρωπαϊκές χώρες. Το ίδιο καθεστώς προβλέπεται να ισχύει και για τη Γεωργία, με την οποία η Ε.Ε. επίσης διαπραγματεύεται την κατάργηση της βίζας.
Ανάλυση του ινστιτούτου Eurasia Group, πάντως, αποπνέει απαισιοδοξία για τις προοπτικές συμφωνίας. «Εξακολουθούμε να θεωρούμε ότι η συμφωνία Τουρκίας – Ε.Ε. θα κλυδωνιστεί φέτος το καλοκαίρι, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί ώς τώρα ως προς τη μείωση των προσφυγικών ροών προς την Ελλάδα», γράφουν οι αναλυτές Μουτζάμπα Ραχμάν, Ναζ Μασράφ, Φεντερίκο Σάντι και Τζέιμς Σόγερ. «Αυτό θα συμβεί γιατί κατά πάσα πιθανότητα η Ε.Ε. θα καθυστερήσει την πλήρη απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες λόγω ανησυχίας για την ασφάλεια και λόγω του θεωρούμενου αυταρχισμού του Ερντογάν». Ο τίτλος του σημειώματος («Οι πρόσφυγες το 2016 δεν θα είναι πρόβλημα της Μέρκελ») προϊδεάζει για το συμπέρασμα της ανάλυσης. «Δεδομένου του κλεισίματος της βαλκανικής διαδρομής, η προσφυγική κρίση δεν θα είναι φέτος πρόβλημα της Μέρκελ, αλλά θα αποτελέσει δοκιμασία για την πολιτική στην Ιταλία και στην Ελλάδα».
«Η αύξηση της ξενοφοβίας στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη δεν θα επιτρέψει σε μια σειρά κρατών να εγκρίνουν πιο χαλαρές μεταναστευτικές πολιτικές απέναντι στους Τούρκους, που θα θεωρηθούν από πολλές πρωτεύουσες ως κίνδυνος για την ασφάλεια. Επίσης, πολλές κυβερνήσεις και το Ευρωκοινοβούλιο θα διστάσουν να ανταμείψουν τον Ερντογάν την ώρα που εμφανίζεται ως όλο και πιο αυταρχικός. Κατά συνέπεια, είναι πιθανό η Ε.Ε. να καθυστερήσει την απόφαση για πλήρη απελευθέρωση της βίζας ώς τον Οκτώβριο». Οι αναλυτές δεν προβλέπουν πλήρη κατάρρευση της συμφωνίας αλλά χαλαρότερη εφαρμογή της, που θα αυξήσει τους αριθμούς προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα και την Ιταλία. «Η Ε.Ε. θα προσπαθήσει παράλληλα να πείσει την Τουρκία να τηρήσει τη συμφωνία προσφέροντας κάποιες επιπλέον παραχωρήσεις και δίνοντας έναν αξιόπιστο οδικό χάρτη για την πλήρη κατάργηση της βίζας το φθινόπωρο. Ομως, το πλήγμα στην αξιοπιστία της Ε.Ε. θα οδηγήσει την Τουρκία να χαλαρώσει τις προσπάθειες αποτροπής των διασχίσεων και σύλληψης των διακινητών». «Αν οι αριθμοί αυξηθούν και πάλι, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να κατασκευάσει περισσότερες υποδομές». Οι αναλυτές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο «κάποια στιγμή η κοινή γνώμη να θεωρήσει υπεύθυνο για την κρίση τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, αυξάνοντας τον κίνδυνο πρόωρων εκλογών».