ΑΓΚΥΡΑ. «Το αργότερο τον Οκτώβριο» περιμένει ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν την κατάργηση της βίζας για την είσοδο Τούρκων πολιτών στην Ε.Ε., όπως ανέφερε χθες σε ομιλία που μεταδόθηκε από την τουρκική τηλεόραση. Η δήλωση αυτή φαίνεται να ελαττώνει την άμεση πίεση για επίλυση του ζητήματος έως τον Ιούνιο και έρχεται έπειτα από σειρά εκατέρωθεν απειλών. «Η υπόσχεση που μας δόθηκε ήταν για φέτος τον Οκτώβριο», είπε ο Ερντογάν. «Ελπίζω ότι θα την τηρήσουν, και το θέμα θα κλείσει το αργότερο τον Οκτώβριο».
Το ζήτημα της βίζας είναι κομβικής σημασίας για την τήρηση της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας για το προσφυγικό, καθώς η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει ότι θα πάψει να συγκρατεί πρόσφυγες στο έδαφός της αν δεν λάβει ως αντάλλαγμα την κατάργηση της βίζας.
Τα εμπόδια για την υλοποίηση της συμφωνίας είναι πολλά, όπως και τα σενάρια του τρόμου, αλλά πριν εξεταστούν πρέπει να επισημανθεί η δήλωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τον Φεβρουάριο. Οπως έγραψε την Κυριακή η εφημερίδα «Βελτ», σε σύσκεψη της γερμανικής κυβέρνησης για το προσφυγικό τον Φεβρουάριο, ο υπουργός Οικονομικών είχε πει ότι θέλει τη συμφωνία «με κάθε κόστος».
Παρ’ όλα αυτά, η εφημερίδα «Μπιλτ», με δημοσίευμα την ίδια ημέρα, ανέλαβε να διαμηνύσει σε Τουρκία και Ελλάδα ότι υπάρχει «εναλλακτική». Το δημοσίευμα, που βασίζεται σε ανώνυμο «υπουργό χώρας της Ε.Ε.», υποστηρίζει ότι «τώρα ξεκινούν οι πρώτοι ηγέτες της Ε.Ε. να συζητούν πώς θα αποτραπεί ένα νέο προσφυγικό κύμα». «Τα ελληνικά νησιά θα μετατραπούν σε κεντρικούς χώρους υποδοχής των προσφύγων και η ακτοπλοϊκή σύνδεση με την ηπειρωτική χώρα θα σταματήσει. Οι άνθρωποι τότε θα μείνουν στα νησιά και όσοι υποβάλλουν αιτήσεις ασύλου που απορρίπτονται θα απελαύνονται απευθείας στις χώρες τους». Τα δε 6 δισ. ευρώ που προβλέπεται να πάρει η Τουρκία με βάση τη συμφωνία «θα δοθούν στην Ελλάδα».
Χθες ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Αλεξάντερ Βίντερσταϊν δήλωσε ότι η συνεργασία Τουρκίας – Ε.Ε. για το θέμα της βίζας εξακολουθεί. «Εχουμε τον λόγο της τουρκικής κυβέρνησης και θα εξακολουθήσουμε να συνεργαζόμαστε μαζί της», είπε. Η Ε.Ε. ζητάει από την Τουρκία να περιορίσει τον ορισμό του «τρομοκράτη», προκειμένου να μην διώκει με βάση την αντιτρομοκρατική νομοθεσία δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς και άλλες αντιπολιτευόμενες φωνές. Ολες οι χώρες που έχουν ενταχθεί στην Ε.Ε. ή που έχουν κάποια μορφή σύνδεσης μαζί της καλούνται να προσεγγίσουν το ευρωπαϊκό κεκτημένο στον τομέα του κράτους δικαίου, αλλά ο Ερντογάν δεν φαίνεται διατεθειμένος να απαρνηθεί ένα τόσο σημαντικό εργαλείο εξουσίας, όπως η δρακόντεια αντιτρομοκρατική νομοθεσία.
Την Παρασκευή, ο Τούρκος πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι ο νόμος δεν θα αλλάξει, με τη δραματική δήλωση «Τραβήξτε εσείς τον δρόμο σας και εμείς τον δικό μας». Είχε προηγηθεί η αποπομπή του πρωθυπουργού Νταβούτογλου, ο οποίος ήταν ο βασικός συνομιλητής της καγκελαρίου Μέρκελ στη δύσκολη διαδικασία επίτευξης συμφωνίας. Το ίδιο δημοσίευμα της κυριακάτικης «Βελτ» περιέγραψε ότι η καγκελάριος και ο αποπεμφθείς γερμανομαθής πρωθυπουργός είχαν διαρκώς ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με γραπτά μηνύματα. «Ο Νταβούτογλου ήταν αυτός που τον περασμένο Σεπτέμβριο, μόλις πέντε ημέρες μετά τη θεαματική νύχτα του ανοίγματος των συνόρων, είχε γράψει άρθρο στην “Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε” προτείνοντας για πρώτη φορα μια “κοινή λύση” με “καταμερισμό βαρών”», σημείωσε η εφημερίδα. «Αντίθετα, η Γερμανίδα φυσικός και ο Τούρκος ισλαμιστής δεν έχουν βρει κανένα επίπεδο λογικής συνεννόησης».
Στους σκοπέλους που βλέπει στο άμεσο μέλλον, η «Βελτ» συμπεριλαμβάνει την ψηφοφορία της 2ας Ιουνίου στην Μπούντεσταγκ για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, την οποία προσπαθεί να αποτρέψει η τουρκική διπλωματία.
Χθες, ο Ερντογάν ισχυρίστηκε ότι αυτή που πρέπει να αλλάξει την αντιτρομοκρατική νομοθεσία της είναι η Ευρώπη. «Οι ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να προσφέρουν καταφύγιο στην πολιτική πτέρυγα τρομοκρατικών οργανώσεων. Είναι μαύρη κωμωδία το ότι μας κατηγορούν για τον ορισμό της τρομοκρατίας», είπε ο Ερντογάν. Καθώς ο πόλεμος του τουρκικού κράτους με τους Κούρδους αυτονομιστές συνεχίζεται, χθες εξερράγη βόμβα με θύματα τρεις αστυνομικούς στο Ντιγιαρμπακίρ της Νοτιοανατολικής Τουρκίας.