Η περασμένη Δευτέρα υποτίθεται ότι ήταν μια γιορτινή μέρα για τη Γηραιά Ηπειρο. Θεσμοθετημένη ως «Ημέρα της Ευρώπης», η 9η Μαΐου θα έπρεπε, υπό φυσιολογικές συνθήκες, να σημαδευτεί από σειρά εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 66 χρόνων από την ιστορική διακήρυξη του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών, Ρομπέρ Σουμάν, για τη δημιουργία της γαλλογερμανικής Ενωσης Ανθρακα-Χάλυβα, πρώτο σταθμό στο μακρύ οδοιπορικό της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Οι συνθήκες στην «υπαρκτή Ευρώπη» του σήμερα, όμως, μόνο φυσιολογικές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν και η ατμόσφαιρα της 9ης Μαΐου παρέπεμπε σε πάρτι γενεθλίων που ακυρώνεται λόγω βαρύτατης ασθένειας του εορτάζοντος. Αντί για πανηγυρικές εκδηλώσεις και εμπνευσμένες ομιλίες για το παρελθόν και το μέλλον του ευρωπαϊκού σχεδίου, η επικαιρότητα της περασμένης Δευτέρας σημαδεύτηκε από σειρά δυσοίωνων εξελίξεων, δηλωτικές των φυγόκεντρων δυνάμεων που απειλούν να το ακυρώσουν.
Στην Αυστρία, ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος, Βέρνερ Φάιμαν, υποχρεώθηκε σε παραίτηση ύστερα από την ταπεινωτική ήττα του κόμματός του στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, όπου ο υποψήφιος της Ακροδεξιάς ήρθε στην πρώτη θέση. Κάθε άλλο παρά μεμονωμένο κρούσμα, η εξέλιξη αυτή ήρθε να υπογραμμίσει τις ισχυρότατες πιέσεις που προκαλεί στο πολιτικό σύστημα πολλών ευρωπαϊκών κρατών η προσφυγική κρίση.
Η συνεδρίαση του Eurogroup, παρά τα βήματα που έγιναν για συμφωνία γύρω από το ελληνικό πρόβλημα, ανέδειξε για μία ακόμη φορά την οργανική αστάθεια της Ευρωζώνης και την εμβάθυνση του τεκτονικού ρήγματος Βορρά-Νότου, δανειστών και οφειλετών. Οπως ανέφερε την ίδια ημέρα σχετικό αφιέρωμα της ισπανικής El Pais, το κατά κεφαλήν εθνικό εισόδημα στη Γερμανία ανέβηκε κατά 20% σε σύγκριση με την έναρξη της τελευταίας διεθνούς οικονομικής κρίσης του 2008, ενώ σε Ιταλία και Ισπανία έμεινε στάσιμο και στην Ελλάδα έπεσε κατά 20%.
Την ίδια ημέρα, στο Παρίσι, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς υποχρεωνόταν να προσφύγει στο άρθρο 49.3 του συντάγματος της Πέμπτης Δημοκρατίας για να περάσει με προεδρικό διάταγμα τον διαβόητο νόμο για την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, που έχει βγάλει εκατοντάδες χιλιάδες Γάλλων στους δρόμους. Ο Βαλς προσέφυγε σε αυτή την αμφιλεγόμενη πρακτική γιατί δεν μπορούσε να περάσει το νομοσχέδιό του από τη Βουλή, όπου πολλοί σοσιαλιστές βουλευτές είχαν δηλώσει ότι θα το καταψήφιζαν. Η εξέλιξη αυτή καυτηριάστηκε από πολλούς ως συμπτωματική της εντεινόμενης αντίθεσης ανάμεσα στον οικονομικό φιλελευθερισμό και την πολιτική δημοκρατία σε πανηπειρωτική κλίμακα.
Τελευταίο σε σειρά, αλλά όχι σε σημασία, οι Βρετανοί φέρονται απολύτως διχασμένοι ανάμεσα σε οπαδούς και αντιπάλους του Brexit, εν όψει του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου, έτσι που κάθε πρόβλεψη να μοιάζει παρακινδυνευμένη. Σύμφωνα με το λεγόμενο poll of the polls, τον μέσο όρο των έξι τελευταίων δημοσκοπήσεων, τα ποσοστά, αν αφαιρεθούν οι αναποφάσιστοι, ήταν την περασμένη εβδομάδα ακριβώς 50%-50%. Ενδεχόμενη επικράτηση του Brexit μπορεί να σημάνει όχι μόνο το τέλος της Ε.Ε. με τη σημερινή της μορφή, αλλά και του ίδιου του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς οι Σκωτσέζοι εθνικιστές –οι οποίοι επικράτησαν σαρωτικά στις πρόσφατες τοπικές εκλογές– έχουν καταστήσει σαφές ότι σε αυτή την περίπτωση θα επανεκκινήσουν τη διαδικασία του «διαζύγιου» με το Λονδίνο.
Σε αυτό το φόντο, ο Ιούνιος διαγράφεται απολύτως κρίσιμος για το μέλλον της Ε.Ε. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα αστάθειας φορτίζεται ακόμη περισσότερο από τις πρόωρες ισπανικές βουλευτικές εκλογές της 26ης Ιουνίου. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (PP) του Μαριάνο Ραχόι θα διατηρήσει την πρώτη θέση, πιθανώς με μια ορισμένη άνοδο σε σύγκριση με τις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου. Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, δεν θα μπορέσει ούτε αυτή τη φορά να σχηματίσει κυβέρνηση παρά μόνο στην περίπτωση σύμπραξης με τους Σοσιαλιστές σε κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού», κάτι εντελώς ξένο με τα πολιτικά ήθη της Ισπανίας και δυνητικά ολέθριο για την Κεντροαριστερά.
Πολύ περισσότερο, που η εκλογική συνεργασία Podemos-Ενωμένης Αριστεράς απειλεί να ανατρέψει τα δεδομένα και να αναδείξει το αριστερό, ριζοσπαστικό μπλοκ σε δεύτερη δύναμη, πάνω κι από τους Σοσιαλιστές. Στην περίπτωση μάλιστα σχηματισμού κυβερνητικής πλειοψηφίας Σοσιαλιστών-Podemos-Ενωμένης Αριστεράς, κατά το πρότυπο της συνεργασίας Σοσιαλιστών-Μπλοκ της Αριστεράς-Κομμουνιστικού Κόμματος στην Πορτογαλία, το οικονομικό ρήγμα Βορρά-Νότου στο εσωτερικό της Ε.Ε. θα έχει μετατραπεί και σε πολιτικό, με τον συντηρητικό, υπό γερμανική ηγεμονία Βορρά και τον αριστερόστροφο Νότο να κινούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.