Θρυαλλίδα αλυσιδωτών αναταράξεων με απρόβλεπτη κατάληξη αποδείχθηκε το επίμαχο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Ολάντ- Βαλς για τη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας. Αν και από την περασμένη εβδομάδα αποτελεί πλέον νόμο του κράτους, η κοινωνική αναταραχή που πυροδότησε από τις αρχές Μαρτίου δεν λέει να κοπάσει. Στις ολονύκτιες καταλήψεις πλατειών του νεοσύστατου κινήματος Nuit Debout, όπου πρωταγωνιστεί η μορφωμένη νεολαία, προστίθενται οι αλλεπάλληλες, απεργιακές «ημέρες δράσης» των συνδικάτων, που παραλύουν κατά διαστήματα τις μεταφορές και αρκετές μεγάλες επιχειρήσεις.
Αρχικά ειρηνικές, οι διαδηλώσεις αποκτούν ανοιχτά συγκρουσιακό χαρακτήρα, με τα μπλοκαρίσματα μεγάλων οδικών αρτηριών από απεργούς οδηγούς και κυρίως τις βίαιες συγκρούσεις μεταξύ νεαρών κουκουλοφόρων και ειδικών δυνάμεων καταστολής. Τουλάχιστον 1.000 ακτιβιστές έχουν συλληφθεί μέχρι τώρα, ενώ περί τους 350 αστυνομικούς έχουν τραυματιστεί. Σε μια πρωτοφανή κίνηση, χιλιάδες εν ενεργεία αστυνομικοί κατέβηκαν σε… αντιδιαδηλώσεις την περασμένη Τετάρτη σε αρκετές πόλεις, διαμαρτυρόμενοι για «τον στιγματισμό και το λιντσάρισμα» του Σώματος.
Είναι πλέον φανερό ότι ο Φρανσουά Ολάντ υποτίμησε το κοινωνικό και πολιτικό κόστος της εργασιακής μεταρρύθμισης. Ο Γάλλος πρόεδρος έχει εναποθέσει σχεδόν όλες τις ελπίδες του να επανεκλεγεί στο αξίωμά του το 2017 στη μείωση της υψηλής ανεργίας. Με την προώθηση του νόμου που διευκολύνει τις απολύσεις, εξασθενίζει τις συλλογικές συμβάσεις και υπονομεύει περαιτέρω το 35ωρο, ο Φρανσουά Ολάντ ευελπιστεί ότι θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις και τις προσλήψεις, έστω σε θέσεις επισφαλούς και κακά αμειβόμενης εργασίας. Οταν αποφάσιζε να αναλάβει αυτό το υψηλό ρίσκο, αισθανόταν ότι βρίσκεται σε θέση ισχύος, καθώς η δημοτικότητά του είχε προσωρινά εκτοξευθεί, στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων και η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε σχεδόν ομόφωνα (με τις ψήφους ακόμη και του ΚΚ) την επιβολή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν σύμφωνα με τους υπολογισμούς του. Με την προώθηση του νόμου για το εργασιακό, η δημοτικότητα του Ολάντ επέστρεψε στα αποκαρδιωτικά, μονοψήφια νούμερα της προηγούμενης περιόδου. Το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα απειλείται να οδηγηθεί σε οριστικό διαζύγιο με την κοινωνική του βάση ή και με ανοιχτή διάσπαση. Δεκάδες βουλευτές της αριστερής πτέρυγας προχώρησαν σε ανταρσία, με συνέπεια η κυβέρνηση να μην μπορέσει να περάσει το επίμαχο νομοσχέδιο στην Εθνοσυνέλευση και να υποχρεωθεί να το επιβάλει με προεδρικό διάταγμα, κάνοντας χρήση του άρθρου 49.3 του συντάγματος της Πέμπτης Δημοκρατίας, που κληροδότησε ο Σαρλ ντε Γκωλ. Στη συνέχεια 56 βουλευτές της Αριστεράς, συμπεριλαμβανομένων 28 Σοσιαλιστών, κατέθεσαν πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησής «τους», επισημοποιώντας το ρήγμα.
ΠΑΣΟΚοποίηση
Το σύνδρομο της… ΠΑΣΟΚοποίησης αρχίζει να διαγράφεται απειλητικό για το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, που δεν είναι καν βέβαιο ότι θα κατέβει ενωμένο στις προεδρικές εκλογές του επόμενου χρόνου. Την περασμένη Δευτέρα, ο εκ των ηγετών των «ανταρτών» Αρνό Μοντεμπούρ, πρώην υπουργός Βιομηχανικής Ανασυγκρότησης και σφοδρός επικριτής της «γερμανικής Ευρώπης», ύψωσε τη σημαία ενός «μεγάλου, εναλλακτικού σχεδίου για τη Γαλλία» από την κορυφή του όρους Μπεβρέ, όπου το 52 π.Χ. ο Βερσινγετόριξ ανακηρύχθηκε αρχηγός των ανυπότακτων Γαλατών, απέναντι στις στρατιές του Καίσαρα. Με αυτόν τον (υπερβολικά) φορτωμένο με συμβολισμούς τρόπο, ο πρωταθλητής του «made in France» και της εθνικής κυριαρχίας πολιτικός ενέγραψε υποθήκες για τις προεδρικές εκλογές του 2017 ή για τις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν μετά από αυτές, ύστερα από μια πολύ πιθανή, οδυνηρή ήττα των Σοσιαλιστών.
Είναι της μόδας, στον αγγλοσαξονικό κυρίως Τύπο, να μεταφράζονται τα πάθη της κυβέρνησης Ολάντ ως συμπτώματα μιας άκρως παθολογικής κατάστασης, μιας Γαλλίας-«Μεγάλου Ασθενή» της Ευρώπης. Παρόμοια στερεότυπα, όμως, δεν αντέχουν στη σύγκριση με την πραγματικότητα. Με όλα της τα προβλήματα, η Γαλλία εξακολουθεί να διαθέτει ισχυρές βιομηχανίες σε κλάδους αιχμής, έναν παραγωγικό δημόσιο τομέα με αξιοζήλευτο σύστημα υγείας, συγκοινωνίες και δημόσια διοίκηση. Σε αντίθεση με τη γηράσκουσα Γερμανία, απολαμβάνει δημογραφικού δυναμισμού, κάτι που συνδέεται στενά με το δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας. Η πολιτιστική της βιομηχανία είναι η μόνη, στην Ευρώπη, που ανταγωνίζεται την αμερικανική και η δημόσια τηλεόρασή της αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.
Το μέγα πρόβλημα της Γαλλίας, όπως παραδέχθηκε σε πρόσφατο κύριο άρθρο της η Le Monde, είναι ότι η οικονομία της χάνει σε ανταγωνιστικότητα και το κοινωνικό της μοντέλο πιέζεται ασφυκτικά, καιρό τώρα, στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης και της Ευρώπης του Μάαστριχτ. Τα διλήμματα είναι πολύ σκληρά και οι απαντήσεις διόλου εύκολες για τους οπαδούς του υπερήφανου «γαλατικού χωριού». Οι τελευταίοι δεν αγνοούν, βέβαια, ότι ο Βερσινγετόριξ πέθανε σε ρωμαϊκή φυλακή, αφού κατατροπώθηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα, ο οποίος ολοκλήρωσε στο όρος Μπεβρέ τα απομνημονεύματά του στο «Περί του Γαλατικού Πολέμου»…
Κραυγές και ψίθυροι για ευρώ
«Η κριτική των Βρετανών στην Ε.Ε. είναι σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένη. Η αποξένωση των πολιτών από την Ευρώπη αποτελεί μείζονα πηγή ανησυχίας σε πολλές χώρες», δήλωσε ο Νικολά Σαρκοζί, σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε στη Le Monde της περασμένης Τετάρτης. «Είτε επικρατήσει το Brexit είτε όχι (στο βρετανικό δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου) θα χρειαστεί, σε κάθε περίπτωση, μια εκ βάθρων αναθεώρηση του ευρωπαϊκού σχεδίου, μέσω μιας νέας συνθήκης, για την οποία πρέπει να πάρει πρωτοβουλία η Γαλλία, από το καλοκαίρι του 2017», δήλωσε ο κεντροδεξικός πολιτικός, ο οποίος φιλοδοξεί να επανέλθει στο ύπατο προεδρικό αξίωμα, τον επόμενο χρόνο.
Η υιοθέτηση ολοένα και περισσότερο «ευρωσκεπτικιστικών» τόνων από τον Σαρκοζί δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο. Οι αντιθέσεις αναφορικά με τη θέση της Γαλλίας στην Ε.Ε. διαπερνούν «οριζόντια» το σύνολο των πολιτικών χώρων, από τη μία άκρη του ιδεολογικού φάσματος μέχρι την άλλη. Μεταξύ των υποψηφίων της Κεντροδεξιάς, ο Αλέν Ζιπέ δηλώνει «ακραιφνώς ευρωπαϊστής», ενώ ο Μπρινό Λε Μερ υπόσχεται δημοψήφισμα για την Ε.Ε. Στην Αριστερά, τη σημαία της αμφισβήτησης στο ευρώ υψώνει ο Ζαν-Λικ Μελανσόν του Αριστερού Κόμματος, ασκώντας πίεση στους Σοσιαλιστές «αντάρτες».
Αντίστροφα, στο Εθνικό Μέτωπο εκδηλώθηκε μια μίνι-ανταρσία μετά τις πρόσφατες τοπικές εκλογές, καθώς σημαίνοντα στελέχη ζήτησαν από την Μαρίν Λεπέν να «μαλακώσει» τη θέση της για έξοδο από το ευρώ, χωρίς τελικά να την πείσουν.