ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ- ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ενώ οι τεκτονικές πλάκες στις οποίες έχει βασιστεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχουν αρχίσει να μετακινούνται, μετά το βρετανικό δημοψήφισμα, πολλοί υποστηρίζουν ότι τώρα είναι η ώρα των μεγάλων αλλαγών και κατεύθυνσης της Ε.Ε. Ωστόσο, στο αρχηγείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η άποψη είναι διαφορετική. Συγχρόνως δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η Βρετανία τελικά δεν θα βγει από την ευρωπαϊκή οικογένεια. «Δεν είναι η στιγμή για μεγάλες αλλαγές, το βρετανικό δημοψήφισμα είναι ένα βρετανικό θέμα» απαντάει υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος στο τι θα πρέπει να αλλάξει από εδώ και πέρα στην Ε.Ε και προσθέτει ότι υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν αλλά μέσα στο πλαίσιο των συνθηκών που υπάρχουν. Η σκέψη στο κτίριο Μπερλεμόν της Κομισιόν είναι ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, αλλά ότι τώρα δεν είναι η ώρα για το «μεγάλο άλμα», δηλαδή τη δημιουργία μιας πιο στενά συνδεδεμένης Eνωσης. Αλλωστε, κάτι τέτοιο εκφράζει τον στενό πυρήνα των κρατών-μελών της Ε.Ε. (Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο κ.λπ.) και όχι τα ανατολικά και βόρεια κράτη-μέλη (Πολωνία, Ουγγαρία, Δανία κ.λπ.). Ακόμα και ο μεγαλύτερος υπέρμαχος της πιο στενής ένωσης, ο κ. Ζ.-Κ. Γιούνκερ αναγκάστηκε να επαναλάβει πάνω από δύο φορές, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που ακολούθησε τη Σύνοδο Κορυφής της προηγούμενης εβδομάδας ότι «δεν θα γίνει μία απερίσκεπτη εμβάθυνση της ένωσης», δίνοντας τον τόνο για το τι θα ακολουθήσει.
Επικριτικός ο Κάμερον
Το βασικό πρόβλημα όπως λέει ο υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην ανάγκη για αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών για μια πιο στενή ομοσπονδιακή Ενωση. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι αυτά που συμφωνούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο από τα ίδια τα κράτη-μέλη δεν εφαρμόζονται την επομένη και όχι μόνο δεν εφαρμόζονται αλλά συνήθως οι αρχηγοί των κρατών-μελών στρέφουν τα βέλη τους προς την Ε.Ε. που τη χαρακτηρίζουν ως «επίμονη», αποτελούμενη από «χαζούς τεχνοκράτες».
Το παραπάνω πρόβλημα έθιξε και κ. Γιούνκερ κατά τη διάρκεια της τελευταίας Συνόδου Κορυφής των «28». «Εάν για χρόνια λες στην κοινή σου γνώμη ότι αυτή η Ενωση είναι πολύ γραφειοκρατική, δεν θα έπρεπε να εντυπωσιάζεται κανείς με το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος» είπε απευθυνόμενος στον κ. Κάμερον, που αν εξαιρέσει κανείς τους τελευταίους μήνες της εκστρατείας υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε., στο σύνολο της πολιτικής του καριέρας έχει υπάρξει ιδιαίτερα επικριτικός για την ευρωπαϊκή οικογένεια.
Ωστόσο, αυτή τη στάση δεν την έχει κρατήσει μόνο κ. Κάμερον, μέχρι στιγμής, αλλά και μία σειρά από ηγέτες κρατών-μελών, ανάμεσά τους και ο Ελληνας πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, συμβάλλοντας στην ενίσχυση των λαϊκιστών και αντιευρωπαϊκών φωνών στην Ε.Ε.
Η Ε.Ε. παραμένει ενωμένη από τους κοινούς κανόνες που αποφασίζονται από όλα τα κράτη-μέλη και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο υποστηρίζει Ευρωπαίος αξιωματούχος. Για τον κ. Γιούνκερ είναι σημαντικό να ψηφίζονται αυτές οι αποφάσεις και από τα εθνικά κοινοβούλια πριν κάθε κράτος-μέλος συμφωνήσει, έτσι ώστε να έχει ο κάθε ηγέτης και την υποστήριξη του ίδιου του κοινοβουλίου, λέει το ίδιο στέλεχος που γνωρίζει το σκεπτικό του κ. Γιούνκερ πολύ καλά.
Η ενωμένη στάση που τήρησαν οι «27» στην πρώτη Σύνοδο Κορυφής χωρίς τη Μ. Βρετανία, ήταν ένα καλό σημάδι για το τι θα ακολουθήσει. «Ηταν η πρώτη συνάντηση που προσπάθησαν να βρουν μία κοινή ατζέντα οι “27” και πήγε καλύτερα απ’ ό,τι το περιμέναμε» λέει Ευρωπαίος διπλωμάτης. Το πρώτο πράγμα που συμφώνησαν όλοι είναι στην κοινή στάση που θα ακολουθήσουν έναντι της Μ. Βρετανίας. Δηλαδή, καμία απολύτως διαπραγμάτευση με τους Βρετανούς, αν δεν κάνουν αίτηση για την ενεργοποίηση του περίφημου άρθρου 50, για την έξοδο από την Ε.Ε.
Δυσμενείς όροι
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν είναι λίγοι αυτοί που στην Ε.Ε. εκτιμούν ότι ίσως τελικά η έξοδος της Μ. Βρετανίας να μη γίνει τελικά ποτέ. «Αν το σκεφτεί κανείς λογικά, από τη στιγμή που θα ενεργοποιηθεί το άρθρο 50, τότε η Μ. Βρετανία θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση». Και αυτό για τον απλό λόγο ότι έχει πολύ δυσμενείς όρους για όποια χώρα το ενεργοποιήσει για ευνόητους λόγους, όπως αναφέρει Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Η χώρα που θα το ενεργοποιήσει, θα βρεθεί εκτός Ε.Ε. σε δύο χρόνια χωρίς να γνωρίζει τους όρους από πριν. «Πιστεύετε ότι ακόμα και ο πιο τρελός πολιτικός θα ενεργοποιούσε τη διαδικασία χωρίς να ξέρει τι συμφωνία θα καταφέρει;» λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος και τονίζει ότι η ενεργοποίηση, αν γίνει, θα αργήσει πολύ, τουλάχιστον μετά τις εκλογές σε Γαλλία – Γερμανία. Ευσεβής πόθος ή πραγματικότητα, ο χρόνος θα δείξει.