ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ. Μια ευρεία συμφωνία της Ε.Ε. με το ΝΑΤΟ, που σκοπεύει στην ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ευρώπης, υποκινεί την εσωτερική διαμάχη στις Βρυξέλλες για το ποιος θα αναλάβει τη διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής της Ενωσης. Η συμφωνία, που αναμένεται να υπογραφεί σήμερα, αποτελεί σημαντικό βήμα στη συνεργασία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας με την Ε.Ε., συνδυάζοντας τη στρατιωτική ισχύ του ΝΑΤΟ με τα χρήματα της Ε.Ε. και τη θέληση της τελευταίας να αντιμετωπίσει τις πολυάριθμες απειλές. Η υπογραφή της συγκεκριμένης συμφωνίας εγείρει όμως ένα σημαντικό πρόβλημα εξουσίας στην Ε.Ε., καθώς η ξεκάθαρη ιεραρχική δομή της εξουσίας του ΝΑΤΟ δεν δείχνει να αντιστοιχεί με τη διαβάθμιση της εξουσίας της Ενωσης. Στο πλαίσιο της περίπλοκης γεωμετρίας της εξουσιών της Ε.Ε. κυριαρχούν δύο σώματα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και στα δύο αυτά σώματα τρεις προσωπικότητες φαντάζουν αρμόδιες: Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και η Υπατη Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε. και αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φεντερίκα Μογκερίνι.
Η τελευταία, παρότι θα παραστεί στην τελετή της συμφωνίας, δεν θα είναι μία από τους υπογράφοντες, κάτι που έχει προκαλέσει αρκετή δυσφορία στους κύκλους της Μογκερίνι και στους διπλωμάτες της Ε.Ε. γενικότερα, καθώς η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS) που διευθύνει, έχει εργαστεί πολύ σκληρά για την προετοιμασία του κειμένου της συμφωνίας και θα είναι η βασική υπηρεσία της Ενωσης που θα αναλάβει την εκτέλεσή της. Επομένως, η συμφωνία θα υπογραφεί από τον Ντόναλντ Τουσκ, τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, την ισχυρή τριανδρία των Ε.Ε.-ΝΑΤΟ. Για μερικούς αξιωματούχους της Ε.Ε. η απουσία της υπογραφής της Μογκερίνι αποτελεί σοβαρό ζήτημα, όμως τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. συμφώνησαν ότι μονάχα οι πρόεδροι πρέπει να βάλουν την υπογραφή τους, αναγκάζοντας τη Μογκερίνι να μην πιέσει περαιτέρω. «Είναι πολύ προσεκτική στο να μην κηρύσσει πολέμους που δεν μπορεί να κερδίσει», ανέφερε σχετικά ένας κορυφαίος αξιωματούχος του EEAS. Το ζήτημα αυτό αντανακλά τη σύγχυση που υπάρχει αναφορικά με την ηγετική θέση στο ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., από τη στιγμή της εκκίνησης της προεδρίας του Τουσκ το 2014, καθώς ο τελευταίος εμφανίζεται πολύ πιο δραστήριος από τον προκάτοχό του, Χέρμαν Βαν Ρομπάι, στον τομέα της εξωτερικών σχέσεων της Ενωσης.
Παρ’ όλες τις προστριβές στα ηγετικά κλιμάκια της Ενωσης, η συμφωνία χαιρετίζεται ως ένα πολύ σημαντικό βήμα και για τις δύο πλευρές, ιδίως λόγω της χρονικής συγκυρίας που βρίσκει την Ευρώπη να αντιμετωπίζει εντάσεις με τη Ρωσία και απειλές για την ασφάλειά της. Σύμφωνα με τον Στέφανο Στεφανίνι, Ιταλό πρώην πρεσβευτή του ΝΑΤΟ, η συμφωνία «θα μοιράσει αποτελεσματικά τα βάρη, δίνοντας στους Ευρωπαίους περισσότερη ευθύνη για την ασφάλειά τους». Η συμφωνία θα περιλαμβάνει μέτρα αντιμετώπισης «υβριδικών απειλών», όπως οι κυβερνοεπιθέσεις και η αποσταθεροποιητική επίδραση της προπαγάνδας, ιδίως της ρωσικής, στήριξη σε χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης που δεν ανήκουν στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, ενισχύοντας τις αμυντικές τους ικανότητες, και μέτρα συνεργασίας στον συνοριακό έλεγχο και τις ναυτικές περιπολίες για τη μάχη κατά της παράνομης μετανάστευσης. Διπλωματικοί κύκλοι ελπίζουν η συμφωνία θα συμβάλει στον τερματισμό των δυσκολιών στις σχέσεις Ε.Ε.-ΝΑΤΟ, οι οποίες υπήρχαν κυρίως λόγω της διστακτικότητας του στρατιωτικού προσωπικού του ΝΑΤΟ να μοιραστεί πληροφορίες και αρμοδιότητες με θεσμούς της Ε.Ε.