Στις 10 Ιουλίου 2016, στις 12 μ., στη Σεβαστούπολη Κριμαίας, στο πλαίσιο των εορτασμών του «Ετους Ελλάδας – Ρωσίας 2016», πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου υπέρ των Ελλήνων εθελοντών της Ελληνικής Λεγεώνας του αυτοκράτορα Νικολάου Α΄, η οποία πολέμησε στον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853-1856), στο πλευρό των Ρώσων υπέρ της Ορθοδοξίας. Στην τελετή των αποκαλυπτηρίων παραβρέθηκαν ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Εθνικής-Πολιτιστικής Αυτονομίας Ελλήνων της Ρωσίας Ιβάν Σαββίδης, η γερουσιαστής της Ανω Βουλής της Ρωσίας Ολγα Κοβιτίδη, ο μόνιμος εκπρόσωπος της Κριμαίας επί του προέδρου της Ρωσίας Γκεόργκι Μουράντοβ, καθώς και πλήθος κατοίκων της Σεβαστούπολης. Τα ιερά μνημόσυνα προς τιμήν των πεσόντων Ελλήνων εθελοντών τέλεσε ο μητροπολίτης Σεβαστουπόλεως και Κριμαίας Λάζαρος.
Στον λόγο τους οι επίσημοι ύμνησαν τον άθλο των Ελλήνων εθελοντών, ενώ ο Ι. Σαββίδης εκφώνησε τον λόγο του λοχαγού της Ελληνικής Λεγεώνας Αριστείδη Χρυσοβέργη: «Ελληνες! Σας ενθυμίζω, ότα’ ημείς, οι ολίγοι εθελονταί αντιπροσωπεύομεν την Ελλάδα και όλον το ελληνικόν έθνος εν μέσω εκατοντάδων χελιάδων αδελφών μας Ρώσσων. Μη λησμονείτε, ότι είμεθα υιοί των ενδόξων πατέρων μας των οποίων τα ανδραγαθήματα επί της παλιγγενεσίας του έθνους μας, η Ευρώπη και όλος ο χριστιανικός κόσμος εθαύμασε. Μη λησμονείτε προσέτι, ότ’ οι πατέρας των πατέρων μας εις τούτον τον τόπον έχυσαν, το αίμα των και ημείς, απαιτεί η τιμή του έθνους να τους μιμηθώμεν. Ναι τους μιμούμεθα και κανείς δεν εμπορεί να μας ειπή όχι. Ναι η μάχη της Ευπατορείας εδόξασε τα Ελληνικά όπλα· και η μάχη σήμερον, δεν αμφιβάλλω, ότι θέλει τα δοξάσει επίσης. Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω ο κηδεμών της ορθοδοξίας Αυτοκράτωρ! Γενναίοι εθελονταί η πατρίς μας βλέπει! – εμπρός και ο Θεός μεθ’ ημών».
Στη συνέχεια, η στρατιωτική μπάντα του στόλου της Μαύρης Θάλασσας απέδωσε τις τιμές, παιανίζοντας τους εθνικούς ύμνους της Ρωσίας και της Ελλάδας, ενώ ακολούθησε η τελετή κατάθεσης στεφάνων από τους επισήμους και όλους τους παρευρισκομένους, καθώς και εορταστικές εκδηλώσεις. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα άνοιξε το ελληνικό συγκρότημα «Μωσαϊκό» από την πόλη Κερτς, την αρχαία πόλη Παντικάπαιον, το οποίο τραγούδησε βυζαντινούς ύμνους. Επίσης, οι ελληνικοί πολιτιστικοί σύλλογοι χόρεψαν ελληνικούς χορούς. Για τον ελληνισμό της Ρωσίας το γεγονός αυτό είναι μεγάλης ιστορικής σημασίας, καθώς ύστερα από 160 χρόνια εκπληρώθηκε το ιερό χρέος και διαιωνίστηκε η μνήμη των συμπατριωτών τους από την Ελλάδα. Πέραν αυτού, το παρόν μνημείο είναι το πρώτο ελληνικό μνημείο στην Κριμαία από την εποχή που η χερσόνησος της Κριμαίας ήταν μέρος του Βυζαντίου.
Το μνημείο εγκαταστάθηκε στο πάρκο «Ιστορική λεωφόρος», το οποίο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα και πολυσύχναστα μέρη της πόλης. Οι διαστάσεις του μνημείου είναι 3,70 x 3,70 μ. (κρηπίδα), έχει ύψος 6 μ. και είναι εγκατεστημένο σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο δίπλα στο Μουσείο-Πανόραμα της Σεβαστούπολης, σ’ ένα από τα κεντρικότερα σημεία της πόλης. Επισημαίνεται ότι τα ήδη υπάρχοντα ξένα μνημεία πεσόντων είναι εγκατεστημένα σε σημεία εκτός του κέντρου της πόλεως.
* Ο κ. Αγ. Γκιουρτζίδης είναι ιστορικός, διευθυντής Ιδρύματος Ελληνικών Ερευνών.
• Ο κ. Βασίλης Αγγελικόπουλος απουσιάζει με άδεια.