Με μια εξαιρετικά προσεκτική δήλωση της Φεντερίκα Μογκερίνι, η Ευρωπαϊκή Ενωση τοποθετήθηκε στο πρόβλημα της Νότιας Σινικής Θάλασσας, που πήρε νέα τροπή ύστερα από τη γνωμοδότηση του Μονίμου Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης, την περασμένη Τρίτη.
Οπως δήλωσε η υπεύθυνη Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας της Ενωσης, «είναι αναγκαίο όλα τα μέρη που εμπλέκονται στην εν λόγω διαφορά να προσπαθήσουν να την επιλύσουν με ειρηνικά μέσα, να αποσαφηνίσουν τις αξιώσεις τους και να τις διεκδικήσουν στο πλαίσιο του διεθνούς νόμου».
Η αόριστη αυτή τοποθέτηση αποφεύγει να υιοθετήσει ευθέως την απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου. Στη σχετική δήλωσή τους, οι 28 αρκούνται να σημειώσουν ότι «αναγνωρίζουν» την απόφαση του Δικαστηρίου, χωρίς να αναφέρουν αν τη θεωρούν δεσμευτική – κάτι που προηγουμένως είχαν πράξει οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία, προκαλώντας την αντίδραση της Κίνας.
Την Τρίτη, το Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης δέχθηκε τη μονομερή προσφυγή των Φιλιππίνων εναντίον της Κίνας, καθώς αποφάνθηκε ότι δεν υπάρχει νομική βάση ώστε η Κίνα να έχει ιστορικά θεμελιωμένα δικαιώματα στο 85% της Νότιας Σινικής Θάλασσας, μιας στρατηγικής θαλάσσιας περιοχής, πλούσιας σε φυσικούς πόρους, μέσω της οποίας διεξάγεται το ένα τρίτο του παγκοσμίου εμπορίου αγαθών. Η απόφασή του συνέπεσε με την έναρξη της συνόδου κορυφής Ε.Ε. – Κίνας στο Πεκίνο, όπου τόσο ο πρόεδρος της χώρας Σι Τζινπίνγκ όσο και ο πρωθυπουργός Λι Κετσιάνγκ κάλεσαν τους Ευρωπαίους εταίρους τους να μην αναμειχθούν στις διαφορές για τα θαλάσσια κυριαρχικά δικαιώματα μεταξύ Κίνας, Φιλιππίνων και άλλων χωρών της ζώνης Ασίας – Ειρηνικού.
Η ενημερωτική ιστοσελίδα EurActiv φιλοξενεί ρεπορτάζ που υποστηρίζει ότι η προσπάθεια να υιοθετηθεί από τους 28 κείμενο που ανέφερε ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η απόφαση της Χάγης δεν καρποφόρησε λόγω αντιδράσεων από ορισμένες χώρες, οι οποίες «δεν επιθυμούν να ενοχλούν την Κίνα». Το ρεπορτάζ κατονομάζει την Ελλάδα και την Ουγγαρία, που έχουν στενές οικονομικές σχέσεις με την Κίνα και προσβλέπουν σε μεγάλες επενδύσεις από την πλευρά της, αλλά και την Κροατία, η οποία έχει εδαφικές διαφορές με τη Σλοβενία και δεν θα ήθελε να δημιουργήσει εις βάρος της προηγούμενο.
Στο μεταξύ, ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Λου Κανγκ, καλωσόρισε την πρωτοβουλία του νέου προέδρου των Φιλιππίνων, Ροντρίγκο Ντουτέρτε, να στείλει στο Πεκίνο τον πρώην πρόεδρο της χώρας, Φιντέλ Ράμος, με αποστολή την έναρξη απ’ ευθείας συνομιλιών για το πρόβλημα που έχει προκύψει. Τόσο ο Ντουτέρτε, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία μόλις στις 30 Ιουνίου, όσο και ο Ράμος, τάσσονται υπέρ της βελτίωσης των σχέσεων με την Κίνα, προσβλέποντας στο οικονομικό όφελος της χώρας τους. Η προσφυγή στο Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης –την οποία είχε απορρίψει εξ αρχής η Κίνα– έγινε μονομερώς, το 2013, από τον προκάτοχο του Ντουτέρτε, Μπενίνιο Ακίνο.