Η Βαστίλη έπεσε… Μόνο τυχαία δεν ήταν η χρονική συγκυρία της επίθεσης του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) στη Νίκαια. Δεν συνέπεσε απλώς η επίθεση με την πιο σημαντική εορτή των Γάλλων με παγκόσμια σημασία. Δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι η προσοχή της Γαλλίας και του κόσμου ήταν στραμμένη στην γαλλική επικράτεια. Δεν σκόπευε απλώς να προκαλέσει μεγάλο αριθμό θυμάτων για να ακουσθεί στην άκρη του κόσμου η επιχειρησιακή δεινότητα του ΙΚ και η ανεπάρκεια μίας μεγάλης χώρας και γεωπολιτικής δύναμης να προστατεύσει τους πολίτες της εντός της επικράτειας. Στόχευε στην καρδιά του συμβολισμού της Βαστίλης και ό,τι μέσω αυτής πρεσβεύει η Γαλλική Επανάσταση για τον δυτικό κόσμο τους τελευταίους δύο και πλέον αιώνες: η υπεροχή της φυλής επί της θρησκείας, η εκκοσμίκευση σε βάρος της μεταφυσικής, η ύλη επί του πνεύματος, το εγώ επί του εμείς, ο ορθολογισμός επί του συναισθήματος, η αθεΐα επί της πίστης, η δημοκρατία επί της μοναρχίας και εν τέλει ο διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους.
Η Γαλλική επανάσταση έθεσε τον Θεό στο περιθώριο της καθημερινότητας του δυτικού ανθρώπου και έθεσε τις βάσεις για την συντριπτική αλλαγή του τότε χριστιανικού κόσμου σε αυτό που έχει διαμορφωθεί σήμερα και εξελίσσεται μέρα με την μέρα: μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία καταναλωτών χωρίς πολιτισμό και ιδιαίτερη αντίληψη της πραγματικότητας. Το Ισλάμ αλλά και όλες οι θρησκείες που έχουν τον θεό στο επίκεντρο της καθημερινότητας των πιστών διαφωνούν με τα κελεύσματα των Γάλλων επαναστατών. Οι Ουαχαβίτες Μουτζαχεντίν του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους δεν θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση.
Οι Ισλαμιστές μουσουλμάνοι ανά τον κόσμο θεωρούν ότι η Γαλλική επανάσταση δεν περιορίστηκε μόνο στην αλλαγή του χριστιανικού κόσμου αλλά μέσω της αποικιοκρατίας έθεσε ως στόχο την βίαιη και υπεροπτική μετάλλαξη και του ισλαμικού κόσμου από μέρους των αποικιοκρατών Άγγλων και Γάλλων. Μόνο που στον ισλαμικό κόσμο οι ιδέες των Γάλλων Διαφωτιστών επηρέασαν μόνο το εποικοδόμημα της κάθε μουσουλμανικής κοινωνίας χωρίς να διεισδύσουν στην βάση της κοινωνίας. Και αν ιδρύθηκαν έθνη-κράτη τα οποία διέλυσαν την έννοια της μουσουλμανικής κοινότητας (ούμμα) και ενότητας, ο εθνικισμός δεν υπήρξε δημοφιλής στα πολυπληθή ευσεβή πληθυσμιακά στρώματα των Μουσουλμάνων. Γιατί; Μα, επειδή το Ισλάμ δεν είναι απλώς θρησκεία, όπως ο Χριστιανισμός, αλλά ένα θρησκευτικό-κοινωνικό-πολιτικό-οικονομικό λεπτομερές σύστημα και τρόπος ζωής. Αυτό το σύστημα δεν δέχεται κανένα από τα κελεύσματα της Γαλλικής Επανάστασης. Και γι’ αυτό μέχρι σήμερα αντιδρά σε αυτά και στο απότοκό τους, την παγκοσμιοποίηση.
Η Βαστίλη έπεσε για άλλη μια φορά, λοιπόν, όπως κάθε χρόνο. Μόνο που αυτή την φορά οι Γάλλοι και ο λοιπός δυτικός κόσμος καλούνται να αντιληφθούν ότι χωρίς την λογική θεώρηση του κόσμου που πρεσβεύει η ίδια η Γαλλική Επανάσταση, και χωρίς τον διαπολιτιστικό σεβασμό που επιβάλλει η αρχή της ελευθερίας, η Δύση καθίσταται επικίνδυνα ναρκισσιστική, καταργώντας την διαπολιτιστική αμοιβαιότητα και σεβασμό. Η δαιμονοποίηση του Άλλου και η υποτίμηση του με υπεραπλουστευμένες ερμηνείες του τύπου της δήθεν ψυχοπάθειας, της δήθεν έλλειψης μόρφωσης των κατά καιρούς δραστών των επιθέσεων δεν είναι αντικειμενική και παραπλανά την κοινή γνώμη στην Δύση για τα κίνητρα της αντιπαράθεσης με τον ισλαμικό κόσμο.
Αντί να αναζητά η Δύση την «ρίζα του Κακού» στην Μέση Ανατολή, είναι επιβεβλημένο να προβεί αφενός σε μία πολιτιστική ενδοσκόπηση για τον άνισο τρόπο που βλέπει η Δύση σήμερα τους άλλους πολιτισμούς, αφετέρου σε αυτοκριτική για τις γεωπολιτικές της αποφάσεις στον ισλαμικό κόσμο (Παλαιστινιακό, αποσταθεροποίηση κυβερνήσεων του ισλαμικού κόσμου κλπ.), καταστάσεις οι οποίες δυναμιτίζουν την κοινή γνώμη ένθεν κακείθεν, δίνοντας την ευκαιρία στα άκρα να αναδειχθούν…
*Υπεύθυνος Ερευνητικού Προγράμματος Μέσης Ανατολής – ΕΛΙΑΜΕΠ Πρόγραμμα Μεταναστευτικών Σπουδών, Κέντρο Ελληνικών Σπουδών «Σταύρος Νιάρχος», Παν/μιο Σάιμον Φρέιζερ – Καναδάς