Με τις ψήφους του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ), το τουρκικό Κοινοβούλιο ενέκρινε χθες το απόγευμα την επιβολή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που είχε αποφασίσει, τη νύχτα της Τετάρτης, το υπουργικό συμβούλιο. Η απόφαση ελήφθη με 346 θετικές ψήφους έναντι 115, κατά σε σύνολο 550 βουλευτών. Την αντίθεσή τους εξέφρασαν το κεντροαριστερό κεμαλικό κόμμα CHP και το αριστερό φιλοκουρδικό κόμμα HDP.
Η απόφαση για επιβολή καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης ελήφθη ύστερα από τη μαραθώνια συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, υπό την προεδρία του Ταγίπ Ερντογάν, και τη συνακόλουθη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στο προεδρικό μέγαρο της Αγκυρας. Αιτιολογώντας την απόφαση με τηλεοπτικό του διάγγελμα, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, ο πρόεδρος της χώρας υποστήριξε ότι μοναδικός στόχος του μέτρου είναι η θωράκιση της δημοκρατίας απέναντι στους στασιαστές και διαβεβαίωσε ότι δεν θα τεθούν υπό αίρεση τα δημοκρατικά δικαιώματα.
«Ο στόχος της κήρυξης της χώρας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης είναι να μπορέσουμε να λάβουμε γρήγορα τα αναγκαία εκείνα μέτρα που θα αντιμετωπίσουν αυτή την απειλή εναντίον της δημοκρατίας, το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού», τόνισε ο Ταγίπ Ερντογάν. Λίγο αργότερα, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο αραβικό τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να ενεπλάκησαν «ξένες χώρες» στο αποτυχημένο στρατιωτικό κίνημα, αποφεύγοντας ωστόσο να τις κατονομάσει ή να τις «φωτογραφίσει».
Χθες το πρωί, η τουρκική κυβέρνηση ενημέρωσε το Συμβούλιο της Ευρώπης ότι, στο πλαίσιο της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, θα αναγκαστεί να αναστείλει την εφαρμογή διατάξεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που έχει υπογράψει η Τουρκία. Σε σχετικές δηλώσεις του, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Νουμάν Κουρτουλμούς υποστήριξε ότι η αναστολή εφαρμογής προβλέπεται από το άρθρο 15 της ίδιας της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, σε περιπτώσεις πολέμου ή άλλου μείζονος δημοσίου κινδύνου, και ότι την ίδια διαδικασία ακολούθησε και η Γαλλία, μετά την κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι, τον Νοέμβριο του 2015. Κατά τον κ. Κουρτουλμούς, το καθεστώς εκτάκτου ανάγκης ενδέχεται να αρθεί συντομότερα του προβλεπομένου, ενδεχομένως σε ενάμιση μήνα.
Αιτιολογώντας την απόφασή του να στηρίξει την κυβέρνηση του ΑΚΡ στην επιβολή του μέτρου, όπως και στην πρότασή της για επαναφορά της θανατικής ποινής, ο αρχηγός του ΜΗΡ Ντελβέτ Μπαχτσελί δήλωσε: «Το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης θα σταθεί αταλάντευτα στο πλευρό του κράτους και του λαού αυτήν τη σκοτεινή και δύσκολη στιγμή, όποιο κι αν είναι το κόστος». Διαμετρικά αντίθετη ήταν η στάση του φιλοκουρδικού HDP, το οποίο με ανακοίνωσή του τονίζει: «Επέλεξαν τον δρόμο της κρατικής αυθαιρεσίας, της παράνομης συμπεριφοράς, της ενθάρρυνσης της βίας. Η κοινωνία εκβιάζεται να επιλέξει μεταξύ ενός πραξικοπήματος και μιας αντιδημοκρατικής κυβέρνησης». Από την πλευρά του, ο βουλευτής του κεμαλικού CHP Σεζγκίν Τανρικουλού δήλωσε: «Η επιλογή αυτή στρώνει τον δρόμο στην κατάχρηση εξουσίας. Το πραξικόπημα αποκρούστηκε με την υποστήριξη του Κοινοβουλίου και της αντιπολίτευσης, επομένως η κυβέρνηση θα μπορούσε να καταπολεμήσει τους στασιαστές με πιο μετριοπαθή μέσα».
Η επιβολή της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, σε συνδυασμό με τις σαρωτικές εκκαθαρίσεις της κυβέρνησης σε όλο το φάσμα του κρατικού μηχανισμού, προκαλεί την ανησυχία ισχυρών δυτικών κυβερνήσεων. Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζος Ερνεστ δήλωσε χθες ότι οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν την Τουρκία να κινηθεί εντός των δημοκρατικών πλαισίων στην αντιμετώπιση των πραξικοπηματιών, προσθέτοντας ότι η Ουάσιγκτον «θα παρακολουθεί» τις εξελίξεις στη συμμαχική νατοϊκή χώρα. Από την πλευρά του, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ τόνισε ότι η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης πρέπει να διαρκέσει «μόνον όσο αυτό είναι απολύτως αναγκαίο» και ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστούν «το κράτος δικαίου και η αίσθηση της αναλογικότητας» στα μέτρα κατά των πραξικοπηματιών. Να μη χρησιμοποιήσει το αποτυχημένο πραξικόπημα ως «λευκή επιταγή» για εκκαθαρίσεις κάλεσε τον Ερντογάν ο Γάλλος ΥΠΕΞ Ζαν-Μαρκ Ερό, για να εισπράξει την έντονη απάντηση του Τούρκου προέδρου, ο οποίος τον κάλεσε «να περιοριστεί στα του οίκου του».