Ενα στρατιωτικό ελικόπτερο που μετέφερε στρατιώτες του πεζικού προσγειώθηκε στο άδειο πάρκινγκ του κεντρικού κτιριακού συγκροτήματος του εκδοτικού ομίλου Dogan, στην Κωνσταντινούπολη, γύρω στις 3 π.μ. του Σαββάτου, 16 Ιουλίου.
Οπως διαπιστώσαμε αργότερα από αυτά που είχαν καταγράψει οι κάμερες ασφαλείας, 14 στρατιώτες βγήκαν από το ελικόπτερο. Η πρώτη, επταμελής, ομάδα στρατιωτών μπήκε στην τηλεοπτική πτέρυγα του συγκροτήματος, όπου στεγάζονται τα κανάλια CNN Turk και Kanal D. Οι υπόλοιποι επτά κατευθύνθηκαν, ένα λεπτό αργότερα, στην άλλη πτέρυγα, όπου στεγάζονται η εφημερίδα Ηurriyet και οι ιστοσελίδες μας.
Ο λοχαγός που ηγείτο επτά στρατιωτών, οπλισμένων με αυτόματα όπλα G-3, εισέβαλε στο κτίριό μας κραδαίνοντας ένα πιστόλι Glock των εννέα χιλιοστών, απασφαλισμένο. Μας ζήτησε να σταματήσουμε αμέσως τη δουλειά μας και να εγκαταλείψουμε το κτίριο. Αρνηθήκαμε. Του είπαμε ότι δεν είχαν δικαίωμα να μας ζητούν κάτι τέτοιο, ότι οφείλαμε να στείλουμε στο τυπογραφείο το φύλλο που κάλυπτε το πραξικόπημα μιας στρατιωτικής χούντας, η οποία παραβίαζε τη στρατιωτική ιεραρχία. Δεν είχαμε κανένα αποτέλεσμα. «Εκτελώ διαταγές», επέμεινε ο νεαρός αξιωματικός, αρνούμενος να μας πει από ποιον είχε αυτές τις διαταγές, καθώς απαντούσε στην παρατήρησή μας ότι ορισμένοι ανώτεροι αξιωματικοί ήδη είχαν δηλώσει ότι το κίνημα με κανένα τρόπο δεν αντιπροσώπευε τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις – παρά το γεγονός ότι οι τελευταίες είχαν πραγματοποιήσει τρία πραξικοπήματα, ανάμεσα στο 1960 και το 1980.
Η απόπειρα πραξικοπήματος άρχισε γύρω στις 9.30 μ.μ. της 15ης Ιουλίου, όταν ομάδα στρατιωτών κατέλαβε και τις δύο γέφυρες του Bοσπόρου. Στη συνέχεια, άρχισαν χαμηλές πτήσεις αεροσκαφών της πολεμικής αεροπορίας πάνω από το προεδρικό μέγαρο και το Κοινοβούλιο της Αγκυρας, προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο. Επειτα, αναπτύχθηκαν τεθωρακισμένα στους δρόμους της Αγκυρας και της Κωνσταντινούπολης, ενώ στρατιωτικά ελικόπτερα άρχισαν να ανοίγουν πυρ στα αρχηγεία της αστυνομίας και της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΜΙΤ). Εκείνη τη στιγμή όλα έδειχναν ότι πρόκειται για ένα πραξικόπημα που εξελίσσεται σύμφωνα με το σχέδιο.
Ο Ταγίπ Ερντογάν βρισκόταν στο θέρετρο της Μαρμαρίδας, στο Αιγαίο Πέλαγος. Ηταν πρακτικά αδύνατο να ταξιδέψει αεροπορικά στην Αγκυρα ή την Κωνσταντινούπολη, καθώς και τα δύο αεροδρόμια βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των στασιαστών. Σε αυτό το σημείο, μπαίνει στο κάδρο ο διοικητής της Α΄ στρατιάς, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, στρατηγός Ουμίτ Ντουντάρ, ανακαταλαμβάνοντας το αεροδρόμιο της μεγαλούπολης. Εκ των υστέρων μπορούμε να πούμε ότι αυτό ήταν ένα σημείο καμπής για την εξέλιξη του πραξικοπήματος.
Ακόμη νωρίτερα, όμως, υπήρξε μια ζωντανή συνέντευξη του Ερντογάν, μέσω FaceTime, ενώ αυτός ήταν ακόμη καθηλωμένος στη Μαρμαρίδα. Τη συνέντευξη πρόβαλε το CNN Turk, του εκδοτικού ομίλου Dogan.
Αποτελεί ειρωνεία της Ιστορίας ότι οι στασιαστές στρατιώτες είχαν καταλάβει τη δημόσια τηλεόραση TRT, την οποία η αντιπολίτευση συχνά κατηγορεί ότι λειτουργεί ως φερέφωνο του Ερντογάν, τη στιγμή ακριβώς που ο Τούρκος πρόεδρος χρειαζόταν όσο ποτέ άλλοτε να απευθυνθεί στους πολίτες της χώρας του. Η παρουσιάστρια του CNN Turk Χαντέ Φιράτ χρησιμοποίησε την εφαρμογή FaceTime για να εμφανίσει, μέσω του κινητού τηλεφώνου της, τον Τούρκο πρόεδρο στην τηλεοπτική οθόνη και να κάνει δυνατή τη ζωντανή μετάδοση της συνέντευξης. Κατά συνέπεια, ήταν ο Αϊντίν Ντογκάν και τα μέσα ενημέρωσης του ομίλου του –τα οποία είχαν γίνει την περασμένη χρονιά στόχοι σκληρών επιθέσεων από κύκλους της κυβέρνησης– εκείνοι που έδωσαν στον Ερντογάν μια χρυσή ευκαιρία να απευθυνθεί στο έθνος.
Ο Ερντογάν εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία για να καταγγείλει τον παλιό του σύμμαχο και σημερινό υπ’ αριθμόν ένα εχθρό του, Φετουλάχ Γκιουλέν (έναν ισλαμιστή ιδεολόγο που ζει στις ΗΠΑ), ως τον ιθύνοντα νου πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος. Επίσης, κάλεσε τον λαό να αντισταθεί στο πραξικόπημα, κατεβαίνοντας στους δρόμους και στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης.
Τη στιγμή που ο Ερντογάν προσγειωνόταν στην Κωνσταντινούπολη, η αστυνομία έμπαινε στα κτίρια της εφημερίδας μας και των τηλεοπτικών σταθμών του ομίλου μας για να συλλάβει τους στασιαστές στρατιώτες.
Υπήρξε σύγκρουση στο κτίριό μας, στη διάρκεια της οποίας ο λοχαγός τραυματίστηκε, ενώ οι σφαίρες άφησαν τα σημάδια τους στους τοίχους της Hurriyet.
Η εξουδετέρωση των πραξικοπηματιών κέρδιζε έδαφος όσο περνούσε ο χρόνος, τις πρωινές ώρες. Ο αριθμός των συλληφθέντων αξιωματικών αυξανόταν, μαζί, δυστυχώς, με τον αριθμό των θυμάτων. Τελικά, ο τουρκικός λαός είχε την αίσθηση ενός εφιαλτικού déjà vu, καθώς επέστρεφε στην ατμόσφαιρα των πραξικοπημάτων που θεωρούσε ότι ανήκε οριστικά πλέον στην Ιστορία. Το μόνο θετικό στοιχείο από αυτή την ανατριχιαστική εμπειρία ήταν η ενότητα όλων των κομμάτων της Βουλής, που αντιστάθηκαν από κοινού στην απόπειρα πραξικοπήματος και υπερασπίστηκαν τη δημοκρατία – κάτι πραγματικά σπάνιο. Τα υπόλοιπα ήταν μια σελίδα ντροπής για την Τουρκία.
*Ο Μουράτ Γετκίν είναι διευθυντής της αγγλόφωνης τουρκικής εφημερίδας Hurriyet Daily News, που ανήκει στον όμιλο Dogan, και μας έδωσε την άδεια να αναδημοσιεύσουμε αυτό το άρθρο από την τακτική του στήλη.