Ολο και περισσότεροι Αφγανοί μετανάστες επιλέγουν να γυρίσουν στην πατρίδα τους, μετά τις αρνητικές εμπειρίες και τη διάψευση των προσδοκιών που έχουν υποστεί στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, οι εθελούσιοι επαναπατρισμοί Αφγανών από χώρες της Ε.Ε. θα φθάσουν φέτος τους 4.000, θα είναι δηλαδή τριπλάσιοι απ’ ό,τι πέρυσι.
Μια άγνωστη πτυχή της διαδικασίας αυτής είναι ο εξοστρακισμός που υφίστανται όσοι επιστρέφουν στη χώρα τους, όπως περιγράφεται από τη Γερμανίδα δημοσιογράφο Φριντερίκε Μπέγκε στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine. «Οταν έμαθα ότι ο γιος μου επιστρέφει, ήμουν έξαλλη» είπε στην Μπέγκε η μητέρα του 27χρονου Τοράν, Μάρτσια Χαϊνταρί, που εργάζεται ως δασκάλα και παράλληλα ως μοδίστρα στην Καμπούλ. «Επρεπε να είχε περισσότερη υπομονή, ώστε να μπορέσει να μας στηρίξει οικονομικά». Ηταν άνοιξη του 2015 και η προοπτική της μετανάστευσης προς την Ευρώπη οδήγησε την οικογένεια Χαϊνταρί στην απόφαση να στείλει έναν γιο στη Γερμανία. Ο μικρός, ο Σουλεϊμάν, οδηγούσε ταξί, δεν είχε τελειώσει ακόμη τις σπουδές Κοινωνιολογίας, έτσι αποφασίστηκε να φύγει ο μεγάλος, αφού πουληθεί το ταξί για να βρεθούν τα 6.500 δολάρια που απαιτούσε ο διακινητής.
«Πίσω από τη μετανάστευση βρίσκονται συχνά ολόκληρες οικογένειες που τη χρηματοδοτούν» είπε στη γερμανική εφημερίδα ο απεσταλμένος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης στην Καμπούλ, Λόρενς Χαρτ.
Ο Τοράν Χαϊνταρί, που είχε σπουδάσει ψυχολογία και άφησε τη δουλειά του στην υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς, πράγματι διέσχισε το Ιράν, την Τουρκία, το Αιγαίο, την Ελλάδα και τα Βαλκάνια και έφθασε στο Βερολίνο, όπου έζησε έξι μήνες σε έναν μαζικό καταυλισμό, περιστοιχισμένος από ανθρώπους χωρίς ελπίδα. Του ήταν αδύνατο να αντέξει τη γερμανική υπηρεσία υποδοχής Lageso, το φαγητό και τον θόρυβο. Στις 11 Ιανουαρίου 2016 υπέβαλε αίτηση εθελοντικού επαναπατρισμού. Οι υπάλληλοι που τον έστειλαν πίσω με 700 ευρώ στην τσέπη τού υποσχέθηκαν ότι θα έχει βοήθεια στην αναζήτηση εργασίας στην Καμπούλ, κάτι που φυσικά δεν συνέβη.
Τώρα η οικογένειά του περιμένει απ’ αυτόν να επιστρέψει στον αδελφό του τα χρήματα, ενώ ο ίδιος έχει αποφασίσει ότι θέλει να ξαναπροσπαθήσει, προτείνοντας με κάθε σοβαρότητα στην οικογένεια να πουλήσει το σπίτι της. Η βαλκανική οδός έχει κλείσει και το κόστος της απόπειρας είναι πολύ μεγαλύτερο, κάτι που είναι γνωστό στην Καμπούλ. Η απάντηση; Αυτή τη φορά θα πάει ο μικρός.
Στην Ευρωπαϊκή Ενωση το ζήτημα συζητείται από διαφορετικές σκοπιές. Η μία είναι να προστεθούν στους εθελοντικούς επαναπατρισμούς και οι υποχρεωτικές απελάσεις δεκάδων χιλιάδων Αφγανών που κρίνεται ότι δεν προέρχονται από εμπόλεμη περιοχή της χώρας. Ο υπουργός Προσφύγων της χώρας, Χοσαΐν Αλεμί Μπαλκί, έχει αρνηθεί τις απελάσεις, δηλώνοντας ότι τα αεροσκάφη που φέρνουν στη χώρα απελαθέντες δεν θα λαμβάνουν άδεια προσγείωσης.
«Εξαιτίας αυτής της στάσης του», αναφέρει το γερμανικό δημοσίευμα, «είναι πολύ αγαπητός στον αφγανικό πληθυσμό». «Παρ’ όλα αυτά», σημειώνει η Μπέγκε, «η πίεση της Ε.Ε. αυξάνεται, καθώς στα μέσα Οκτωβρίου θα διεξαχθεί στις Βρυξέλλες μια σημαντική διάσκεψη διεθνών δωρητών για το Αφγανιστάν». Εκεί, το μέλλον των μεταναστών θα κριθεί με γνώμονα τα χρήματα που θα λάβει η κυβέρνηση της Καμπούλ.