Ενα «δάσος» από αγάλματα στην ΠΓΔΜ

Ενα «δάσος» από αγάλματα στην ΠΓΔΜ

3' 29" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μέρα μεσημέρι στην κεντρική πλατεία της πόλης των Σκοπίων μία ομάδα Γιαπωνέζων τουριστών ξεναγείται στα αξιοθέατα. Την ακολουθούμε. Η ξεναγός μιλάει με ρυθμούς πολυβόλου στην προσπάθειά της να προλάβει να τους εξηγήσει τι είναι όλοι αυτοί οι μπρούντζινοι ανδριάντες, με έφιππες και πεζές φιγούρες, που στέκουν στα πεζοδρόμια και τις γέφυρες, σε πυκνότητα που οι διερχόμενοι να δυσκολεύονται να βρουν χώρο να περπατήσουν. Γκότσε Ντέλτσεφ, Τσέντο, «βαρκάρηδες της Θεσσαλονίκης», ονόματα που τους αραδιάζει η συμπαθέστατη, δεν τους λένε τίποτα. Κάποιοι φωτογραφίζονται στον ανδριάντα του καβαλάρη Μεγάλου Αλεξάνδρου, μερικοί βγαίνουν σέλφι με φόντο δύο αντίγραφα αρχαίας γαλέρας που λειτουργούν ως εστιατόρια στην κοίτη του Βαρδά­ρη, άλλοι χαζεύουν μια υπερμεγέθη γύψινη ρωμαϊκή ασπίδα και μετά, βαριεστημένοι οι περισσότεροι, αράζουν στα πανέμορφα καφέ της όχθης. Δύσκολα θα άντεχαν μια τόσο εξοντωτική ξενάγηση σ’ αυτό το «δάσος» από ανθρώπινες φιγούρες από χαλκό και κασσίτερο, που έχει φυτέψει και «καλλιεργεί» ο πρωθυπουργός Γκρούεφσκι, σ’ ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο εξαρχαϊσμού που ως στόχο έχει να επιβάλει από τα πάνω «μακεδονική συνείδηση» στον πληθυσμό. Μόνο πάνω σε μία από τις πέτρινες γέφυρες του Βαρδάρη, απέναντι από το αρχαιολογικό μουσείο, μέτρησα 34 ανδριάντες…

«Και πού είσαι ακόμα, έχουμε και συνέχεια…», μου λέει αργότερα στο καφέ του Φούφο, ένα παλαιό στέκι πολιτικών δημοσιογράφων, διανοουμένων στην πρώην πλατεία «Μάρσαλ Τίτο» και νυν «Μακεδονίας», πρώην διπλωμάτης, όταν τον ρωτάω μέχρι πού θα πάει αυτός ο παροξυσμός με τα αγάλματα.

Από την άλλη όχθη του Βαρδάρη, μου εξηγεί, και ως απάντηση στον εξαρχαϊσμό του Γκρούεφσκι, οι Αλβανοί κάνουν «ρελάνς», ανεγείροντας ανδριάντες του Σκεντέρμπεη, του Ισά Μπολετίνι και άλλων δικών τους ηρώων, υψώνουν σύμβολά τους, κ.ά. «Οι Αλβανοί είχαν έτοιμα τρία αγάλματα, τα οποία είχαν χυτευθεί στην Ιταλία και την επομένη των πλημμυρών τα τοποθέτησαν αμέσως», εξηγεί και αναφερόμενος στον Γκρούεφσκι προσθέτει:

«Τώρα σχεδιάζει να εγκαταστήσει στο κέντρο της πόλης έναν θεόρατο πανοραμικό τροχό κατά τα πρότυπα του Λονδίνου για να βλέπει ο κόσμος τα αγάλματά του από πάνω καθώς επίσης και ένα “παραδεισένιο πάρκο”, όπως το έχει ονομάσει. Τα 30 εκατ. ευρώ που θα κοστίσουν θα μπορούσαν να διατεθούν για την αποκατάσταση των ζημιών από τις πλημμύρες. Δεν το κάνει, όμως, παρά το ότι πολλοί φωνάζουν γι’ αυτό…».

Οι πρόσφατες καταρρακτώδεις βροχές «έπνιξαν» την πόλη των Σκοπίων –πνίγηκαν 21 άνθρωποι–, τραγωδία που αποδόθηκε, εν πολλοίς, στις κατασκευαστικές παρεμβάσεις για τον συνωστισμό σε μια σχετικά μικρή έκταση δεκάδων ανδριάντων και άλλων κτισμάτων, που αλλοίωσαν την πολεοδομική αρχιτεκτονική και κατέστησαν σημαντικά τμήματά της ευάλωτα σε ακραίες νεροποντές. Περιοδικό των Σκοπίων δημοσίευσε πλάι πλάι φωτογραφίες από τα αγάλματα και τους πλημμυρισμένους δρόμους και έγραψε: «Αυτά φτιάξαμε, αυτά πάθαμε…».

Σε ένδειξη αποδοκιμασίας για το σχέδιο «Σκόπια 2014», διά του οποίου αλλοίωσε το αρχιτεκτονικό προφίλ της πόλης, οι χιλιάδες νέοι, που τους περασμένους μήνες κατασκήνωσαν στο κέντρο διαμαρτυρόμενοι για τον αυταρχισμό και τη διαφθορά της κυβέρνησης και του ιδίου του Γκρούεφσκι, πετούσαν μπογιές στα αγάλματα και τα δημόσια κτίρια.

«Είναι στιγμές που νομίζεις ότι στην πλατεία και τις γέφυρες οι μπρούντζινοι άνθρωποι στους ανδριάντες είναι περισσότεροι από τους κανονικούς που κυκλοφορούν στο κέντρο», μας λέει ο συνομιλητής μας και τονίζει:

«Τον Γκρούεφσκι δεν τον ενδιαφέρει η αισθητική, δεν δίνει δηνάριο για ότι το αρχιτεκτονικό πρόσωπο του ιστορικού κέντρου αλλάζει δραματικά και δεν δένει, πλέον, αρμονικά με το οικιστικό σύνολο της πόλης όπως αυτό διαμορφώθηκε από Ιάπωνες και δικούς σας (σ.σ.: Δοξιάδης) πολεοδόμους και μηχανικούς έπειτα από τον μεγάλο σεισμό. Είναι ψιλά γράμματα αυτά. Με τα αγάλματα κάνει πολιτική, ενισχύει το πατριωτικό του προφίλ, δυναμώνει την εκλογική του πελατεία, ασκεί εξουσία. Ξέρει καλά το παιγνίδι, χαρακτήρισε προδότες του έθνους όσους τόλμησαν να φωνάξουν γι’ αυτό το οικιστικό ανοσιούργημα. Τώρα μπήκαν στον χορό και οι Αλβανοί. Ο Αχμέτι και οι άλλοι βλέποντας ότι οι ανδριάντες φέρουν ψήφους στον Γκρούεφσκι, στήνουν και αυτοί από την άλλη όχθη τους δικούς τους ήρωες και έχουμε, έτσι, ένα γαϊτανάκι αγαλμάτων που φουντώνει εθνικισμούς. Και αυτό ίσως είναι και το πιο επικίνδυνο».

Ενας ντόπιος αρχιτέκτονας κάνει λόγο για χαμένη ευκαιρία να γίνουν τα Σκόπια μια σύγχρονη πόλη. «Απ’ όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τα Σκόπια είχαν τους περισσότερους ανεκμετάλλευτους χώρους. Προσφέρονταν λοιπόν για πειράματα μοντερνισμού, ήταν μια ευκαιρία να γίνουν μια σύγχρονη πόλη· η οποία όμως χάθηκε από τη στιγμή που κατέλαβε όλους τους χώρους και τους φλόμωσε με θηριώδη κτίρια και αγάλματα».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή