ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Μέσα σε ένα αρνητικά φορτισμένο κλίμα μεταξύ Αγκυρας και Βρυξελλών, με την Ε.Ε. να αναφέρει ακόμα και το ενδεχόμενο να διακόψει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεκαετιών με την Τουρκία, δημοσιεύθηκε χθες η έκθεση προόδου της ενταξιακής της πορείας. Μιλώντας χθες στην Κωνσταντινούπολη, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν καταφέρθηκε με αυστηρή γλώσσα κατά των Ευρωπαίων, λέγοντας: «Μας λένε χωρίς να αισχύνονται ότι η Ε.Ε. πρέπει να αναθεωρήσει τη διαπραγμάτευσή της με την Τουρκία. Μας λένε ότι τα 3 εκατ. πρόσφυγες στη χώρα μας αποτελούν πρόβλημα. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι ότι αν οι διαπραγματεύσεις ναυαγήσουν, θα ανοίξουμε τις πύλες. Και τι θα γίνει τότε με αυτά τα τρία εκατομμύρια; Αυτός είναι ο φόβος τους και γι’ αυτό αδυνατούν να καταλήξουν».
«Κάθε άλλο παρά αντικειμενική» χαρακτήρισε την έκθεση η Αγκυρα διά στόματος υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ομέρ Τσελίκ. «Υπάρχουν σημεία στην έκθεση που κάθε άλλο παρά αντικειμενικά είναι. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια έκθεση που απέχει πολύ από το να είναι εποικοδομητική και να προσφέρει διεξόδους προόδου», σχολίασε ο κ. Τσελίκ.
Παρότι η έκθεση είναι η πιο επικριτική που έχει γραφτεί ποτέ όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις και το κράτος δικαίου στην Τουρκία, στις Βρυξέλλες αποφεύγουν ακραίες ενέργειες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα στη συμφωνία για το προσφυγικό, η οποία «κρέμεται από μία κλωστή», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος διπλωμάτης στην «Κ».
Η έκθεση αναφέρει για πρώτη φορά οπισθοδρόμηση αντί για βελτίωση της κατάστασης στην Τουρκία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για την υπαναχώρηση των μεταρρυθμίσεων στους τομείς του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών ελευθεριών, στην ελευθερία του Τύπου, στο δικαστικό σύστημα και γενικότερα στον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία στη χώρα. Ομως, ακριβώς επειδή η συμφωνία στο προσφυγικό με την Τουρκία είναι τόσο σημαντική για την Ε.Ε., στην έκθεση δεν υπάρχει καμία ιδιαίτερα αρνητική συνέπεια στην Αγκυρα εκτός του ότι η Επιτροπή δεν εισηγείται άνοιγμα νέων κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.
Ο αρμόδιος επίτροπος για τη διεύρυνση της Ε.Ε., Γ. Χαν, δήλωσε χθες στο Reuters ότι «η Τουρκία σίγουρα δεν βαδίζει προς μία ευρωπαϊκή κατεύθυνση» και ότι οι δημοκρατικές αρχές οποιασδήποτε χώρας θέλει να γίνει μέλος της Ε.Ε. δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. «Η Τουρκία ως υποψήφιο μέλος της Ε.Ε. πρέπει να δεχθεί ότι εφαρμόζουμε τα υψηλότερα πρότυπα… Αν δεν θέλουν να το αποδεχθούν, τότε θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες», είπε ο κ. Χαν.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το μη άνοιγμα περαιτέρω κεφαλαίων, ο κ. Χαν είπε ότι πριν από λίγους μήνες πίστευε ότι αν άνοιγαν κάποια νέα κεφάλαια στις διαπραγματεύσεις αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως κίνητρο για την Αγκυρα. «Αυτό, όπως φαίνεται, δεν ισχύει. Δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για νέα κεφάλαια», είπε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την έκθεση, μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου, η κυβέρνηση κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και σταμάτησε να παρέχει μια σειρά από θεμελιώδη δικαιώματα που προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Την προσεχή Δευτέρα θα κληθούν να συζητήσουν τη δραματική επιδείνωση της κατάστασης της Τουρκίας στους παραπάνω τομείς οι 28 υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε., αλλά και κατά πόσον θα μπορούσε να ληφθεί απόφαση για διακοπή των ενταξιακών συζητήσεων, σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη. Η συζήτηση δεν αναμένεται να είναι εύκολη με τα κράτη-μέλη να είναι διχασμένα, καθώς μία τέτοια δραστική κίνηση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την πολύ σημαντική συμφωνία για το προσφυγικό Ε.Ε. – Τουρκίας, που έχει περιορίσει δραματικά τις προσφυγικές ροές προς τα ελληνικά νησιά.
Τη Δευτέρα ο κ. Γιούνκερ έστειλε μία προσωπική προειδοποίηση στον Τούρκο πρόεδρο κ. Ερντογάν, λέγοντάς του πως η Αγκυρα θα είναι υπεύθυνη αν δεν προχωρήσει η απελευθέρωση των θεωρήσεων για την Τουρκία, καθώς δεν θα έχει σεβαστεί το σύνολο των ευρωπαϊκών κριτηρίων. Η παροχή βίζας σε Τούρκους πολίτες ήταν ένα από τα ανταλλάγματα που πρόσφερε η Ε.Ε. στην Αγκυρα για να περιορίσει τις προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη.