Το αποτέλεσμα μιας εκλογικής αναμέτρησης μπορεί να προκύπτει από διάφορες εξελίξεις, όπως για παράδειγμα από ένα τσουνάμι ψήφων στο σύνολο της επικράτειας υπέρ του ενός από τους δύο αντιπάλους. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν συνέβη αυτό. Η συμμετοχή στις κάλπες ήταν περίπου στο ίδιο επίπεδο με αυτή των προηγούμενων εκλογών.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον, ο Ντόναλντ Τραμπ κατέγραψε στο σύνολο της επικράτειας τον ίδιο, πάνω – κάτω, αριθμό ψήφων με τους δύο προηγούμενους ηττημένους υποψηφίους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, τον Μακ Κέιν το 2008 και τον Μιτ Ρόμνεϊ το 2012. Αντίθετα, η Χίλαρι έλαβε περίπου 5 εκατομμύρια λιγότερες ψήφους από τον Ομπάμα το 2012 και 9 εκατομμύρια λιγότερες σε σχέση με τον Ομπάμα το 2008.
Αυτό αποτυπώθηκε σε κρίσιμα πεδία μαχών. Στην πολιτεία του Γουισκόνσιν, για παράδειγμα (10 εκλέκτορες), με έντονη παρουσία της λευκής εργατικής τάξης, η Κλίντον έχασε μόλις για 1% (47,9%-46,9%) και η πολιτεία πέρασε στους Ρεπουμπλικανούς πρώτη φορά από το 1984. Ομως ο Τραμπ δεν παρουσίασε καμία ουσιαστική άνοδο σε σχέση με τους υποψηφίους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος του 2012 ή του 2008. Αντίθετα, ήταν η Κλίντον που πήρε περίπου 220.000 ψήφους λιγότερες σε σχέση με τον Ομπάμα, χάνοντας έτσι μια «δική της» πολιτεία.
Ομως ας μην θεωρούμε πως απλώς ο Τραμπ νίκησε επειδή αξιοποίησε την αδυναμία της Κλίντον να μεταφέρει στη δική της κάλπη την εκλογική βάση του Ομπάμα. Σε κρίσιμα «swing states» ο Τραμπ έδειξε ισχυρές ανοδικές τάσεις. Στην πολυ-συζητημένη για τη σημασία της πολιτεία της Φλόριντα (29 εκλέκτορες), όπου ο Τραμπ νίκησε με 1,3% διαφορά, και οι δύο υποψήφιοι επέδειξαν ισχυρές δυνατότητες κινητοποίησης ψηφοφόρων. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος έλαβε περίπου 500.000 ψήφους περισσότερες από όσες είχαν λάβει οι προηγούμενοι δύο Ρεπουμπλικανοί υποψήφιοι. Και η Χίλαρι, όμως, κέρδισε 200.000 περισσότερες ψήφους από όσες ο Ομπάμα το 2012. Στην Πενσιλβάνια (20 εκλέκτορες), όπου η Κλίντον έχασε με μία μονάδα διαφορά (48,8% – 47,6%), ο Τραμπ είχε επίσης σημαντική άνοδο, περίπου 250 χιλιάδων ψήφων. Εκεί αξιοποίησε την πτώση της Κλίντον, η οποία θα αρκούσε να λάβει τις ίδιες ψήφους με τον Ομπάμα για να κερδίσει. Στο Μίσιγκαν (16 εκλέκτορες), άλλη μία περιοχή με σημαντική παρουσία της λευκής εργατικής τάξης, η διαφορά κρίθηκε σε 0,3% των ψήφων (47,6% – 47,3%). Ο Τραμπ κέρδισε 150.000 ψήφους περισσότερες σε σχέση με τον Ρόμνεϊ και η Κλίντον έλαβε 300.000 λιγότερες σε σχέση με τον Ομπάμα το 2012 .
Συμπερασματικά, περισσότερο από τη δυναμική του Τραμπ, ήταν η αδυναμία της Κλίντον να πείσει ένα μεγάλο κομμάτι της εκλογικής βάσης του Δημοκρατικού Κόμματος, που αποτέλεσε τον καθοριστικό παράγοντα του αποτελέσματος. Ομως δεν πρέπει να υποτιμήσουμε την ικανότητα κινητοποίησης ψηφοφόρων που επέδειξε ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος. Η στόχευση από την αρχή της εκστρατείας στα αρνητικά αισθήματα της λευκής εργατικής τάξης απέδωσε καρπούς, καθώς διεύρυνε την εκλογική βάση των Ρεπουμπλικανών σε κρίσιμες για το αποτέλεσμα πολιτείες.
*Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.