ΛΟΝΔΙΝΟ. Ο διευθυντής της Europol, Ρομπ Γουεϊνράιτ, δήλωσε χθες ότι η υπηρεσία του θα ανοίξει τον φάκελο του ναυαγίου της 9ης Απριλίου 2016, έπειτα από έρευνα του πρακτορείου Reuters και της εκπομπής Newsnight του BBC, η οποία αποκάλυψε ότι δεν έχει υπάρξει διερεύνηση της τραγωδίας από τις Αρχές. Το ναυάγιο της 9ης Απριλίου 2016 έχει σχεδόν σβηστεί από τη συλλογική μνήμη – παρότι σε αυτό χάθηκαν περίπου 500 άνθρωποι.
Η έρευνα διαπίστωσε ότι κανένα νομικό σύστημα, καμία αστυνομική υπηρεσία, καμία αρχή, εθνική ή διεθνής, δεν έχει ερευνήσει το συμβάν – πολύ περισσότερο, δεν έχουν καταλογιστεί ευθύνες. Στο ναυάγιο χάθηκαν 190 άνθρωποι από τη Σομαλία, 150 από την Αιθιοπία και 85 από το Σουδάν, τη Συρία και άλλες χώρες.
Μόλις 37 άνθρωποι επέζησαν και διηγήθηκαν τι συνέβη. Αιγυπτιακό αλιευτικό, φορτωμένο με πρόσφυγες και μετανάστες ανετράπη την ώρα που οι διακινητές φόρτωναν σε αυτό περισσότερους ανθρώπους, ενώ ήδη βρισκόταν στα ανοικτά. Εξι ημέρες αργότερα, οι επιζώντες έφθασαν στην Ελλάδα και ανέφεραν ότι οι διακινητές εγκατέλειψαν το σημείο, αφήνοντας 100 ανθρώπους στη θάλασσα.
Μιλώντας στο Reuters και το BBC, ο Γουεϊνράιτ είπε ότι η υπηρεσία του «θα επανεξετάσει» το θέμα, καθώς «δεν υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις». «Ισως υπήρξε ένα κενό στη συλλογική απάντηση της Ευρώπης», πρόσθεσε. Το σκάφος κατευθυνόταν προς την Ιταλία, η οποία δεν διενήργησε έρευνες. Οι επιζώντες έφθασαν στην Ελλάδα, που δεν ερεύνησε το θέμα. Ο Frontex, το NATO και η ευρωπαϊκή ναυτική δύναμη Μεσογείου, που περιπολούν στη Μεσόγειο, ακολούθησαν την ίδια τακτική. Η UNCHR πήρε συνεντεύξεις από τους επιζώντες, αλλά δεν προχώρησε σε έρευνες. Ολες οι παραπάνω χώρες και οργανισμοί υποστήριξαν ότι το ναυάγιο δεν συνέβη στην περιοχή της ευθύνης τους, ενώ η UNCHR υπενθύμισε ότι δεν έχει αστυνομικά καθήκοντα.
Στην Αίγυπτο, το μόνο σχόλιο του δικαστή Χαλέντ αλ Νασάρ, που είναι βοηθός του Αιγύπτιου υπουργού Δικαιοσύνης, ήταν ότι η χώρα μόλις ψήφισε νόμο κατά της λαθραίας διακίνησης ανθρώπων. «Αν αποδειχθεί ότι έγινε έγκλημα, η Αίγυπτος δεν θα διστάσει να προχωρήσει στις απαραίτητες έρευνες και να φέρει τους υπαιτίους στη Δικαιοσύνη», είπε.
Οι νεκροί της 9ης Απριλίου δεν είναι οι μόνοι. Συνολικά, 4.663 άνθρωποι πνίγηκαν φέτος προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο. Οι περισσότεροι είχαν ως αφετηρία τη Λιβύη, αλλά, όπως διαπίστωσε η δημοσιογραφική έρευνα, οι ναυαγοί της 9ης Απριλίου είχαν σαλπάρει από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, πληρώνοντας περίπου 2.000 δολάρια έκαστος, με την ελπίδα ότι θα φθάσουν στην Ιταλία.
Το Σάββατο 9 Aπριλίου στις 2 το πρωί και ενώ το αλιευτικό βρισκόταν εν πλω, μάλλον σε διεθνή ύδατα, με 300 ανθρώπους, οι διακινητές οδήγησαν σε αυτό βάρκα με άλλους 200. Οταν κάποιοι επιβιβάστηκαν και το αλιευτικό άρχισε να γέρνει προς τη βάρκα, οι επιβαίνοντες μετακινήθηκαν προς την αντίθετη πλευρά για να υπάρξει ισορροπία, αλλά η μετακίνηση ήταν πολύ απότομη και το αλιευτικό αναποδογύρισε. Τότε, η βάρκα έφυγε, αφήνοντας 100 ανθρώπους να πνιγούν. Ο Αιθίοπας Μουάζ Αγίμο έχασε από τα χέρια του τη γυναίκα και την κόρη του, αλλά κατόρθωσε να επιστρέψει κολυμπώντας στη βάρκα και να ανέβει. Βοήθησε άλλους δύο, αλλά μετά ένας από τους διακινητές τον απείλησε με μαχαίρι για να σταματήσει και η βάρκα απομακρύνθηκε. Εν συνεχεία, οι διακινητές εγκατέλειψαν τη βάρκα με τους 37 και τους έδωσαν εντολή, αν διασωθούν, να πουν στις Αρχές ότι είχαν φύγει από τη Λιβύη, όχι από την Αίγυπτο. Η διαφορά είναι σημαντική, γιατί στη μία περίπτωση πρόκειται για αποτυχημένο κράτος και στην άλλη για αστυνομικό κράτος στο οποίο τα πάντα γίνονται αντιληπτά από τις Αρχές.