Ο κόσμος του διασημότερου ρεπόρτερ στο Παρίσι

Ο κόσμος του διασημότερου ρεπόρτερ στο Παρίσι

3' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με είχαν προειδοποιήσει: η τεράστια ουρά ξεκινούσε από τα σκαλιά του μεγαλοπρεπούς Grand Palais και έφθανε μέχρι το Champs Elysee, διχαλωτή και πολύχρωμη από τα σκουφάκια των παιδιών. Τετράωρη αδημονία – τόσο περίπου διαρκεί η αναμονή για την είσοδο στην αναδρομική έκθεση-αφιέρωμα στον Ερζέ, τον θρυλικό δημιουργό του Τεντέν. Ηλικιωμένοι και μωρά, εικονογράφοι στις επάλξεις, κομψές Παριζιάνες και τουρίστες περιμένουν υπομονετικά στη βροχή. Η διπλανή πτέρυγα του παλατιού φιλοξενεί τον «Γκογκέν στην Πολυνησία», αλίμονο, οι Παριζιάνοι επιμένουν ευρωπαϊκά: ο Τεντέν αντανακλά εξάλλου την ψυχή της «σκοτεινής ηπείρου» μας, συναρπαστικής και διφορούμενης. Ιδού ο κόσμος του διασημότερου ρεπόρτερ όλων των εποχών!

Η προσωπικότητα του ίδιου του Ερζέ, κατά κόσμον Ζορζ Ρεμί, υπήρξε αμφιλεγόμενη. Κατηγορήθηκε για φιλοναζιστική δραστηριότητα, εξαιτίας της συνεργασίας του με έντυπα προσφιλή στο καθεστώς. Ο βίος και η πολιτεία του Ρεμί και του Τεντέν μπλέκονται και συμπλέκονται, εξακολουθώντας να εγείρουν συζητήσεις.

Νέον καλλιγραφικά γράμματα, σαν βιτρίνα μεσοπολεμικού μαγαζιού, μας υποδέχονται στο φουαγιέ. Η περιήγηση στην «Γκαλερί του Ερζέ» ξεκινάει με μια συνέντευξη του φιλοσόφου Michel Serres για τον Τεντέν – οι περισσότεροι την προσπερνούν, βιαστικοί να δούνε από κοντά τα έργα. Αγγλική μετάφραση δεν υπάρχει σε καμιά προθήκη, ο κόσμος περιφέρεται με τεράστια ακουστικά audio translation, κοντοστέκεται μπροστά στις σελίδες με τα προσχέδια, τα πρώιμα story boards. Πρόχειρα σκίτσα με στυλό, κινητικά και γεμάτα αμεσότητα, σημειώσεις για τους χαρακτήρες, η αναζήτηση της ροής.

Ο ρυθμός, η εξαιρετική σύνθεση της ιστορίας υπήρξαν, εξάλλου, από τα βασικά ατού του Τεντέν. Τον παρατηρούμε πρώτη φορά «γυμνό», αδρές γραμμές μολυβιού τονίζουν το τσουλούφι και τη στάση του σώματός του. Τα παιδάκια βαριούνται, θέλουν λεπτομέρειες, χρώμα και φως, τον Τεντέν όπως τον ξέρουν.

Η έκθεση αγγίζει όλες τις πτυχές της πολύπλευρης δραστηριότητας του καλλιτέχνη: τονίζεται, για πρώτη φορά, η συμβολή του στα γραφιστικά τεκταινόμενα της δεκαετίας ’60, την εποχή που άνθιζε η op art. Φωτίζεται η απόπειρά του να ασχοληθεί με τη σύγχρονη τέχνη – δεσπόζει το πορτρέτο του Ρεμί φιλοτεχνημένο από τον Αντι Ουόρχολ. Βλέπουμε τα πρώτα σχέδια με χρώμα του Τεντέν, την αγωνία του καλλιτέχνη να παρουσιάσει την γκάμα διακριτική και λεπτή, μια νέα σοφιστικέ γλώσσα απέναντι στην φανταχτερή παλέτα που προτιμούσαν οι προκάτοχοι του. Δίπλα κρέμονται οι διαφορετικές σειρές κόμικ που δημιούργησε, οι Jo, Zette et Jocko, οι Quick & Flupke.

Στον πυρήνα της έκθεσης βρίσκεται, φυσικά, ό,τι σχετίζεται με τον Τεντέν: ένας τεράστιος τοίχος καλυμμένος από άκρη σε άκρη με εκδόσεις από όλο τον κόσμο, μογγολικές, εσκιμώικες, κινεζικές (και υπέροχες ελληνικές). Οι περισσότεροι θέλουν να ακουμπήσουν τις πολύχρωμες πλακέτες, ενώ στον μαύρο θάλαμο προβάλλονται τα πρώτα έγχρωμα τηλεοπτικά φιλμάκια Τεντέν, ένα χάρμα οφθαλμών, με τους Ντιπόν και Ντιπόν να διαθλώνται σε ψυχεδελικά prints.

Ταπετσαρίες τυλιγμένες με εξώφυλλα εφημερίδων του ’40, γιγάντιες φωτογραφίες με ανυπόμονα μικρά Βελγόπουλα έξω από τα ψιλικατζίδικα, εν αναμονή του νέου τεύχους. Ο Τεντέν αποτελεί, φυσικά, την επιτομή του ψυχροπολεμικού συμβόλου: εξώφυλλα από τις περιπέτειές του με βίαιους Αραβες (οι Γάλλοι κοντοστέκονται, βγάζουν σέλφι, τα πρόσωπα των Ταλιμπάν διαγράφονται τρομακτικά δίπλα στον αδυνατούλη, πολυμήχανο ρεπόρτερ που τους κατατροπώνει). Ισως εκεί να βρίσκεται και το μυστικό του Τεντέν, στο πονηρό χαμόγελο, στο ατίθασο τσουλούφι-ομπρέλα, που κρύβει από κάτω όλες τις δόλιες του πλευρές. Μπορεί, άραγε, να τον δει κανείς σαν σκοτεινό ήρωα;

Πολλοί παρομοιάζουν τον Τεντέν με τον Τζέιμς Μποντ ως την άλλη, «κωμική» όψη του φλεγματικού ψυχροπολεμικού κοσμοπολιτισμού. Το εντυπωσιακότερο σημείο του αφιερώματος εξερευνά αυτήν τη σχέση: μια σκοτεινή αίθουσα, με μακέτες από gadgets αυτοκινήτων, τουρμπίνων και πυραύλων που ενέπνευσαν τον Ερζέ για τις κατασκοπικές περιπέτειες του ήρωά του. Η έναστρη οροφή λάμπει και ο Τεντέν, ψηφιακός αστροναύτης, αιωρείται στους τοίχους, το ταβάνι και το πάτωμα. Μαγική ατμόσφαιρα, τα παιδάκια προσπαθούν να αγγίξουν την άυλη φιγούρα που φωσφορίζει ανάμεσα στα πόδια τους, ζουλώντας τις μύτες τους στο πάτωμα.

Πλησιάζοντας προς την έξοδο, σουλατσάρουμε στο πλακόστρωτο-προσομοίωση γαλλικού βουλεβάρτου. Στον τοίχο οι ήρωες του Ερζέ κρατούν τεράστια πλακάτ με ευχές, «καλά Χριστούγεννα», «ελευθερία-αδερφοσύνη-ισότητα». Οι πονηροί Γάλλοι έβγαλαν και την τέχνη του Ερζέ «στους δρόμους», διυλίζοντας σε έναν χαρισματικό αλλά συντηρητικό δημιουργό στοιχεία από την επαναστατική ατμόσφαιρα της Rive Gauche. Οι επισκέπτες ρίχνουν ένα γρήγορο βλέμμα προσπερνώντας τους, ενώ τρέχουν στο κατάστημα του μουσείου. Γεμίζουν τις σακούλες με τα πρωτότυπα memorabilia. Κεφάλαιο – γαλλικός Μάης σημειώσατε 1.

Εφθασα στο μετρό με ερωτήματα: Είναι ο Τεντέν ο κατεξοχήν Ευρωπαίος ήρωας; Χαρισματικός, έξυπνος, εφευρετικός, αλλά ταυτόχρονα συντηρητικός, αδύναμος να προσαρμοστεί στα δεδομένα μιας εποχής που αλλάζει; Επόμενη στάση η γκαλερί Martine Gossieaux, και η καινούργια της φουάρ για τη συνεργασία Sempe – Goscinny, που ο Ερζέ θεωρούσε βασικούς ανταγωνιστές του. Μια χαρισματική φουρνιά κόμικ δημιουργών, διαφορετικών ιδεολογικών προελεύσεων, καραδοκεί επίκαιρη και πάλλουσα. Ο λεπταίσθητος αυτοσαρκασμός τους ίσως να λείπει από τον καιρό μας τελικά. Ή, όπως θα έλεγε (μεθυσμένος) και ο Κάπτεν Χάντοκ, «Δεν είναι πρόβλημα τα γηρατειά. Απλώς πρέπει να ζήσεις αρκετά για να σου συμβούν».

​​Herge, Grand Palais exhibition, μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2017.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή