Νέους τριγμούς στη σχέση με την Κίνα προκαλούν οι χθεσινές δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ σε τηλεοπτική εκπομπή ότι οι ΗΠΑ δεν είναι απαραίτητο να παραμείνουν προσκολλημένες στην παραδοσιακή θέση της αμερικανικής διπλωματίας σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ταϊβάν.
Συγκεκριμένα, ο Τραμπ τοποθετήθηκε υπέρ της ανεξάρτητης επικοινωνίας με την κυβέρνηση στης Ταϊβάν, απορρίπτοντας εν μέρει την διαχρονική πολιτική των ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία η Ταϊβάν είναι τμήμα της «Μίας Κίνας».
Κατά την άποψη των αναλυτών η θέση αυτή του Τραμπ, θέτει σε αμφισβήτηση την αμερικανική εξωτερική πολιτική 40 ετών, ενώ είναι ενδεχόμενο να εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Στη συνέχεια ο Τραμπ άσκησε γενικευμένη κριτική απέναντι στη συναλλαγματική πολιτική που ακολουθεί η Κίνα, στις δραστηριότητες που έχει στη Νότια Σινική Θάλασσα, αλλά και στη στάση ανοχής που τηρεί έναντι της Βόρειας Κορέας, καταλήγοντας και στο φλέγον θέμα της πολιτικής της «Μίας Κίνας».
Σε συνέντευξή του την Κυριακή στο «Fox News Sunday», ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε χαρακτηριστικά: «Καταλαβαίνω πλήρως την πολιτική της “Μίας Κίνας”, αλλά δεν βλέπω τον λόγο για τον οποίο θα πρέπει να μας δεσμεύει, εκτός κι αν καταλήξουμε σε συμφωνία για άλλα θέματα, μεταξύ αυτών και το εμπόριο».
Μετά τις χθεσινές δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, αξιωματούχος του Λευκού Οίκου τόνισε ότι η διακυβέρνηση Ομπάμα εμμένει στις θέσεις που έχει εκφράσει για το ζήτημα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ ανακινεί το θέμα της Ταϊβάν. Στις 2 Δεκεμβρίου είχε αποδεχθεί τηλεφώνημα από την πρόεδρο της Ταϊβάν, με την οποία συνομίλησε για αρκετή ώρα, κάτι που εξόργισε το Πεκίνο και οδήγησε σε οξεία διπλωματική κρίση μεταξύ των χωρών. Μάλιστα ο Τραμπ είχε ευχαριστήσει την πρόεδρο για το τηλεφώνημά της και μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο Twitter, ενώ μετά την αντίδραση του Πεκίνου είχε σχολιάσει: «Ενδιαφέρον πως οι ΗΠΑ πωλούν στην ΤαΪβάν στρατιωτικό εξοπλισμό αξίας δισεκατομμυρίων, αλλά εγώ δεν θα έπρεπε να αποδεχθώ μία κλήση για συγχαρητήρια».
Interesting how the U.S. sells Taiwan billions of dollars of military equipment but I should not accept a congratulatory call.
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) December 3, 2016
Ο Τραμπ κατά τη χθεσινή του συνέντευξη, αναφέρθηκε και στο εν λόγω τηλεφώνημα λέγοντας: «Δεν επιθυμώ η Κίνα να μου υπαγορεύει τι θα κάνω κι αυτό ήταν ένα τηλεφώνημα για μένα. Ήταν μια ευγενική τηλεφωνική συνομιλία. Σύντομο. Και γιατί κάποια άλλη χώρα να έχει λόγο στα ποια τηλεφωνήματα θα δέχομαι; Η άρνησή μου να μιλήσω στο τηλέφωνο, νομίζω ότι θα ήταν αγένεια».
Ο Τραμπ, μετά την προεδρική εκλογή του εξακολουθεί να ασκεί κριτική στην Κίνα, παρά το γεγονός ότι τάσσεται υπέρ της αναβάθμισης των διμερών σχέσεων.
Πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι προφανώς ο Τραμπ επιδιώκει σύσφιξη των σχέσεων αλλά σε ένα νέο πλαίσιο, όπου η υποστήριξη των ΗΠΑ στην πολιτική της «Μίας Κίνας» δε θα είναι διπλωματικά δεδομένη, αλλά θα αποτελεί αποτέλεσμα μιας νέας διμερούς συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών, η οποία πιθανότατα θα συμπεριλαμβάνει και επανεξέταση των διμερών εμπορικών σχέσεων.
Αντιδράσεις από το Πεκίνο
Η Κίνα δήλωσε πως «προβληματίζεται έντονα» σχετικά με τις τελευταίες δηλώσεις Τραμπ, προσθέτοντας πως «η πολιτικής της "Μίας Κίνας" είναι κρίσιμη για τη διατήρηση των σχέσεων των δύο χωρών».
«Η πολιτική της "Μίας Κίνας" είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των διπλωματικών σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας για χρόνια», δήλωσε ο εκπρόσωπος τύπου του κινέζικου ΥΠΕΞ, Τζένγκ Σουάνγκ, αφήνοντας παράλληλα να εννοηθεί πως οι σχέσεις με τις ΗΠΑ θα περάσουν βαθιά κρίση σε περίπτωση που οι Ηνωμένες Πολιτείες επανεκκινήσουν τις διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν.
«Εάν η Ουάσιγκτον παραβιάσει αυτήν την δέσμευση, δεν θα τίθεται πλέον θέμα υγιούς και κανονικής ανάπτυξης των σινο-αμερικανικών σχέσεων, ούτε διμερούς συνεργασίας σε σημαντικούς τομείς», προειδοποίησε ο Σουάνγκ.
Αντιδράσεις υπήρξαν και από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, καθώς η έκδοση ταμπλόιντ «The Global Times» που εκδίδεται από την εφημερίδα «People's Daily» του κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, σε σχόλιο της χαρακτήρισε τον Τραμπ «αγαθό σαν παιδί στα ζητήματα διπλωματίας», τονίζοντας ότι η πολιτική της «Μίας Κίνας» δεν μπορεί «ούτε ν΄ αγοραστεί, αλλά ούτε και να πωληθεί».
«Όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, η Κίνα θα υλοποιήσει μια σειρά “αποφασιστικών πολιτικών σχετικά με την Ταϊβάν», ανέφερε χαρακτηριστικά η κινεζική εφημερίδα. «Θα αποδείξουμε ότι οι ΗΠΑ δε στάθηκαν ικανές να κυριαρχήσουν στο Στενό της Ταϊβάν, ενώ η επιθυμία του Τραμπ να πωλήσει την πολιτική της “Μίας Κίνας” έναντι της εξυπηρέτησης εμπορικών συμφερόντων, είναι μια παιδική παρότρυνση», σχολίασε η ίδια εφημερίδα.
Τι είναι η πολιτική της «Μίας Κίνας»;
Η πολιτική της «Μίας Κίνας» είναι η επίσημη διπλωματική αναγνώριση της θέσης του Πεκίνου πως υπάρχει μόνο μία Κίνα στον κόσμο και η ΤαΪβάν είναι μέρος αυτής της Κίνας. Σύμφωνα με την πολιτική αυτή, οι ΗΠΑ έχουν επίσημες διπλωματικές σχέσεις μόνο με την Κίνα και όχι με τη νήσο της Ταϊβάν, την οποία η Κίνα αντιμετωπίζει ως μία «περιφέρεια-αποστάτη», που θα επανενταχθεί στον κύριο κορμό της χώρας στο μέλλον.
Από την πλευρά της η ΤαΪβάν μιλά για πλήρη απόσχιση από την Κίνα, έχοντας ιδρύσει από τα μέσα της δεκαετίας του '40 την «Δημοκρατίας της Κίνας». Η Ταϊβάν προσπαθεί εδώ και πολλά χρόνια να πετύχει τη διεθνή αναγνώριση της ανεξαρτησίας της.
Οι ΗΠΑ, υιοθετώντας την πολιτική της «Μίας Κίνας», διέκοψαν τις επίσημες διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν, διατηρώντας μόνο ανεπίσημες σχέσεις που περιορίζονταν κατά κύριο λόγο στη διατήρηση του εμπορίου όπλων από τις ΗΠΑ στην Ταϊβάν.
Η σημασία της πολιτικής της «Μίας Κίνας» για τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας είναι κομβική και είναι η πρώτη φορά που ανατρέπεται από την υιοθέτησή της από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ το 1979.