Εν μέσω εξώσεων, μειώσεων συντάξεων και γενικευμένης ακρίβειας βρίσκονται μετέωροι (και) δεκάδες ηλικιωμένοι Κωνσταντινουπολίτες. «Οι εκκλήσεις για βοήθεια έχουν αυξηθεί πολύ, ήδη από το 2013», τονίζει στην «Κ» ο Νίκος Ουζούνογλου, πρόεδρος της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωνσταντινουπολιτών, που έκτοτε έχει αναλάβει δυναμικά δράση. Στην αυτονόητη απορία πολλών, «μα καλά, υπάρχουν άποροι Πολίτες;», ο κ. Ουζούνογλου κουνάει με πικρία το κεφάλι. Μπορεί οι εύποροι Πολίτες και συχνά εθνικοί ευεργέτες να προσελκύουν τα φώτα της δημοσιότητας, ωστόσο ένας μεγάλος αριθμός «ανώνυμων» εκπατρισθέντων αντιμετωπίζει πλέον προβλήματα επιβίωσης. «Αντιπροσωπεύουν το 20% του συνόλου», εκτιμά ο πρόεδρός τους. Πρόκειται για ανθρώπους που έφθασαν στην Ελλάδα σε μεγάλη ηλικία, αλλά δεν κατόρθωσαν να προσαρμοστούν ποτέ. «Ορισμένοι είχαν περιουσία στην Πόλη, ωστόσο καθώς έφυγαν εκδιωγμένοι, δεν κατόρθωσαν να διασώσουν μέρος αυτής ούτε να δημιουργήσουν νέα στον ελλαδικό χώρο», λέει ο κ. Ουζούνογλου, ενώ «άλλοι έμειναν άνεργοι σε μεγάλη ηλικία». Επιπλέον πλήγμα αποτέλεσε η διακοπή του επιδόματος που δινόταν σε παλιννοστήσαντες μετά το 1992 στην Ελλάδα, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν και ορισμένοι Κωνσταντινουπολίτες (αν και η πλειονότητα αυτών ήρθε στην Ελλάδα νωρίτερα), αλλά και σε όσους λαμβάνουν κάποια –ακόμα και πενιχρή– σύνταξη από την Τουρκία.
Ως εκ τούτου, το Κοσμέτειο Ιδρυμα – Οίκος του Κωνσταντινουπολίτη, που φιλοξενούσε ανέκαθεν άπορους και άστεγους Πολίτες, υπερέβη πλέον τις δυνατότητες του: στα 33 διαθέσιμα διαμερίσματα, φιλοξενούνται ήδη 55 άτομα. «Κληθήκαμε να βρούμε έναν νέο χώρο», εξηγώντας ο κ. Ουζούνογλου το ιστορικό του Νέου Οίκου του Πολίτη, που άνοιξε τις πόρτες του τον περασμένο Σεπτέμβριο με δυναμικότητα φιλοξενίας 20 ατόμων. Στην ενοικίαση του κτιρίου των 300 τετραγωνικών συνέβαλαν ο Οικουμενικός Πατριάρχης, δύο φιλανθρωπικοί οργανισμοί με έδρα την Ελβετία, δύο κοινότητες της Πόλης και πλήθος ανώνυμων δωρητών. «Στον “Νέο Οίκο” προσφέρουμε μεν σίτιση, αλλά στηριζόμαστε πολύ στην αυτοοργάνωση: ένας παλαιός μάγειρας επιμελείται το καθημερινό φαγητό, αλλά και δύο ιδιώτες εβδομαδιαίως προσφέρουν μαγειρεμένο φαγητό στους ενοίκους». Παράλληλα, το πρόγραμμα κοινωνικής αλληλεγγύης της ομοσπονδίας μεριμνά και για τις ανάγκες συνολικά 250 νοικοκυριών.
«Είναι κοινοί φίλοι που μας υποδεικνύουν ότι όταν μια οικογένεια αντιμετωπίζει δυσκολίες, οι ίδιοι νιώθουν μεγάλη ντροπή», αναφέρει στην «Κ» ο 67χρονος Μάκης Ματζαρίδης, που ως εθελοντής της ομοσπονδίας επισκέπτεται καθημερινά στα σπίτια τους όσους έχουν ανάγκη. Χάρη, λοιπόν, στη συνδρομή του Ιδρύματος Νιάρχου και άλλων δωρητών, μοιράζονται μηνιαίως 100 διατακτικές για σούπερ μάρκετ, αλλά και τρόφιμα. «Το ζητούμενο δεν είναι μόνον το φαγητό ή τα χρήματα», σχολιάζει ο κ. Ματζαρίδης, «πολλοί έχουν σοβαρές εκκρεμότητες με το Δημόσιο». Ορισμένοι δεν έχουν ΑΦΜ, ΑΜΚΑ ούτε καν ταυτότητα, αποκλείοντας έτσι κάθε νομική δυνατότητα για διεκδίκηση προνομίων από την ελληνική πολιτεία. Εχοντας γαλουχηθεί στην Τουρκία, έτρεφαν μια βαθιά δυσπιστία προς το κράτος, μια πεποίθηση που έφεραν μαζί τους ερχόμενοι στην Ελλάδα. «Ετσι, δεν ενεγράφησαν ποτέ στο ΙΚΑ, αμφισβητώντας την ανταποδοτικότητα», αναφέρει ενδεικτικά ο κ. Ουζούνογλου. Καθώς μεγάλος αριθμός αυτών έχει τουρκική υπηκοότητα, οφείλουν να αιτούνται και να ανανεώνουν την άδεια παραμονής τους – κάτι που εσχάτως λόγω κόστους αμελούσαν. «Μια εκ των υπηρεσιών που προσφέρουμε είναι και η συνοδεία σε δημόσιες υπηρεσίες και η διαμεσολάβηση, ώστε να μπορούν οι ανασφάλιστοι να βρουν φάρμακα και την απαιτούμενη φροντίδα». Συχνά, η ομοσπονδία προβαίνει σε διαβήματα προς τις Αρχές καταγγέλλοντας μεροληπτική συμπεριφορά σε μέλη της, επειδή είναι πολίτες χώρας εκτός Ε.Ε.
Το ψυχολογικό άχθος των εν λόγω ηλικιωμένων είναι δυσβάστακτο. «Η εκρίζωση άφησε πίσω της ένα μεγάλο τραύμα», λέει ο κ. Ουζούνογλου, «στο άκουσμα και μόνον αναφοράς στα Σεπτεμβριανά, όσοι υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες ανεβάζουν ακόμα παλμούς και ιδρώνουν».
Για όλους τους υπόλοιπους ισχύει το «σύνδρομο της μαύρης πέτρας. Είναι μια εσωτερική σύγκρουση, καθώς πρέπει να ξεχάσεις όσα άφησες πίσω σου, αλλά δεν μπορείς»…