Ο Ντόναλντ Τραμπ έγινε γνωστός στο ευρύτερο αμερικανικό κοινό χάρη στην τηλεοπτική εκπομπή του «Ο μαθητευόμενος»· μια παραγωγή τύπου «Big Brother» με μαθητευόμενους επιχειρηματίες, όπου στο τέλος κάθε επεισοδίου ο Τραμπ ανακοίνωνε το όνομα του αποκλειόμενου από τον επόμενο γύρο με τη στερεότυπη φράση: «Απολύεσαι»! Μόλις δέκα ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος απέλυσε στην κυριολεξία την υπηρεσιακή υπουργό Δικαιοσύνης, Σάλι Γέιτς, η οποία λίγες ώρες νωρίτερα είχε αμφισβητήσει το προεδρικό διάταγμά του για το προσωρινό κλείσιμο των συνόρων στους πρόσφυγες και στους πολίτες επτά κατά πλειονότητα μουσουλμανικών χωρών. Αν και η Γέιτς είχε διοριστεί στο αξίωμά της από τον Δημοκρατικό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, η αποπομπή της ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου, καθώς το επίμαχο διάταγμα Τραμπ, που έχει προκαλέσει θύελλα διεθνών αντιδράσεων, διχάζει το Κογκρέσο και τον κρατικό μηχανισμό, ενώ συναντά σοβαρές αντιστάσεις από τη δικαστική εξουσία.
Αργά το βράδυ της Δευτέρας, η Σάλι Γέιτς ανακοίνωσε ότι οι δικηγόροι του υπουργείου της δεν θα υπερασπίζονταν στα δικαστήρια την απόφαση του Τραμπ. «Μέχρι στιγμής δεν έχω πεισθεί πως η υπεράσπιση του προεδρικού διατάγματος συνάδει με τις ευθύνες μου, ούτε ότι είναι σύννομη», ανακοίνωσε η Γέιτς. Η ασυνήθης «ανταρσία» της παραλληλίζεται στον αμερικανικό Τύπο με την απόλυση ενός άλλου υπουργού Δικαιοσύνης, του Ελιοτ Ρίτσαρντσον, από τον Ρίτσαρντ Νίξον, το 1973, στην κορύφωση του σκανδάλου «Ουότεργκεϊτ».
Η δημόσια διαφοροποίηση της υπ. Δικαιοσύνης προκάλεσε εύλογη ταραχή στο επιτελείο Τραμπ. Σύμφωνα με έγκυρες αμερικανικές εφημερίδες, η απόφαση για την αποπομπή της Γέιτς ελήφθη αφού προηγουμένως ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Ρέινς Πρίμπους, εξασφάλισε τη δέσμευση του γερουσιαστή Μιτς Μακόνελ, επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία, ότι η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος θα υπερψηφίσει τον Τζεφ Σέσιονς, ο οποίος έχει επιλεγεί από τον Τραμπ για το αξίωμα του υπουργού Δικαιοσύνης. Στο μεσοδιάστημα, χρέη υπηρεσιακού υπουργού Δικαιοσύνης θα εκτελεί ο μέχρι χθες εισαγγελέας Βιρτζίνια, Ντάνα Μπέντε, ο οποίος δεν έχει πρόβλημα με το διαβόητο προεδρικό διάταγμα. Την υποστήριξή του προς τον Σέσιονς, αλλά και προς το προεδρικό διάταγμα του Τραμπ, εξέφρασε και ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Πολ Ράιαν, αν και άσκησε κριτική στη «σύγχυση» που επικράτησε στα αεροδρόμια το πρώτο διήμερο της εφαρμογής του.
Παράγοντες αρκετών υπουργείων παραπονέθηκαν ότι πληροφορήθηκαν τα του νέου καθεστώτος που επέβαλε το προεδρικό διάταγμα από τα μέσα ενημέρωσης. Αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ κυκλοφόρησαν μνημόνιο διαμαρτυρίας, υποστηρίζοντας ότι η επιλογή του νέου προέδρου θα βλάψει διεθνώς την εικόνα των ΗΠΑ και θα τροφοδοτήσει τον αντιαμερικανισμό. Η απάντηση του εκπροσώπου Τύπου του Λευκού Οίκου, Σον Σπάισερ, απέπνεε τον συνήθη τόνο του πολιτικού του προϊσταμένου: «Εχουν πρόβλημα με αυτό (το διάταγμα) οι γραφειοκράτες καριέρας; Πιστεύω ότι οφείλουν είτε να εφαρμόσουν το πρόγραμμα είτε να παραιτηθούν».
Στο μεταξύ, ομοσπονδιακοί δικαστές παρενέβησαν σε πέντε πολιτείες για να αναστείλουν την απέλαση όσων τέθηκαν σε κράτηση βάσει του προεδρικού διατάγματος το Σαββατοκύριακο. Χθες, η Δημοκρατική γενική εισαγγελέας Μασαχουσέτης, Μάουρα Χίλι, ανακοίνωσε ότι θα προσφύγει στη Δικαιοσύνη για ακύρωση της απόφασης. Αίσθηση προκάλεσε και η τοποθέτηση του Ομπάμα εναντίον του διατάγματος, κίνηση που ερμηνεύθηκε ως ένδειξη της βούλησής του να έχει πιο ενεργή πολιτική παρουσία απ’ ό,τι συνηθίζεται για πρώην προέδρους.
Χθες το βράδυ, ο Τραμπ αναμενόταν να ανακοινώσει την επιλογή του για την πλήρωση της έδρας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που χηρεύει εδώ και περίπου ένα χρόνο, μετά τον θάνατο του δικαστή Αντονιν Σκαλία. Η επιλογή του αναμένεται να γείρει προς τη συντηρητική πλευρά την πλάστιγγα στον σημαντικότατο αυτό θεσμό, όπου μέχρι χθες υπήρχε ισορροπία με τη φιλελεύθερη πτέρυγα. Σε μια εμφανή προσπάθεια να κατευνάσει τις ανησυχίες της αντιπολίτευσης, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε χθες ότι δεν εννοεί να αναθεωρήσει τα μέτρα που είχε λάβει ο Ομπάμα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων.