ΒΕΡΟΛΙΝΟ. Στο τουρκικό προξενείο του Αμβούργου, παρουσία περίπου 100 ατόμων, μίλησε τελικά χθες το βράδυ ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά την ακύρωση της ομιλίας του σε μεγαλύτερο χώρο από τις Αρχές του Αμβούργου. Η γερμανοτουρκική αντιπαράθεση συνεχίζεται, καθώς ο Τσαβούσογλου υποστηρίζει ότι η κυβέρνησή του αντιμετωπίζεται «με εχθρότητα», ενώ ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε σημειώνει ότι η πρωτοβουλία για τη βελτίωση του κλίματος ανήκει στον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν.
Οι γερμανοτουρκικές σχέσεις έχουν γίνει «πολύ δυσκολότερες», είπε ο Σόιμπλε, προσθέτοντας ότι «θα ήταν έξυπνο εάν ο πρόεδρος Ερντογάν έβρισκε έναν τρόπο να λύσει το θέμα σύντομα». Δεν είναι σαφές εάν η φράση «θα ήταν έξυπνο» του υπουργού Οικονομικών υπονοούσε κάτι για τη ροή κονδυλίων από τη Γερμανία προς την Τουρκία στο πλαίσιο της συμφωνίας για τη συγκράτηση προσφύγων στο έδαφος της Τουρκίας. Ο Σόιμπλε αναφέρθηκε στην κατηγορία του Ερντογάν περί «ναζιστικών πρακτικών» από την κυβέρνηση του Βερολίνου, χαρακτηρίζοντας «αποτρόπαιο» το γεγονός ότι τέτοιες δηλώσεις προήλθαν από τα χείλη αρχηγού κράτους.
Χθες, στην κατηγορία του ναζισμού, η τουρκική κυβέρνηση προσέθεσε και την κατηγορία του ρατσισμού. «Η Ευρώπη είναι στα χέρια ρατσιστικών κομμάτων. Ανησυχούμε πολύ, γιατί αν δεν σταματήσει η άνοδος των λαϊκιστικών κομμάτων, η Ευρώπη οδεύει προς μια περίοδο όπως αυτή πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», είπε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Στην ομιλία του στο προξενείο, ο Τσαβούσογλου έκανε λόγο για «συστηματική πίεση από τη Γερμανία προς Τούρκους πολίτες», την οποία χαρακτήρισε «απαράδεκτη».
Το αντίστροφο –συστηματικές πιέσεις κατά Γερμανών πολιτών τουρκικής καταγωγής– προσάπτουν και οι Γερμανοί στην Τουρκία. Το κλίμα στο εσωτερικό της τουρκικής κοινότητας στη Γερμανία έχει οξυνθεί πολύ τους τελευταίους μήνες, με τις αντιπαλότητες ανάμεσα σε οπαδούς και αντιπάλους του Ερντογάν, σε οπαδούς του ιεροκήρυκα Γκιουλέν και σε υποστηρικτές του κουρδικού ΡΚΚ να εκδηλώνονται ακόμη και με τη μορφή ξυλοδαρμών. Το θερμόμετρο ανεβαίνει όσο πλησιάζει η 16η Απριλίου, ημερομηνία διεξαγωγής του δημοψηφίσματος με το οποίο ο Τούρκος πρόεδρος επιδιώκει να μετατρέψει το τουρκικό σύστημα σε προεδρικό. Αν επικρατήσει το «Ναι» στο δημοψήφισμα, ο πρόεδρος θα είναι επικεφαλής όχι μόνο του κράτους αλλά και της κυβέρνησης, και θα μπορεί να κυβερνά με διατάγματα που δεν θα απαιτούν καν την εκ των υστέρων έγκριση από την Εθνοσυνέλευση, όπως γίνεται σήμερα, που ισχύει στην Τουρκία καθεστώς εκτάκτου ανάγκης. Εξάλλου, εφόσον εγκριθεί το νέο σύνταγμα, ο υπολογισμός των θητειών ξεκινά από την αρχή, ως εκ τούτου, ύστερα από μία νίκη στις εκλογές του 2019 ο Ερντογάν θα μπορούσε θεωρητικά να παραμείνει στην εξουσία έως το 2034.
Στη Γερμανία ζουν 1,4 εκατ. άνθρωποι που διαθέτουν τουρκικό (ή και τουρκικό) διαβατήριο και δικαιούνται να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα του Aπριλίου. «Ο Ερντογάν και οι υπουργοί του επωφελούνται από έναν προεκλογικό αγώνα στη Γερμανία γιατί θεωρούν όσους ζουν στη Γερμανία και έχουν τουρκική καταγωγή ως δικούς τους πολίτες και όχι ως Γερμανούς», σημείωσε ο αναλυτής Πέτερ Ράσονι στην εφημερίδα ΝΖΖ. «Αυτό είναι εφικτό μόνο επειδή, επί δεκαετίες, η γερμανική πολιτική ενσωμάτωσης έχει αποτύχει, ξεχνώντας εκατομμύρια μετανάστες σε παράλληλες κοινωνίες. Είναι καλύτερο να κρατάει κανείς την ψυχραιμία του και να μην παίζει το παιχνίδι της κλιμακούμενης προκλητικότητας του Ερντογάν. Πιο αποτελεσματικές από τις συνταγματικά προβληματικές απαγορεύσεις ή τα παιχνίδια της γάτας με το ποντίκι στους δήμους θα ήταν οι πρόοδοι στο θέμα της πολιτικής ενσωμάτωσης», σημειώνει.
Κοινωνικοί επιστήμονες σημειώνουν ότι στο θέμα αυτό έχει υπάρξει πρόοδος, καθώς η νέα γενιά Τούρκων της Γερμανίας έχει παρόμοιες απόψεις με τον περίγυρό της. Ολα αυτά πριν από τον τελευταίο γύρο κλιμάκωσης, που φέρνει πολλούς από αυτούς σε δύσκολη θέση.