«Μίσος», «δηλητήριο», «οργή». Η περιγραφή της ατμόσφαιρας στο εσωτερικό της τουρκικής κοινότητας της Γερμανίας στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Spiegel είναι δραματική, καθώς οι διαχωριστικές γραμμές της τουρκικής αντιπαράθεσης έχουν μεταφερθεί αυτούσιες στη Γερμανία.
Από τις 27 Μαρτίου έως τις 9 Απριλίου, 1,4 εκατ. άνθρωποι που ζουν στη Γερμανία και έχουν τουρκική υπηκοότητα θα προσέλθουν στις κάλπες που θα στηθούν σε 13 προξενεία σε όλη τη χώρα ώστε να εκφράσουν την άποψή τους για τη συνταγματική αναθεώρηση με την οποία ενισχύονται δραστικά οι εξουσίες της τουρκικής προεδρίας. Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, το AKP του Τούρκου προέδρου Ερντογάν απέσπασε μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων στη Γερμανία απ’ ό,τι στην Τουρκία. Εγινε όμως αυτό γιατί όντως στη Γερμανία ζουν περισσότεροι υποστηρικτές του Ερντογάν από όσοι στην ίδια του τη χώρα ή μήπως γιατί οι ξενιτεμένοι οπαδοί του Ερντογάν αισθάνονται μικρότερη σύνδεση με τη Γερμανία και μεγαλύτερη με την Τουρκία, άρα ψηφίζουν με μεγαλύτερη προθυμία στις τουρκικές εκλογές;
Οι αριθμοί όσων είναι διατεθειμένοι να διαδηλώσουν υπέρ του Ερντογάν στη Γερμανία δεν είναι μεγάλοι. Οι δημοσιογράφοι του Spiegel προσήλθαν στην ομιλία που εκφώνησε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου από το μπαλκόνι του τουρκικού προξενείου του Αμβούργου την περασμένη Τρίτη και διαπίστωσαν ότι το πλήθος με τις τουρκικές σημαίες δεν αριθμούσε πάνω από 300 άτομα. Σε διπλανό χώρο είχαν συγκεντρωθεί μερικές δεκάδες Τούρκοι αλεβίτες και οπαδοί του «Οχι» στο δημοψήφισμα, οι οποίοι κραύγαζαν «Ερντογάν δικτάτορα» την ώρα που οι οπαδοί του Ερντογάν φώναζαν «Αλλάχ ακμπάρ».
Δημοσιογράφος της εφημερίδας Zeit, ο οποίος ανακατεύτηκε με το πλήθος φωνάζοντας «Ελευθερώστε τον Ντενίζ» (τον ανταποκριτή της Welt που είναι έγκλειστος στην Τουρκία), εισέπραξε γροθιά που του έσπασε τα γυαλιά.
«Ζω σε μια σιωπηλή χώρα», είπε στο περιοδικό η Φιλίζ Ιλχάν, μια γυναίκα που περιγράφεται ως «Βερολινέζα που τυχαίνει να έχει τουρκικές ρίζες». «Σιωπηλή γιατί καθένας πρέπει να ζυγίζει πολύ προσεκτικά τα λόγια του. Η πίεση των οπαδών του AKP γίνεται τόσο μεγάλη που όσοι διαφωνούν κάνουν όλο και περισσότερα βήματα πίσω και σιωπούν», εξηγεί στο περιοδικό.
Δεν σιωπούν όλοι. Δύο Τουρκογερμανοί πολιτικοί από τους Πράσινους και τους Σοσιαλδημοκράτες, η Μιρβέτ Εζτούρκ και ο Τουρκούτ Γικσέλ, έχουν αναλάβει την εκστρατεία υπέρ του «Οχι» στη Γερμανία, τυπώνοντας και διανέμοντας 80.000 φυλλάδια. Η Εζτούρκ θεωρεί ότι το 60%-70% των Τούρκων της Γερμανίας τάσσεται κατά της συγκέντρωσης περισσότερων εξουσιών στα χέρια του Ερντογάν. «Το πρόβλημα όμως είναι να πεισθούν όλοι αυτοί να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα», σημειώνει.
«Δύο μέτρα, δύο σταθμά»
Για τους οπαδούς του Ερντογάν, τα εμπόδια στην προεκλογική εκστρατεία του «Ναι» στη Γερμανία είναι απόδειξη ότι η Ευρώπη της ελευθερίας του λόγου χρησιμοποιεί «δύο μέτρα και δύο σταθμά». Τα διδάγματα της γερμανικής ιστορίας για τον εκλογικό δρόμο προς τον αυταρχισμό δεν έχουν γίνει κτήμα των Τουρκογερμανών, «παρά τα μαθήματα πολιτικής στο σχολείο». «Πολλοί υποστηρίζουν ότι όταν ένας λαός αποφασίζει κατά πλειοψηφία να δείξει εμπιστοσύνη στον ηγέτη του, τα άλλα κράτη πρέπει να το αποδεχθούν», σημειώνει το περιοδικό. «Τα διδάγματα από τη γερμανική ιστορία, οι παραλληλισμοί της επιχειρηματολογίας αυτής με το 1933 (έτος εκλογικής νίκης του Χίτλερ) δεν έχουν εντυπωθεί σε όλους τους ανθρώπους τουρκικής καταγωγής».