ΛΟΝΔΙΝΟ. Μια δεύτερη επιστολή διαζυγίου, σε διάστημα μιας εβδομάδας, απασχολεί από χθες τη Βρετανία. Δύο ημέρες αφότου ενημέρωσε γραπτώς τις Βρυξέλλες για την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι δέχθηκε επιστολή της Σκωτσέζας πρωθυπουργού Νίκολα Στέρτζον, με την οποία γνωστοποιείται η πρόθεση της Σκωτίας να προχωρήσει σε δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Το 2014, οι Σκωτσέζοι απέρριψαν την ανεξαρτησία με ποσοστά 55% – 45%, αλλά η Στέρτζον υποστηρίζει ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά από τότε, γιατί το Λονδίνο βγάζει τη Βρετανία έξω από την Ε.Ε. χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των Σκωτσέζων. Προχθές, το Κοινοβούλιο της Σκωτίας ψήφισε υπέρ της ενεργοποίησης του άρθρου 30 του νόμου για την αποκέντρωση εξουσιών, με βάση το οποίο ζητείται από τη βρετανική κυβέρνηση να αναθέσει στη σκωτσέζικη Εθνοσυνέλευση τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος το 2018 ή το 2019. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός προτρέπει τη Σκωτία να περιμένει πρώτα την ολοκλήρωση της εξόδου από την Ε.Ε., το 2019, και μετά να οργανώσει δημοψήφισμα, αλλά η Σκωτία δεν θέλει να βρεθεί ούτε μία ημέρα εκτός της κοινής αγοράς.
«Οι συνθήκες έχουν αλλάξει πολύ και ο λαός της Σκωτίας έχει δικαίωμα να επιλέξει το μέλλον του – έχουμε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης», έγραψε η Στέρτζον, καλώντας τη Μέι να μη σταθεί εμπόδιο «στη βούληση του Κοινοβουλίου της Σκωτίας».
«Η Στέρτζον δεν θέλει να αναγκαστεί να πάει πρόωρα σε ένα δημοψήφισμα το οποίο μπορεί να χάσει, αλλά ωθείται αναπόδραστα προς αυτή την κατεύθυνση εξαιτίας της πίεσης που ασκεί το κόμμα της και εξαιτίας της πεισματώδους άρνησης της Μέι να κάνει παραχωρήσεις», έγραψε ο Μάρτιν Κετλ στην εφημερίδα Guardian. «Η ψηφοφορία αυτής της εβδομάδας στο Χόλιροντ (σκωτσέζικη Εθνοσυνέλευση) κάνει πιο δύσκολη μια αναδίπλωση της Στέρτζον, ακόμη και αν την επιθυμούσε. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, ο μόνος τρόπος να αναβληθεί το δημοψήφισμα θα είναι να επιτευχθεί μια συμφωνία για το Brexit που να ικανοποιεί τη Σκωτία. «Αυτό δεν είναι εντελώς απίθανο, αφού με το Brexit θα επιστρέψουν από τις Βρυξέλλες στο Λονδίνο σημαντικές αρμοδιότητες σε θέματα αλιείας και γεωργίας, τις οποίες το Λονδίνο θα μπορούσε να μεταφέρει στη Σκωτία. Ομως, δύσκολα αποφεύγει κανείς την αίσθηση ότι τα πράγμα έχουν προχωρήσει πάρα πολύ, ότι οι Στέρτζον και Μέι έχουν βάλει σε κίνηση έναν φλεγόμενο τροχό τον οποίο δεν θα μπορούσαν να σταματήσουν, ακόμη και αν το ήθελαν. Από εδώ και πέρα, ό,τι συμβαίνει στις διαπραγματεύσεις για το Brexit δεν έχει σημασία μόνο για τη Βρετανία και την Ε.Ε., αλλά και για το ίδιο το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου», καταλήγει το άρθρο.
Κάποιες από τις προσδοκίες των υπέρμαχων του Brexit, όπως π.χ. το «κάψιμο στην πυρά» των ευρωπαϊκών κανονισμών και οδηγιών αποδεικνύονται πολύ δύσκολο να εκπληρωθούν, αφού η Ε.Ε. εξαρτά τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις της με τη Βρετανία από την τήρηση των κανονισμών αυτών. Ο επικεφαλής των διαπραγματευτών της Ε.Ε. για το Βrexit Μισέλ Μπαρνιέ έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία αν η Βρετανία προχωρήσει σε «ντάμπινγκ» στον τραπεζικό κλάδο, χαλαρώνοντας ακόμη περισσότερο το ρυθμιστικό πλαίσιο. Συνολικά, ο Μπαρνιέ υποστηρίζει ότι, αν η Βρετανία θέλει από την Ε.Ε. εμπορικό καθεστώς προνομιακού εταίρου, «θα πρέπει να τηρεί ευρωπαϊκά πρότυπα στα κοινωνικά θέματα, στα φορολογικά θέματα και στα θέματα περιβάλλοντος και προστασίας καταναλωτών».
Οι ηγέτες των «27» αναμένεται να αναθέσουν τη λεπτομερή εντολή διαπραγμάτευσης στον Μπαρνιέ στη σύνοδο που θα διεξαχθεί στις 22 Μαΐου. Αν όμως η Σκωτία περιμένει γρήγορη πρόοδο των διαπραγματεύσεων προκειμένου να προκηρύξει το δικό της δημοψήφισμα, ίσως θα χρειαστεί να περιμένει πολύ. Αξιωματούχος της Ε.Ε. εξέφρασε χθες χαμηλόφωνα τη δυσπιστία του για το αν θα είναι ποτέ δυνατόν να τηρηθεί η προθεσμία της διετίας.