Οταν ο Ούγκο Τσάβες ανέλαβε τα ηνία της Βενεζουέλας πριν από περίπου 20 χρόνια, ο αριστερός λαϊκισμός που προωθούσε υποτίθεται ότι θα έσωζε την εγχώρια δημοκρατία. Στον αντίποδα, φαίνεται να οδηγεί στην κατάρρευσή της, κάτι που φάνηκε έντονα την προηγούμενη εβδομάδα, όταν η ανεξαρτησία της Εθνοσυνέλευσης δέχθηκε την επίθεση του ανωτάτου δικαστηρίου και της κυβέρνησης.
Η σημερινή καθοδική πορεία της χώρας, την οποία έχουν ενισχύσει και άλλοι παράγοντες, όπως η κατακόρυφη πτώση των τιμών του πετρελαίου, λειτουργεί και ως μία καθολική, παγκόσμια προειδοποίηση σε σχέση με τις προοπτικές του λαϊκισμού, ο οποίος, ενώ στην αρχή μοιάζει δημοκρατικός, μπορεί να οδηγήσει σε δημοκρατικό έλλειμμα ή ακόμη και σε αυταρχικές λύσεις. Η Βενεζουέλα βιώνει αυτήν τη στιγμή τις εντάσεις που έχουν διαμορφωθεί διεθνώς μεταξύ λαϊκισμού και δημοκρατίας, οι οποίες, αν δεν ελεγχθούν, θα διογκωθούν μέχρι να επικρατήσει ένα από τα δύο συστήματα, με τις συνέπειές τους να είναι ακαθόριστες.
Η λαϊκίστικη οργή που έφερε τον Τσάβες στην εξουσία το 1998 πήγαζε από τη δυσαρέσκεια των πολιτών για την κατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα, με κύριο στόχο της λαϊκής οργής τη δικαστική εξουσία, η οποία όντας διεφθαρμένη και δυσλειτουργική, απολάμβανε την αποδοχή λιγότερο του 1% του πληθυσμού. Εντούτοις, παρότι οι μεταρρυθμίσεις του Τσάβες το 1999 για περισσότερη ανεξαρτησία και ακεραιότητα του δικαστικού σώματος είχαν ευρεία λαϊκή στήριξη, οι μελλοντικές σχέσεις του προέδρου με το ανεξάρτητο ανώτατο δικαστήριο, το οποίο δεν δίσταζε να ελέγχει την εξουσία του, ήταν εξαιρετικά ακανθώδεις, οδηγώντας σταδιακά στην ανοικτή σύγκρουση και καταλήγοντας στον πλήρη κυβερνητικό έλεγχο του σώματος.
Το δικαστικό σώμα που προέκυψε, το οποίο, σύμφωνα με τον Τσάβες, ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες και τη θέληση του λαού, αντανακλά τη σχέση που αναπτύσσουν οι λαϊκιστές ηγέτες με τους θεσμούς, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζονται ως εμπόδια στην επίτευξη της λαϊκής θέλησης, την οποία ισχυρίζονται ότι ενσαρκώνουν. Καθότι η δημοκρατία βασίζεται και σε ορισμένους μη εκλεγμένους θεσμούς, οι οποίοι είναι αναγκαίοι για τη διατήρησή της αλλά δεν συμβαδίζουν με την εικόνα της αγνής λαϊκής θέλησης, δημιουργείται χώρος για τους λαϊκιστές να επιτεθούν σε αυτούς τους θεσμούς, παρουσιάζοντάς τους ως εσωτερικούς εχθρούς και φορείς ενός αντιλαϊκού «βαθέος κράτους».
Ωστόσο, παίρνοντας την εξουσία από αυτούς τους θεσμούς «για να τη δώσουν στον λαό», αυτό που πραγματοποιούν στην πραγματικότητα οι λαϊκιστές ηγέτες είναι να συγκεντρώνουν όλο και περισσότερη εξουσία στον εαυτό τους. Στην περίπτωση της Βενεζουέλας, όποιος θεσμικός παράγοντας ερχόταν σε αντίθεση με τον Τσάβες, βαφτιζόταν εχθρός του εγχειρήματος του «Μπολιβαριανού σοσιαλισμού» που εξέφραζε η λαϊκή θέληση, κάτι που οδήγησε σταδιακά στον πλήρη έλεγχο των θεσμών από ανθρώπους πιστούς στο πρόσωπο του προέδρου, με τελευταίο επεισόδιο αυτής της πορείας την προσπάθεια φίμωσης της Εθνοσυνέλευσης την περασμένη εβδομάδα από το ανώτατο δικαστήριο.